(Supo) Een boete die oploopt tot 2.500 euro, dat is de straf die een betrapte student boven het hoofd hangt. "Fraudebestrijding is één van de prioriteiten in het nieuwe regeerakkoord", zegt Koen Cabooter van UNIZO. Veertien procent van de Vlamingen werkte in 2011 in het zwart.

"Het is moeilijk om een cijfer te plakken op het aantal studenten dat in het zwart werkt", zegt Cabooter. "De enige cijfers die er zijn, betreffen het aantal overtredingen dat vastgesteld wordt tijdens controles. Die controles gebeuren op de werkvloer zelf, daarbij wordt nagegaan wie de studenten zijn die niet in de Dimona-aangifte voorkomen. Dat is de onmiddellijke aangifte van tewerkstelling, waarmee werkgevers de aanwerving en uitdiensttreding van een werknemer elektronisch aangeven bij de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ). Als een onregelmatigheid wordt vastgesteld, volgen sancties. Een daarvan betreft de RSZ. Daarnaast is er ook een administratieve geldboete, uitgevaardigd door de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg." Ondanks de regelmatige controles tijdens piekperiodes van studentenovereenkomsten (schoolvakanties) en door het jaar blijft de strijd tegen zwartwerk een kat-en-muisspel, waarbij fraudeurs op heterdaad betrappen nog steeds de meest succesvolle methode is om de problematiek te bestrijden. "Het circuit is vanzelfsprekend niet evenredig groot aan het aantal overtredingen dat vastgesteld wordt. Controles verhogen de pakkans, maar het blijft moeilijk om zicht te krijgen op de exacte situatie."

Sancties

Fraudebestrijding is een van de prioriteiten in het regeerakkoord van Di Rupo I. Dat zou de staatskas 700 miljoen euro moeten opbrengen. De sociale fraudebestrijding moet 100 miljoen euro opleveren. Cabooter: "In het regeerakkoord staan tal van maatregelen tegen sociale en fiscale fraude, topprioriteit in die strijd is zwartwerk." Ondanks de vele maatregelen geldt ook hier het adagium dat voorkomen beter is dan genezen, zegt Cabooter: "Informeren en sensibiliseren blijft van belang. De RSZ heeft daar zeer goed op ingespeeld met de oprichting van de website Student @ Work, waar studenten en werkgevers kunnen bijhouden hoeveel dagen zij precies mogen werken tegen een verlaagd tarief. Daarmee vallen alle argumenten weg om in het zwart te werken. Studenten die langer wensen te werken kunnen dat uiteraard, maar dan betalen zij de normale bijdragen.
De sancties tegen illegale studentenarbeid zijn niet te onderschatten. Zo kunnen geldboetes oplopen tot 2.500 euro. "Naast een fikse geldboete betaalt de student ook een solidariteitsbijdrage alsof hij of zij een volledig kwartaal gewerkt heeft", zegt Cabooter. "Dat is een zware sanctie die gerechtvaardigd is, gezien de zeer lage bijdrage die je als student betaalt."

Betrapt

De 20-jarige S.P., studente taal- en letterkunde, werd onlangs betrapt op zwartwerken. "Ik werkte in een café in Zaventem", zegt ze. "Op een dag stapten er vier mannen de zaak binnen. Een van hen kwam naar mij, de andere drie liepen door naar de keuken. Voordat ik goed en wel besefte wat er aan de hand was, had ik geen tijd meer om na te denken over wat ik zou vertellen. Laat staan dat ik iets kon overleggen met mijn baas." Nadat de identiteitskaart van P. werd geverifieerd, kreeg ze een aantal vragen voorgelegd.
"De man van de Sociale Dienst wilde weten hoe lang ik er al werkte, en of ik er vast in dienst was. Ik legde uit dat ik enkel kwam werken wanneer mijn baas me nodig had. Na een tijdje kwam de gevreesde vraag of ik een contract had. Aangezien ik geen enkel papier kon voorleggen, moest ik wel nee zeggen. Ik vertelde dat ik cash werd uitbetaald, zo'n 10 euro per uur." Het waren stressvolle momenten voor de 20-jarige studente, maar gelukkig zonder nasleep voor haar. "Al bij al was de man heel vriendelijk. Ik vroeg hem ook meteen of dit ernstige gevolgen ging hebben, maar het antwoord was gelukkig negatief. Ik heb eigenlijk helemaal geen problemen ondervonden. Het enige verschil is, dat ik nu wel verplicht met een contract werk. Mijn baas moest echter wel een boete betalen."

© 2012 - Supo - Hugues Makaba Ntoto en Mattias Van Hulle