Van Tom Lanoye tot Seckou: Antwerpen heeft al jaren één of meerdere stadsdichters. Op een jeugdstadsdichter blijft het echter nog wachten. Is er nood aan een dichter die met geschreven woorden de jeugd vertegenwoordigt in de havenstad? Reporter Lukas De Kinder zocht het uit.
Eerst wat over mezelf. Ik schrijf graag poëzie, omdat het helpt dingen uit het dagelijks leven te relativeren. Gewoon even in de wereld van de woorden kruipen. Dat het mensen raakt, mensen doet voelen en mensen doet denken, is haar kracht.
Laat het over aan de jeugd, laat het schrijven, laat ze doen. Luister naar hun woorden die ze misschien liever willen schrijven dan zeggen. Antwerpen is de stad van de diversiteit en cultuur. Bovendien wil de nieuwe Vlaamse regering de focus nog meer leggen op de Nederlandse taal. Poëzie kan die Nederlandse taal op een speelse wijze sturen en versterken. Een jeugddichter mag daar niet in ontbreken. Zeker als je weet dat Dendermonde en Sint-Niklaas al een tijdlang wél een jeugddichter heeft.
Poëzie als anker
Laure Ruts is coördinator van de kubus, de jongerenbib van de Permekebibliotheek. Zij wist niet dat het jeugddichterschap al bestond in Dendermonde en Sint-Niklaas. “Een jeugdstadsdichter in Antwerpen zou super zijn”, zegt ze. Ze werkt zelf met jongeren en gelooft in hun kracht. “Het zou een meerwaarde zijn om vanuit verschillende generaties een stem te geven aan het dichterschap. Jongeren zijn meer met poëzie bezig dan we zouden denken. Poëzie is een toegankelijk medium. Met weinig woorden kan je er toch veel mee vertellen.”
“Jongeren willen de taal begrijpen, nieuwe woorden leren en daar kan poëzie zeker een rol spelen” – Laure Ruts (coördinator jongerenbib kubus)
“Mocht er een jeugdstadsdichter gelanceerd worden in Antwerpen, zie ik mogelijkheden om in de kubus schrijfmomenten en workshops in het teken van het jeugddichterschap te houden. Zo leren jongeren creatief nadenken over taal”, aldus Ruts. “Als het zover zou komen, is het belangrijk dat project samen met jongeren te lanceren. Ik zie ook een mogelijkheid waarbij de stadsdichters een participatietraject starten met de jongeren”, droomt Ruts luidop.
“Ik zie superveel talent in jongeren en geloof dat ze zich hiervoor willen inzetten. Jongeren willen de taal begrijpen, nieuwe woorden leren en daar kan poëzie zeker een rol spelen. Ook beeldspraak en metaforen worden dan op een speelse manier aangeleerd”, weet Ruts.
Stadsdichter voor iedereen
Peter Holvoet-Hanssen was van 2010 tot 2011 stadsdichter van Antwerpen. Hij stelde op eigen initiatief een jongerestadsdichter aan op Linkeroever. Hoewel hij toestemming vroeg om rapper Yoni Sel officieel te benoemen, toonde de stad geen interesse. Holvoet-Hanssen besloot daarop zelf door te gaan. “Ik ben mijn eigen baas. Ik heb geen handtekening nodig van de stad om een jongerestadsdichter uit te roepen”, aldus de voormalige stadsdichter.
Zo trad Peter Holvoet-Hanssen op in het centraal station met zijn gedicht ‘Stop de teller’. “Naar aanleiding van Antwerpen als Europese jongerenhoofdstad was het een ode door jongeren en voor jongeren. Veel van die projecten begeven zich in de mist, in de vergetelheid.”
“Poëzie is een laatste plek van vrijheid” - Peter Holvoet-Hanssen (voormalig Antwerps stadsdichter)
Holvoet-Hanssen heeft een wankelende verhouding met de stad. Dat uit zich in protesten en maatschappelijke kritiek in zijn gedichten. “Poëzie is een laatste plek van vrijheid. Ik wil stadsdichter zijn voor iedereen.” Zijn verhaal toont aan dat er wel degelijk wordt nagedacht over een jongerendichterschap in Antwerpen. “Met Yoni Sel waagde ik een kans, maar de toenmalige druk bezette Schepen voor Jeugd zag er het belang en opportuniteit niet van in, denk ik. Maar daar trok ik mij niets van aan”, aldus Holvoet-Hanssen.
Kibi Puati Nelen is vandaag één van de vijf huidige stadsdichters, die weliswaar in 2022 collectief ontslag namen na een dispuut met de stad over een gedicht van collega-stadsdichter Ruth Lasters. Kibi runt poëzieplatformen zoals Proza-K en Kibi's Academy. Hij geeft ook workshops op scholen, waar hij ziet dat jongeren een verborgen interesse in poëzie hebben. “Gevoelens die toch wel moeilijk liggen bij jongeren, kunnen tijdens een poëzieworkshop naar boven komen", weet Kibi.
“Jongeren zijn deel van onze maatschappij en moeten dus ook gerepresenteerd worden” – Kibi Puati Nelen (Eén van de vijf huidige stadsdichters die in 2022 collectief ontslag namen)
“De jeugd is zeker klaar om een kinder- of jongerenstadsdichter aan te stellen”, aldus Kibi Puati Nelen. “De stem van jongeren klinkt luider dan ooit, al is dat vaak op een niet zo genuanceerde manier. Maar jongeren zijn deel van onze maatschappij en moeten dus ook gerepresenteerd worden. Een jeugddichter in Antwerpen zou dus zeker een meerwaarde zijn. Jongeren zijn de toekomst en geven ons een frisse blik op de maatschappij, dus we moeten naar hen luisteren.”
Districtsdichter
In Borgerhout is Kibi achter de schermen bezig met plannen te maken om een jonge districtsdichter te lanceren. “Ik heb het gevoel dat het district Borgerhout meer openstaat voor gesprekken over stadsdichters en jeugddichters. Zo’n project vanuit de stad staat of valt met de steun van het stadsbestuur. Nu: als die steun er niet is, moet ons dat er niet van weerhouden om daar zelfstandig mee aan de slag te gaan.”
In Sint-Niklaas bestaan jeugddichters al een tijdje. Mauro Pauwels was er van 2020 tot 2022 kinderstadsdichter. “Het jeugddichterschap hier bracht een soort verbinding bij de mensen en het maakte duidelijk aan het oudere publiek dat er wel wat talent schuilt binnen de jeugd”, aldus Pauwels.
Het kinderstadsdichterproject in Sint-Niklaas wordt gedragen door de bib, die ook alle kosten op zich neemt. Of het leeft onder jongeren, hangt af van de dichter en de projecten, aldus Mauro Pauwels. “Met beperkte tijd en budget houdt de bib, samen met scholen en de jeugddienst, het project levendig.”
Dit artikel werd gepubliceerd door Apen op 01/12/2024.
