Leren is een deugd. Het wordt alleen niet altijd zo aangevoeld. Zeker in de laatste jaren van het TSO en BSO krijgen jongeren vaak af te rekenen met schoolmoeheid. Hun aandacht verslapt en de verveling slaat toe.
Gelukkig hebben we sterke man Dedecker om ons een all-in wonderoplossing aan te reiken: een verlaging van de leerplicht tot zestien jaar. Een ondoordachte uitspraak die duidelijk meer gericht is op een lagelonenarbeidsmarkt dan op een door school vermoeide jeugd. Een leerling die een slecht schooljaar doorloopt, moet je opnieuw motiveren. Je mag hem/haar geen makkelijke vluchtroute naar de arbeidsmarkt aanreiken. Want dat is het: een vluchtroute. En leerlingen die vluchten van hun falen op school gaan ook falen op de arbeidsmarkt. De enige mensen die via deze formule meer werk gaan hebben, zijn de bedienden bij de RVA.
Een verlaging van de leerplicht is ook een vluchtroute voor de scholen, de maatschappij en de politiek. Het zou de doodsteek betekenen voor allochtonen met taalachterstand, jongeren met leerstoornissen en/of een moeilijke puberteit. Alle inspanningen voor een democratischer schoolsysteem worden hiermee op de helling gezet.
Voor de identiteitsvorming van de jongeren kan een verlaging van de leerplicht desastreuze gevolgen inhouden. Wie de school verlaat met het gevoel gefaald te hebben, zal dat voor de rest van zijn leven met zich meedragen. Op zestienjarige leeftijd zijn de meesten nog op zoek naar hun eigen persoon en hun eigen talenten. De school is de ideale plek om hen daarbij te helpen. Op de speelplaats kom je in aanraking met andere culturen en interesses. Zo krijg je de kans dingen te ontdekken die je helpen jezelf volledig te ontplooien. Op de werkvloer heb je deze kansen veel minder. De meeste mensen die je daar ontmoet, bevinden zich ongeveer in dezelfde leefwereld. Dat is geen slechte zaak, maar het kan gevolgen hebben voor de ontwikkeling van iemand die nog op zoek is naar zichzelf.
Daarnaast vergeet Dedecker dat de huidige arbeidsmarkt niet staat te juichen voor een generatie amper geschoolde arbeidskrachten. Er wordt meer verwacht van een metser dan gewoon een baksteen te leggen. Er wordt meer verwacht van een loodgieter dan gewoon een paar buizen te leggen. Ze worden geacht te kunnen werken met de allernieuwste technologieën. Een paar stevige werkhanden moet tegenwoordig gepaard gaan met een goed stel hersenen. Ik betwijfel of we echte stielmannen kunnen opleiden tijdens slechts vier jaar middelbaar onderwijs.
Op lange termijn is een verlaging van de leerplicht nog het meest desastreus voor onze algemene economie. Wie afhaakt op zestienjarige leeftijd zal zich niet inschrijven aan een hogeschool of universiteit. En dat is geen goede zaak voor een economie die zich steeds meer focust op kennis en innovatie. Als we onze welvaart willen behouden, is het noodzakelijk dat we ons gaan toespitsen op een kenniseconomie. Iedere jongere moet dus een degelijke ondersteuning krijgen om zijn/haar talenten te ontdekken en te ontwikkelen. Jongeren dumpen op de arbeidsmarkt en hen aan hun lot overlaten, is geen duurzame oplossing.
© 2009 – StampMedia – Vincent Van Nauw
Deze column werd gepubliceerd door JeugdWerkNet op 28/05/2009
