De Chiro blaast negentig kaarsjes uit. Een indrukwekkende mijlpaal die op maandag 11 november groots gevierd wordt. Meer dan 18.000 (voormalige) leden en leiding verzamelen in een bomvol Sportpaleis om dit feest te beleven. Hoe is het 90 jaar geleden allemaal begonnen en wat zijn de belangrijkste veranderingen doorheen de jaren? Reporter Noor Laurent verkent de geschiedenis van de jeugdbeweging met haar familie die verschillende generatie Chiroleden herbergt.
Halverwege de negentiende eeuw richtte de Katholieke Kerk in de grootste Vlaamse steden verschillende parochiale jeugdverenigingen op: de patronaten. Enerzijds wilde de Kerk hiermee de volksjeugd beschermen, anderzijds was het hun doel om deze jongeren op te voeden en hen godsdienstige kennis bij te brengen. Na de Eerste Wereldoorlog kwamen de patronaten onder druk te staan door de opkomst van jeugdbewegingen zoals de Scouts en de KSA, wat leidde tot verschillende pogingen van de Kerk om deze jeugdgroepen te hervormen. Uiteindelijk zal de Chiro hieruit voort komen.
Onze reporter Noor Laurent, zelf afkomstig uit een Chiro-familie, sprak met familieleden om meer inzicht te krijgen in het verleden en het heden van deze jeugdbeweging. Jos Verheyen (76), haar opa langs moeders kant, was vier jaar lid, twee jaar leiding en later nog een vijftal jaar volwassen begeleider (VB) bij Chiro Bart in Merksem. “Op mijn twaalfde ging ik voor het eerst naar de Chiro en op mijn zestiende werd ik leider. Twee jaar later begon ik met studeren, waardoor ik geen leiding meer kon zijn, maar eind jaren 70 ben ik teruggekeerd als volwassen begeleider.”
Een Chirozondag zag er in de beginjaren heel anders uit dan nu. “Het was allemaal zeer militaristisch”, herinnert Verheyen zich. “We begonnen met een formatie en deden marcheeroefeningen, zoals in het leger. Daarna wisselden we ons ‘gewoon’ uniform voor ons speluniform en begonnen de activiteiten. Het moest allemaal heel correct zijn.”
Ook bij bompa Willy Laurent (87) langs vaders kant, die van 1945 tot 1964 bij Chiro Sint-Jacob in Antwerpen zat, was dat militaristische al aanwezig. “Wij marcheerden niet iedere zondag, maar wel als we ergens naartoe gingen. Als we bijvoorbeeld naar de Rooseveltplaats in Antwerpen moesten om de bus te nemen, deden we dat al marcherend.”
“We begonnen met een formatie en deden marcheeroefeningen, zoals in het leger. Daarna wisselden we ons ‘gewoon’ uniform voor ons speluniform en begonnen de activiteiten” – Jos Verheyen (76)
Naast het militaristische element speelde het katholieke geloof een belangrijke rol. “Om acht uur ’s morgens gingen we naar de mis met de hele Chiro en ’s avonds kwam de ‘proost’ (priester, red.) altijd een woordje doen. We moesten ook ieder jaar een belofte afleggen in de kerk”, zegt Willy Laurent.
Nonkel Guy Magielse (51), schoonbroer langs mama’s kant, bevestigt dat de Kerk nog tot de jaren 80 een leidraad binnen de Chiro bleef. “Wij hadden regelmatig vergaderingen met de pastoor of onderpastoor en die gingen ook regelmatig mee op kamp. Op zondag was er altijd een misviering op kamp. Dat is nu allemaal niet meer zo.”
Nationale activiteiten door de jaren heen
Al jarenlang organiseert de Chiro ook heel wat nationale activiteiten. Tegenwoordig heb je het vijfjaarlijkse Krinkel en het jaarlijkse Ambriage, een soort festivalletje voor alle leiding van hetzelfde verbond. Krinkel is een groot kamp van vijf dagen waar alle aspiranten (de oudste leden, red.), leiding en VB’s van alle Chiro’s uit Vlaanderen samenkomen, maar dat was niet altijd zo.
