Terwijl de wereld brandt, vist het internationale klimaatbleid fors achter het net. De Verenigde Naties blijken vandaag minder daadkrachtig dan gehoopt – Churchill en co zouden beschaamd zijn.Als de VN de klimaatcrisis echt wil aanpakken, moet ze haar werking grondig herdenken.
Weten journalisten nog wat mensen écht bezighoudt? Barsten media nog genoeg uit hun bubbel? Dat was de vraag bij de schrijfwedstrijd 'Eyes Write Open' naar aanleiding van de twintigste verjaardag van MO*. StampMedia zetelde mee in de jury. Meer dan veertig jongeren beantwoordden die opdracht met een column. Dit was de inzending van Simon Sterck.
Pratend met vrienden merk ik dat veel jongeren bezorgd zijn om de wereld waarin we opgroeien. Naast een gepolariseerde (online) wereld, een lonkende economische crisis en de terugkeer van oorlog in Europa, voelen we steeds meer de gevolgen van de klimaatcrisis. Afgelopen juli was de warmste ooit ter wereld, terwijl twee zomers geleden onze jeugdkampen nog letterlijk in het water vielen. De mentale impact, economische gevolgen en onrechtvaardigheid die deze crisis met zich meebrengt, zijn onmeetbaar.
En toch, met jeugdige positiviteit kijken we vol verwachting naar de Verenigde Naties. In 1944 werd die veelbelovende internationale organisatie opgericht om een mondiale aanpak te bieden aan thema’s als wereldvrede, economische wederopbouw en mensenrechten. De VN zal wel een ambitieus antwoord kunnen bieden op dit mondiaal klimaatprobleem, denken we. Al draaien onze ogen snel weer naar de grond. Uit schaamte en ongeloof.
De ambitie van het Parijs-akkoord om onder 1,5°C opwarming te blijven is bij de meeste VN-landen ondertussen begraven. Op de COP27 waren er meer olielobbyisten aanwezig dan vertegenwoordigers van bijna-verdrinkende eilanden. Olietopman Sultan Ahmed Al-Jaber, bestuursvoorzitter van de Abu Dhabi National Oil company,zit dit jaar zelfs de COP28 in Dubai voor. Straks leidt de grote boze wolf nog de Sprookjesbosconferentie.
The end of an era
In het licht van afgelopen zomer zei VN-secretaris-generaal António Guterres in een toespraak dat the era of global warming voorbij is. Volgens hem zijn we aanbeland in the era of global boiling. De wereld kookt en de VN-top benadrukt dit zelf. Hoe kan het dan dat het internationale klimaatbeleid zo bitter weinig resultaten behaalt? Die vraag laat ons dan weer koken.
Ten eerste moet de VN internationale verdragen herzien. Doelstellingen dienen direct in te spelen op de huidige realiteit van de klimaatcrisis. Verscherpte afspraken zijn bovendien pas echt daadkrachtig als ze bindend zijn en worden gehandhaafd.
Daarnaast is de geopolitieke situatie van vandaag die van 1945 niet meer. Stap af van de westerse kijk op internationale samenwerkingen en geef een sterke stem aan slachtoffers en minderheden. Van neokoloniale inmenging wordt de wereld zeker niet beter. Welvaart is bovendien grotendeels gebouwd op de rug van anderen.
Grootste uitdaging van de mensheid
Tijd dus voor evenwichtige herstel- en klimaatfondsen.Verbeter tot slot ook het besluitvormingsproces. Er hoort minder plaats te zijn voor lege toespraken en theater in conferentiezalen. Oneliners van politici op sociale media bieden geen antwoord op de opwarming van de aarde. Luister naar de wetenschappelijke consensus, het IPCC-rapport wordt met een reden steeds ook in een versie voor beleidsmakers uitgegeven. Betrek daarnaast ook actief burgers, want lokale gemeenschappen voelen vaak de directe gevolgen van de klimaatverandering. Participatieve fora en burgerpanels kunnen dus voor veerkrachtige oplossingen zorgen.
We staan met de inperking van de klimaatcrisis voor de grootste uitdaging van de mensheid. De VN kan deze grondiger dan vandaag aanpakken met een grotere afdwingbaarheid van verdragen, een mondiale blik en een hervormd besluitvormingsproces. Zo werken we echt samen aan een meer rechtvaardige, menselijke en leefbare wereld.
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 30/11/2023.
