Vorige week besliste de Ierse bevolking tijdens een referendum met een meerderheid van 66% om abortus in een aantal gevallen legaal te maken. Ierland is daarmee laat: in België werd de abortuswet in 1990 al ingevoerd. Dat ging toen echter niet van een leien dakje.
Tot 1990 was abortus in België in alle gevallen strafbaar. Twee senatoren wilden daar verandering in brengen en dienden een wetsvoorstel in om abortus niet-strafbaar te maken in bepaalde gevallen. Die wet werd in het parlement door een meerderheid goedgekeurd.
Koning Boudewijn
De wet doorvoeren bleek echter moeilijker dan verwacht. In België moet de koning immers nog steeds nieuwe wetten ondertekenen om ze geldig te maken. Technisch gezien mag hij ook weigeren. Dat was het geval in 1990. De toenmalige koning Boudewijn schreef een brief naar toenmalig premier Wilfried Martens, waarin hij uitlegde dat hij abortus niet moreel goedkeurde en zich er daarom niet toe kon brengen de wet persoonlijk te ondertekenen.
Tegelijk wilde hij de democratie niet blokkeren: hij vond dat de wet wel ingevoerd mocht worden. Daarom vroeg hij de regering-Martens een oplossing te zoeken. Die oplossing was absurd maar effectief: op 3 april 1990 werd Boudewijn door het parlement ‘ongeschikt om te regeren’ verklaard. Daarna werd de abortuswet ondertekend door de regering. Zo’n 36 uur later werd Boudewijn opnieuw in staat tot regeren verklaard. Zo werd de moeilijke kwestie voor de koning omzeild.
De abortuswet in België
Maar wat houdt die wet dan net in? In principe is abortus in België nog steeds strafbaar: de wet van 1990 voerde daarop alleen maar uitzonderingen in. In praktijk zijn die uitzonderingen zo breed te interpreteren, dat abortus nog zelden strafbaar is.
Als een vrouw een abortus wil tot 12 weken zwangerschap, moet ze aan een dokter verklaren dat ze zich in een ‘noodsituatie’ bevindt. Die dokter moet de vrouw inlichten over de mogelijke gevolgen van abortus en de alternatieven. De ingreep zelf mag ten vroegste zes dagen later plaatsvinden, zodat de vrouw tijd heeft om na te denken.
Er wordt door de wet echter niet gedefinieerd wat een noodsituatie inhoudt, dus in praktijk is elke situatie die de vrouw als nood ervaart goed. Ze mag bijvoorbeeld vinden dat ze te jong is, dat het kind ongewenst is, of dat haar gezin al compleet is. Abortus later dan 12 weken is alleen maar wettelijk als het leven of de gezondheid van de vrouw in gevaar is, of als de foetus een ongeneeslijke afwijking heeft.
Recent gaan er in België stemmen op om de wet opnieuw te wijzigen. Velen vinden het niet meer van deze tijd dat abortus nog steeds strafbaar is. Ze vinden ook de verplichte bedenktijd van zes dagen te lang, en argumenteren dat het begrip ‘noodsituatie’ geen inhoud meer heeft en dus aan vervanging toe is. De CD&V is echter tegen zo’n wijziging en voor N-VA is het geen prioriteit, dus een nieuwe wet zit er niet snel aan te komen.
