Na haar debuut ‘Her(e)’ in 2020 zet regisseur Dalilla Hermans met haar tweede theaterstuk opnieuw een groep zwarte vrouwen op het podium in de spotlights. Dit keer vertelt Gen Z wat het betekent om op te groeien als zwarte vrouw in het Vlaanderen na de Black Lives Matter-protesten van 2020. “Het is tijd voor de jongere generatie. Het is tijd voor ‘Us, (k)now.’”
25 procent sisterhood, 25 procent Who run the world en 50 procent Brown girl magic. Zo wordt het theaterstuk ‘Us, (k)now’ aangekondigd op de website van Het Paleis, waar het stuk in maart – Black History Month in België - in première zal gaan. Het is vooral sisterhood dat we aantreffen wanneer we langsgaan tijdens één van de repetities in Antwerpen. Hoewel het al een lange dag is geweest dan, straalt de groep tienermeisjes nog veel vreugde en kracht uit.
‘Powerful’ is ook het eerste woord dat in de groep wordt gegooid wanneer we vragen hoe ze zelf het theaterstuk zouden omschrijven. “Het is ook wel een heftig stuk”, zegt Zuraya Bangura (16) meteen. “We zijn allemaal nog zeer jong, maar moeten heftige verhalen over racisme vertellen. Dat hakt erin.”
Black excellence
“Toch is het niet alleen maar heftig. Er zit ook veel vreugde, veel joy, in dit stuk”, vult Mpho Pierreux (14) aan. Tiazaë (18), die liever niet met achternaam wordt vermeld, houdt het toch bij powerful. “Dat zegt alles. Zowel de heftigheid van het stuk, als ook de vreugde en het bewustzijn die als rode draad doorheen ‘Us (k)now’ loopt.” Godmother Dalilla Hermans omschrijft het theaterstuk tot slot als black excellence.
‘Us (k)now’ is het tweede theaterstuk van Hermans. In 2020 maakte ze al Her(e), een monoloog, gespeeld door Abigail Abraham. “Dat stuk vloeide voort uit een weekendje in 2019 met allemaal zwarte vrouwen”, vertelt ze. “Ik bracht hen samen om te praten over being black. De vrouwen – allemaal tussen de 20 en 50 jaar oud – vertelden meermaals dat ze graag zo’n initiatief hadden gehad toen ze zelf jonger waren. ‘Wat zouden we doen als we veel jonger waren?’ Een vervolg maken met tienermeisjes was de logische volgende stap.”
Black lives matter
Dat vervolg kreeg de naam ‘Us, (k)now’. “2020 was het jaar van de wereldwijde Black Lives Matter-protesten”, zegt Hermans. “In België zag ik vooral veel zeer jonge mensen op de protesten. Toen besefte ik: ‘Zij staan klaar’. Er is een nieuwe generatie die nieuwe verhalen te vertellen heeft. Het is tijd voor hen. In hun perspectief: het is tijd voor ‘Us, (k)now’.”
Dus trok Dalilla Hermans in april vorig jaar vier dagen naar Brugge met een groep van acht zwarte tienermeisjes. De gesprekken die er werden gevoerd en de emoties die naar boven kwamen, waren opnieuw de recepten voor het latere script van ‘Us (k)now’. “Het was een heftige week”, vertelt Tiazaë. “Ik huilde iedere dag om kleine dingen. Als ik iemand anders zag huilen, begon ik ook. Ik wist niet dat het zo diep zat bij mij. Al het racisme dat ik al meemaakte in mijn jonge leven, heb ik altijd onderdrukt. Ik gedroeg me altijd als een sterk persoon, maar tijdens die week was ik erg klein en kwetsbaar.”
“Er is een nieuwe generatie die nieuwe verhalen te vertellen heeft. Het is tijd voor hen” – Dalilla Hermans
Toch zal het theaterstuk geen typisch verhaal zijn over racisme, verzekeren de meisjes ons. “Verhalen over being black zijn vaak cliché”, zegt Agnes Dos Santos Lialunga (17). “Het gaat altijd over supertraumatische ervaringen met racisme. Dit stuk is meer gebalanceerd.” Amani Mugabe (16): “We gaan niks minimaliseren. Racisme is hard, maar definieert ons niet. Dit stuk toont ook onze sterkte en veerkracht.”
Black issues
In ‘Us (k)now’ zijn verschillende tienermeisjes te zien met Afrikaanse roots, gaande van Congo en Rwanda, over Angola en Zuid-Afrika, tot Ethopië en Sierra Leone. Net als bij Her(e) zijn vrouwen met Noord-Afrikaanse roots niet gerepresenteerd in het stuk. “Dat komt omdat ik in de eerste plaats zelf een zwarte vrouw ben”, legt Dalilla Hermans uit. “Bovendien zijn zwarte vrouwen een heel onderbelichte groep. In België zie je heel weinig zwarte vrouwen op televisie of in de politiek. Daarom wil ik de spotlight nu op hen laten schijnen.”
Hermans: “Er zijn specifieke problemen die te maken hebben met racisme en afrofobie (racisme, specifiek gericht op mensen met Sub-Saharaans Afrikaanse roots, red.). Als het een heel diverse groep was geweest, zouden de black issues opnieuw op de achtergrond verdwenen zijn.”
Toch is dit stuk niet exclusief voor zwarte vrouwen. “In de eerste plaats ergens wel”, aldus Dalilla Hermans. “Je hoopt dat vooral zwarte meisjes, maar ook jongens, in de zaal zullen zitten en zich zullen herkennen in het verhaal en zoiets hebben van: ‘Wij mogen ook onze stem vinden, het is tijd voor ons.’ Maar ook andere jongeren zullen er zichzelf in terugzien, want het gaat om hun leefwereld en hoe je je beweegt in een groep.”
“Het stuk is ook interessant voor (zwarte) volwassenen”, besluit Hermans. “Ze krijgen een inkijk in deze nieuwe generatie die heel anders is opgevoed dan wij. Wij kunnen nog veel leren over hoe Gen Z vandaag in de wereld staat.”
‘Us (k)now’ is een productie van Het Paleis en NT Gent en gaat op 3 maart in première in Het Paleis in Antwerpen. Tickets en info: www.hetpaleis.be.
Dit artikel werd gepubliceerd door Kif Kif op 02/03/2022.
Dit artikel werd gepubliceerd door Antwerps Persbureau op 01/03/2022.