“Vroeger was Krinkel geen groot kamp, maar een bijeenkomst in een school in Gent”, vertelt Guy Magielse. Dat was dus nog niet zo groot zoals het nu is, geen mega-spektakel. Het jaarthema werd voorgesteld en we zongen verschillende Chiroliedjes. Krinkel stond toen nog in de kinderschoenen”, vertelt Guy Magielse.
Nog voor er sprake was van Krinkel of Ambriage, bestond er iets zoals Meivaart, herinnert Willy Laurent zich: “Tijdens Meivaart kwamen alle groepen van het gewest samen bij een grot en dan speelden we het klassieke klokkenspel. Iedere groep kreeg dan een stok met klokken eraan, die je moest verdedigen terwijl andere groepen jouw klokken probeerden te stelen. Een soort vlaggenroof.”
“Een ruiltocht zou ik zelf ook heel graag doen, maar dat mag niet meer van Chiro Nationaal” – Anouk Magielse (12)
In 1964 vierde de Chiro haar 30-jarig bestaan met een groot feest in het Bosuilstadion in Antwerpen, een hoogtepunt in de Chirocarrière van zowel Willy Laurent als Jos Verheyen. “Top 64 was een activiteit die georganiseerd werd door Chiro Nationaal. Alle Chirogroepen moesten liedjes instuderen die we gezamenlijk gingen zingen op den Antwerp”, laat Jos Verheyen weten. “Er was geen mogelijkheid om liedjes online aan te leren, dus het aanleren verliep via de verbondsleiders en gewestleiders tot het bij de afdelingen aankwam. Dat vereiste een strakke organisatie.”
Lid of leiding?
Iedereen van de familie Laurent-Verheyen is het er over eens dat leiding zijn het leukste is. Guy Magielse vertelt: “Je leert organiseren, samenwerken en leiding geven aan kinderen en jongeren, wat best uitdagend is.” Nichtje Anouk Magielse (12), dochter van Guy, is zelf nog lid bij Chiro Joke-Scindal in Wijnegem, maar ziet ook daar heel wat voordelen in: “Lid zijn is geweldig. We mogen kattenkwaad uithalen en gewoon gek doen, dat maakt het altijd leuk.”
De Chiro is uiteraard heel wat veranderd tegenover vroeger. “Het grootste verschil met vroeger is, denk ik dat ze vroeger ander soort spelletjes deden, zoals een ruiltocht, en er waren natuurlijk ook andere uniformen”, zegt Anouk Magielse. “Een ruiltocht zou ik zelf ook heel graag doen, maar dat mag niet meer van Chiro Nationaal. Wat ik wel heel leuk vind, is een pijlentocht. Dan worden we in twee groepen verdeeld en moet de eerste groep een weg uitstippelen met pijlen en opdrachten. Aan het einde zit de eerste groep dan verstopt en moet groep twee hen zoeken. Daarnaast vind ik de doop ook altijd heel leuk, maar dat hebben we niet elk jaar.” Tijdens de doop worden leden vuil gemaakt op een speelse manier, dat kan met modder, maar ook met etensresten bijvoorbeeld en dan moeten ze eigenlijk ‘bewijzen’ dat ze Chiro-waardig zijn.
Anouk Magielse haar leukste herinnering aan de afgelopen zeven jaar is het kamp tijdens corona. “Dat was een heel leuk kamp. Ik was toen tweede jaar Krakje (de jongste groep, red.) en we waren toen echt helemaal alleen met onze groep. Het was toen ook veel rustiger, want normaal ben je natuurlijk met iedereen van jong tot oud op kamp.”
Dit artikel werd gepubliceerd door Apen op 12/11/2024.
