De stad Gent pioniert met zijn omstaanderstrainingen. Al 2.000 Gentenaars leerden hoe ze kunnen ingrijpen in een situatie van grensoverschrijdend gedrag. Geen overbodige training als het over catcalling en seksuele straatintimidatie gaat. Astrid De Bruycker (Vooruit), de Gentse schepen van Gelijke Kansen, Welzijn, Participatie, Buurtwerk en Openbaar Groen: “Veel mensen willen ingrijpen, maar weten niet hoe.”
Catcalling en seksuele straatintimidatie kunnen heel verschillende vormen aannemen, vertelt Astrid De Bruycker. “Het gaat van relatief onschuldige dingen zoals nageroepen worden met ‘Hey mooi meisje!’, tot fysieke toestanden waarbij je soms geslachtsdelen ongewenst tegen je geduwd krijgt op de bus.”
Vorig jaar nog had De Bruycker te maken met een onaangename situatie waarin grensoverschrijdend gedrag voorkwam. “We waren nog maar vijf minuten in een café, toen er een paar plakkers aankwamen. Zo noem ik gasten die niet weg willen gaan en niet doorhebben dat je ze weg wilt. De plakkers bleven plakken nadat we verschillende keren duidelijk hadden gemaakt dat dat niet oké was. Het kwam zelfs tot het punt dat één van hen zijn broek begon te ontknopen in het midden van de dansvloer. Het klinkt absurd als ik het zo vertel, maar dat is de realiteit.” Voor velen is zo’n ervaring de norm geworden, en ook voor de schepen was dat geen verrassing meer. “Wij vallen daar echt niet meer van achterover…”, zegt ze.
Sleutelbos in de handen
“Hoewel we er als beleidsmakers altijd voor pleiten om grensoverschrijdend gedrag te melden, gebeurt dat niet altijd. En dat is begrijpelijk", zegt De Bruycker. Zelf vond ze dat vroeger ook moeilijk. “Het kwam gewoon niet bij mij op om dat bij de politie te gaan melden. Het was alsof ik dat normaal vond, hoewel dat natuurlijk helemaal niet normaal is.”
Sinds ze schepen is, is haar aanpak van grensoverschrijdende situaties al veranderd. “Als ik nu uitga met vriendinnen op café, verwittig ik het barpersoneel als mensen zich problematisch gedragen. Dan wordt er ook effectief ingegrepen. Ik spreek ook vrienden van daders aan. Meestal zijn ze dan bereid om actie te ondernemen tegen hun vriend. Toch gebeurt het ook nog even vaak dat de meerderheid van de groep het gedrag van hun vriend niet oké vindt, maar het niet luidop durft te zeggen.”
“Als ik nu uitga met vriendinnen op café, verwittig ik het barpersoneel als mensen zich problematisch gedragen. Dan wordt er ook effectief ingegrepen”
Grensoverschrijdend gedrag is een groot probleem, maar over de Gentse straatveiligheid ’s nachts kan de schepen niet klagen. “Ik ervaar Gent, ook ’s nachts, als een veilige stad. Als vrouw ben ik natuurlijk veel alerter als ik dan alleen op straat ben. Toch hoor ik vaak verhalen van vrouwen die ’s nachts bijvoorbeeld met hun sleutelbos in hun handen lopen omdat ze bang zijn. Zelf ben ik me ook steeds bewust van waar mijn gsm is, en waar mijn sleutels zijn. Dat gebeurt bijna automatisch. Ik vind dat jammer. Waarom kunnen vrouwen zich niet even comfortabel voelen in de publieke ruimte als mannen? En ik ben dan nog een witte vrouw. Voor trans personen en mensen met een migratieachtergrond is de situatie nog helemaal anders.”
Omstaandertrainingen
Astrid De Bruycker vindt het niet alleen belangrijk om grensoverschrijdend gedrag achteraf aan te pakken. Preventie is evenzeer nodig. Dat idee verwezenlijkte de stad Gent, als eerste lokaal bestuur, met omstaandertrainingen.
“Je moet een cultuur kunnen beïnvloeden, en als maatschappij uitstralen dat je dit niet aanvaardt”, zegt De Brucyker. “Er zijn veel getuigenissen van mensen die iets hebben meegemaakt als omstaander, en wel wilden reageren, maar dat uiteindelijk niet deden, omdat ze niet wisten hoe. Daarom zijn we twee jaar geleden gestart met het organiseren van omstaanderstrainingen. Daarin leren mensen hoe ze in verschillende situaties kunnen reageren. Dat gaat van publiek racisme, over homofobie en catcalling, tot fysiek grensoverschrijdend gedrag. Mensen leren er om in de eerste plaats te reageren, en vervolgens dat er verschillende manieren zijn om dat te doen.”
De Bruycker: “Wij zijn twee jaar geleden gestart met die opleidingen vanuit het idee dat er veel meer mensen zijn die iets kunnen betekenen dan alleen het slachtoffer en de dader. Je hebt een grote groep van meestal stille omstaanders die individuele gevallen kunnen beïnvloeden. Die omstaanders kunnen ook een impact hebben op de sociale normen die we opbouwen als gemeenschap. Ondertussen hebben meer dan 2.000 Gentenaars zo’n training gevolgd. Het is bijzonder succesvol pionierswerk.”
#Stopcatcalling is een nieuw project van StampMedia dat mensen bewust wil maken van wat catcalling met vrouwen doet, hoe onveilig het hen doet voelen in de openbare ruimte en hoe het seksisme en gendergedreven rollenpatronen in de hand werkt.
Lees hier de andere artikels die verschenen in het kader van #Stopcatcalling.
Hier vind je meer info over het project en hoe ook jij je stem kan laten horen tegen catcalling.
