De kijkcijfers en recensies voor Ms. Marvel op Disney+ mogen dan wel tegenvallen, de reeks is cruciaal voor de zichtbaarheid van de Zuid-Aziatische cultuur in popcultuur, schrijft reporter Noreen Muhammad. “Dit doet hopen dat er een nieuw tijdperk in popcultuur is aangebroken.”
Het heeft 28 films en zes tv-series moeten duren, maar eindelijk kan ik me herkennen in een productie van Marvel. Toegegeven, dat komt deels omdat ik in het algemeen weinig affiniteit heb met superhelden. Toch zit ik nu iedere woensdag aan het beeld gekluisterd wanneer er een nieuwe aflevering van Ms Marvel op Disney+ verschijnt. En dat heeft lang niet alleen te maken met onze ‘eigen’ Adil El Arbi en Bilall Fallah die enkele afleveringen in de regiestoel mochten plaatsnemen.
De zesdelige serie die grotendeels door een Zuid-Aziatisch team is gemaakt, vertelt het verhaal van de 16-jarige Kamala Khan (Iman Vellani). De Pakistaans-Amerikaanse scholier uit New Jersey is een Avenger fangirl die in een tweestrijd enerzijds worstelt om erbij te horen op school en anderzijds worstelt om te voldoen aan de verwachtingen van haar familie.
Spiegel
Het is alsof ik de eerste twee afleveringen lang naar een spiegel zat te kijken. Net zoals Kamala Khan had ik een onconventionele jeugd waarin het constant balanceren was tussen mijn Vlaamse en Pakistaanse identiteit. Scène na scène kon ik voorspellen wat er ging gebeuren, omdat het quasi mijn eigen verhaal is: niet honderd procent jezelf kunnen zijn, eindeloze ruzies met conservatieve ouders die het beste met je voor hebben, maar het niet altijd goed aanpakken, gepest worden op school en mindere schoolresultaten halen, omdat je niet goed in je vel zit. De eerste twee afleveringen voelde Ms. Marvel als één langgerekte ongemakkelijke déjà-vu.
Maar het is niet al kommer en kwel, want voor de eerste keer in mijn leven voel ik me oprecht gerepresenteerd in een westerse mediaproductie. De serie wordt dan wel overdonderd door slechte recensies, omdat critici beweren dat de eerste afleveringen naast de kwestie zijn. Er zouden te weinig super powers te zien zijn, waardoor de serie maar traag op gang komt. Nochtans zag ik zelf één grote superkracht: een voldragen en rijke representatie van de Pakistaanse cultuur.
De referenties zijn eindeloos: van de Bismillah’s (‘In de naam van God’) en Mashallah’s (‘Zo God het wil’) over de typische Pakistaanse gastvrijheid tot de mode, muziek, feesten en een streepje Bollywood. Ook de manier waarop een moskeebezoek in beeld wordt gebracht, is zo heerlijk eerlijk, herkenbaar en complexloos.
Hoewel er dus veel herkenbaarheid in de serie kruipt, moge het duidelijk zijn dat Ms. Marvel vooral draait om het doorbreken van allerlei stereotypes en verwachtingspatronen die aan vrouwen van kleur worden opgelegd.
Afkeer van Pakistan
Ms. Marvel toont de huidige samenleving in al haar diversiteit en toont dat kinderen van migranten trots mogen zijn op hun cultuur en afkomst. Als tiener was dat voor mezelf allesbehalve vanzelfsprekend. Ik voelde me erg losgekoppeld van de cultuur, was de enige moslima op school en had een afkeer van Pakistan. Mede dankzij deze Marvel-serie hoop ik dat jonge Pakistaanse meisjes over de hele wereld anders naar hun roots zullen kijken.
Het zal de modale kijker misschien ontgaan, maar de makers durven dieper te graven, ook naar de duistere kanten van de geschiedenis van de Zuid-Aziatische regio. Zonder al te veel weg te geven, gaat Ms. Marvel op een gegeven moment terug naar 1947 en de Opdeling van Brits-Indië na de Britse bezetting (zie kader onderaan). Het feit dat Marvel in die turbulente periode van het subcontinent duikt, maakt dat de reeks een stuk verrijkender wordt, niet in het minst voor kijkers met roots in de regio.
Als ik naar Ms. Marvel kijk, voel ik me een trotse Belg met Pakistaanse roots. Ik ben supertrots dat de serie Pakistaanse acteurs heeft gekozen om hen een volwaardige en gelaagde rol te geven. Het kwam nog veel te vaak voor in internationale series dat Pakistaanse personages door Indiase acteurs werden vertolkt. Het doet hopen dat er een nieuw tijdperk in popcultuur is aangebroken.
Iedere woensdag verschijnt er een nieuwe aflevering van Ms. Marvel op Disney+.
De opdeling van Brits-Indië
Na de koloniale overheersing door de Britten werd het Indiase subcontinent in 1974 opgedeeld in Pakistan en India. De opsplitsing was een poging om religieuze minderheidsgroepen een eigen volwaardige plaats te bieden. Het was vooral bedoeld om de bijna 280 miljoen hindoes en ongeveer 40 miljoen moslims een eigen thuisland te geven en veiligheid onder een religieuze meerderheid bezorgen. Veel moslims verhuisden naar Pakistan en hindoes verhuisden naar India. De pasgevormde regeringen bleken er echter niet in te slagen om de massale volksverhuizingen in goede banen te leiden. Aan de landsgrenzen kwam het tot conflicten, rellen en vielen er veel doden te betreuren. Het is een trauma dat in beide landen nog generaties lang zal blijven nazinderen.
Dit artikel werd gepubliceerd door NXTPOP op 29/06/2022.
