(PIDMAG) Wanneer we het hebben over immigranten, denken we vaak aan Turken, Marokkanen, Chinezen, kortom, groepen die opvallen in het straatbeeld. Het zal dan ook velen verbazen dat de Polen de tweede grootste groep immigranten in Vlaanderen zijn, na de Nederlanders. Op Belgisch niveau staan ze op de vierde plaats. Maar hoe ziet de Poolse gemeenschap in België eruit? Beantwoordt ze aan ons stereotiepe beeld van laagopgeleide poetsvrouwen en bouwvakkers? Ik trok op onderzoek uit in Leuven en liet mij onderdompelen in de Poolse cultuur.
Toegegeven, ik ken zelf maar één Poolse, en toevallig poetst ze huizen. Haar redenen om naar België te komen - en vooral om hier te blijven - zijn duidelijk. “Geld. In Polen is het leven nauwelijks goedkoper dan hier, maar je verdient er veel minder. Het is er bijna onmogelijk een familie te onderhouden. Hier verdien ik zelfs als deeltijdse poetsvrouw genoeg om mijn zoon op te voeden. Bovendien heeft hij speciale medicatie nodig. Hier krijg ik die gratis op doktersvoorschrift, in Polen zou ik de volle pot moeten betalen - onmogelijk met het loon daar."
Maar waarom net België? Adam (39) vertelt: “Ik woon al twintig jaar in België. De mentaliteit is hier veel aangenamer dan in Polen: de staat biedt meer steun voor gezinnen, zieken, ... Polen zijn heel praktisch ingesteld. Daarom kiezen ze voor België. Hier kun je een goede balans vinden tussen werk en gezin, ook al heb je geen droomjob. Maar je familie kunnen onderhouden is het belangrijkst." Malgorzata (22) ziet nog een reden waarom Polen vaak voor België kiezen. “De situatie in België is ideaal voor de Polen: het land is gemakkelijk te bereiken, als lid van de EU kunnen we hier zonder problemen komen wonen, en je kunt werk vinden zonder Nederlands te spreken.” Maar geld blijft toch een belangrijke motivatie. "Ik werk vijftien uur per week in een studentenrestaurant om mijn studies te bekostigen, en ik verdien evenveel als mijn moeder in Polen, die fulltime als leerkracht werkt.”
Diploma
Komen er dan echt enkel laagopgeleide Polen naar ons land, op zoek naar een beter leven? Volgens Katarzyna (40) en Ewelina (32) van de Pools-Belgische culturele organisatie Daskalia is de situatie complexer. "Veel van de vrouwen die hier als poetsvrouw beginnen, bezitten wel een diploma! Alleen worden Poolse diploma’s hier nog steeds niet automatisch erkend, hoewel verscheidene Poolse universiteiten hoog aangeschreven staan. Velen komen naar hier en zien zich gedwongen om een job onder hun opleidingsniveau aan te nemen." Toch is er verbetering merkbaar. "De Leuvense universiteit werkt samen met verschillende Poolse universiteiten, waardoor er steeds meer Poolse studenten naar Leuven komen. Velen blijven hangen na hun studies, leren Nederlands en vinden een goede job."
Nochtans zijn er nog steeds heel wat Polen die weinig of geen Nederlands spreken. "Nederlands leren helpt je zeker in je job en je sociale leven," zegt Adam. "Vooral als je kinderen hebt die in het Nederlands naar school gaan, is het belangrijk. Maar ik vind niet dat de overheid het moet verplichten. In Polen verplichten we je ook niet om Pools te leren." Katarzyna is het daar niet geheel mee eens. "Ik vind het een kwestie van respect om Nederlands te leren als je hier woont. Voor mij zou een basiscursus Nederlands verplicht mogen worden. Uiteindelijk is dat ook nodig om echt te integreren."
Onbekend is onbemind
Ondanks het steeds groeiende aantal hoogopgeleide Polen in ons land, blijft het stereotiepe beeld van de bouwvakker toch hardnekkig standhouden. "Dat komt grotendeels omdat de Belgen niets weten over Polen," zegt Ewelina. "Onbekend is onbemind. Heel veel mensen zien Oost-Europa nog steeds als een zwart gat, een overblijfsel uit het Sovjettijdperk." Eén van de belangrijkste doelstellingen van haar organisatie is dan ook de Poolse cultuur en traditie uit te dragen. "We zijn met zovelen in België, we willen graag een wezenlijke bijdrage leveren aan de cultuur hier en we willen de integratie in de Belgische maatschappij bevorderen.
Daarvoor hebben we onder andere een samenwerking met de faculteit Slavistiek van de KU Leuven. Begin mei organiseren we een groot Pools feest in het centrum van Leuven, waarop iedereen welkom is." Monika (38), eigenares van de Poolse speciaalzaak in Leuven, ziet alvast schot in de zaak. "Af en toe krijg ik Belgen over de vloer die vragen naar specifieke producten, die ze hebben leren kennen via Poolse vrienden. Ook het feit dat er steeds meer Poolse families met kindjes zijn, helpt. Hoe meer de Belgen leren over Polen, hoe minder ze in stereotiepen zullen denken."
| Natalia Jelinska (31) kwam zeven jaar geleden op vakantie naar België en bleef plakken. Ondanks haar universitaire diploma werkte ze eerst een tijdlang als poetsvrouw. Ze leerde Nederlands en klom op naar een administratieve functie. Momenteel zoekt ze een nieuwe uitdaging.Was het moeilijk je te integreren in België?"Ik voelde mij snel thuis in België, ook dankzij het feit dat iedereen goed Engels verstaat. Nochtans zijn Belgen niet de meest open mensen: ze zijn vriendelijk, maar het is moeilijk om echt een relatie met hen op te bouwen."Merk je dat er nog veel vooroordelen bestaan tegenover Poolse immigranten? "Ja, maar ik begrijp ook wel waar die vandaan komen. Er zijn nog steeds Polen die naar hier komen als arbeiders, en die geen Nederlands leren. Maar vaak hebben zij geen keuze. Ik vind het voor mijzelf heel belangrijk om goed Nederlands te leren en te integreren, maar mijn situatie is ook gemakkelijk. Ik ben gezond, heb een diploma, en geen gezin dat ik moet onderhouden."
Op welke manier zou jij graag willen dat de Belgen kijken naar de Polen? "Wel, globalisatie is nu eenmaal een feit: internationale relaties worden steeds belangrijker. Er zijn ook Belgen die naar het buitenland trekken voor hun carrière. Ik wou dat ze de Polen ook zo kunnen zien. Ik zeg vaak: België is 1.200 km van Polen. Dat is even ver als de ene uithoek van Polen van de andere. Als je zo kijkt, zie je dat we toch niet zo verschillend zijn." |
© 2014 – StampMedia – Tekst en foto: Maya Witters
Dit artikel verscheen eerst in PIDMAG, het magazine van StampMedia – Jaargang 3 Nr.8 p. 4
Dit artikel werd gepubliceerd door MO* - online op 11/07/2014
