In Burundi vindt op 17 mei een referendum plaats voor een grondwetswijziging. Die aanpassing van de wet moet de macht van president Pierre Nkurunziza versterken. Als zijn voorstel goedgekeurd wordt, kan hij zijn leiderschap met twee mandaten verlengen. Vanaf 1 tot 14 mei wordt campagne gevoerd voor het referendum.
Alle Burundese burgers die in het binnen- of buitenland wonen en die voldoen aan “de wettelijk vereiste voorwaarden”, worden opgeroepen om deel te nemen aan het constitutionele referendum op 17 mei. Als het ontwerp van de grondwetswijziging wordt aangenomen, zou het de Burundese president in staat stellen om tot 2034 in functie te blijven. Dat door twee nieuwe mandaten te lopen in 2020 en 2027.
Een wijziging?
“Gezien de evolutie van de criminaliteit in Burundi de afgelopen jaren, was het noodzakelijk om nieuwe regels in te voeren.” Zo rechtvaardigde Aimée-Laurentine Kanyana, de minister van Justitie, de plannen voor de wijziging.
De president kan niet alleen langer aan de macht blijven, het wetsvoorstel stelt veiligheidsdiensten bijvoorbeeld ook in staat om computersystemen te doorzoeken. “Deze nieuwe maatregelen kunnen worden toegepast in gevallen van terrorisme, mensenhandel, illegaal bezit van wapens of drugs”, voegt minister Kanyana toe.
Campagne
De campagne begint dus twee weken voor het referendum. Niemand mocht eerder een ja of nee verdedigen. Maar de oppositie hekelt dubbele normen. “De ministers en leiders van de regerende partij (Cndd-FDD) aarzelden niet om al campagne te voeren.”
Het veranderen van de grondwet zonder overleg is ongrondwettelijk, meent de oppositie nog. “Want artikel 299 van de grondwet bepaalt dat de wet niet herzien kan worden als het tegen nationale cohesie en tegen de principes van democratie indruist”, klaagt Phénias Nigaba, woordvoerder van de oppositiepartij Front for Democracy in Burundi (FRODEBU).
Tientallen activisten en oppositieleden zijn al gearresteerd op beschuldiging van tegenwerking.
Kiezers gedwongen?
De oppositie veroordeelde ook het feit dat sommige kiezers “gedwongen worden om zich in te schrijven.” Dat om het “gebrek aan enthousiasme van de bevolking te verdoezelen.” De Commission Électorale Nationale Indépendante heeft op 20 februari aangegeven dat meer dan 5 miljoen Burundezen zich hadden geregistreerd op de kieslijsten voor het referendum en voor de algemene verkiezingen van 2020.
De Burundese oppositie verzet zich tegen een grondwetsherziening die "de dood zal ondertekenen" van het vredesakkoord dat in 2000 in Arusha werd ondertekend. Dat maakte de weg vrij voor het einde van de burgeroorlog die 100.000den doden voortbracht.
De aankondiging van de kandidatuur van Nkurunziza, in 2015, voor een derde termijn had Burundi in een politieke crisis gedompeld. Die zorgde volgens bronnen voor minstens 1.200 doden en meer dan 400.000 ontheemden. Het Internationaal Strafhof heeft er een onderzoek over geopend.
