De oppositiestem in het migratiedebat: Wouter De Vriendt

Staatssecretaris Theo Francken (N-VA) zegt dat hij een streng maar rechtvaardig migratiebeleid voert. Bent u het daarmee eens?

Hij voert zeker een streng migratiebeleid, dat zal ik niet tegenspreken. Maar je kan niet spreken van een rechtvaardig beleid, omdat het niet menselijk genoeg is. Kijk naar heel die kwestie van de Soedanezen in het Maximiliaanpark. In het Soedanrapport staat dat het Belgisch uitwijzingsbeleid van transmigranten niet voldoet aan het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Theo Francken hield bij de uitwijzing van die negen Soedanezen helemaal geen rekening met artikel 3: “Niemand mag onderworpen worden aan folteringen of aan onmenselijke of vernederende behandelingen of bestraffingen.” Daar is hij dus in de fout gegaan, omdat hij niet grondig heeft onderzocht of dat bij die negen uitgewezen Soedanezen al dan niet het geval was. Hij wil ook geen opvangtehuizen voorzien voor die mensen in het Maximiliaanpark, omdat ze geen asiel aanvragen. Je kan dus niet spreken van een menselijk beleid.

Maar als Theo Francken dat streng beleid niet voert, zou dat dan een aanzuigeffect als gevolg hebben?

Dat is altijd het klassieke antwoord op de kritiek van de oppositie. Maar wij zijn niet tegen een terugkeerbeleid van migranten. Dat is zeker nodig om een aanzuigeffect te vermijden, maar je moet als Belgische overheid alle procedures van verdediging respecteren. En dat doet Theo Francken niet altijd.

Hoe bedoelt u?

Wel, een paar maand geleden is er in het federaal parlement een wet goedgekeurd die de beroepstermijn van advocaten van migranten inperkt. Als een asielaanvraag geweigerd is, kan een advocaat van een migrant in beroep gaan en een nieuwe aanvraag indienen, omdat er nieuwe elementen zijn die er zouden kunnen voor zorgen dat zijn cliënt toch asiel krijgt. Die wet zet zo de rechten van de verdediging op de helling, omdat advocaten minder tijd krijgen om te onderzoeken of er nieuwe elementen zijn die hun cliënten kunnen helpen om asiel te krijgen.

Uit de cijfers blijkt dat Theo Francken meer humanitaire visa toestaat dan tijdens de regering-Di Rupo. Kan je dan zeggen dat hij geen menselijk migratiebeleid voert?

Ja, die cijfers kloppen, maar je moet dat zien in zijn context. Onder Theo Francken is de migratiecrisis begonnen door de oorlog in Syrië. Er werden Europese afspraken gemaakt over de hervestiging van die oorlogsvluchtelingen, waardoor Theo Francken van Europa een inspanning móest leveren. Vandaar die hoge cijfers.

Er was ook veel kritiek op de manier hoe die Soedanezen in het Maximiliaanpark werden geïdentificeerd. Wat was eigenlijk het probleem?

Het probleem was dat de Belgische regering Soedanese ambtenaren uitnodigden om die mensen te identificeren. Ik ben niet tegen identificatiemissies tout court, maar je moet toch goed opletten met wie je samenwerkt. Soedan is een dictatuur, dan ga je toch geen ambtenaren vanuit dat regime toelaten in de eigen kantoren. Je moet de regie in eigen handen houden en dat is niet gebeurd. Er zijn andere methoden om de identiteit van vluchtelingen te achterhalen.

Wat is dan het alternatief?

Je zou de vingerafdrukken kunnen nemen van die Soedanezen en daarmee naar de Soedanese ambassade gaan hier in Brussel. Als er een overeenkomst is, zoveel te beter. Dan ken je de identiteit van die persoon en kan je onderzoeken of die gevaar loopt voor folteringen in Soedan. Als er geen overeenkomst is, moet je verder zoeken.

Theo Francken is in de problemen gekomen door heel die Soedankwestie, waarna er een onderzoek is geweest met als uitkomst het Soedanrapport. Is dat door toedoen van de oppositie of door toedoen van de kritiek van regeringspartij CD&V?

Goh, het is moeilijk te zeggen wat uiteindelijk de doorslag heeft gegeven, maar Groen heeft de druk altijd hoog gehouden. Anders zou het gewoon zijn gepasseerd. Ons oppositiewerk heeft trouwens geloond, want Theo Francken heeft zijn migratiebeleid moeten aanpassen. Er moet nu telkens een tolk aanwezig zijn als die Soedanese ambtenaren vluchtelingen in het Maximiliaanpark ondervragen, zodat een medewerker van de Dienst Vreemdelingenzaken weet wat er wordt gezegd. Voordien was dat niet het geval, waardoor die Soedanese ambtenaren vrij spel hadden.

In het Soedanrapport staat dat de getuigenissen over folteringen in Soedan niet kloppen. Wat is uw reactie daarop?

Er staat inderdaad dat bepaalde getuigenissen niet kloppen. Maar dat wil niet zeggen dat er geen folteringen hebben plaatsgevonden. Het is niet bewezen. Het rapport zegt letterlijk dat er bijkomend onderzoek nodig is. Ik denk bijvoorbeeld aan een onderzoeksteam dat ter plaatse gaat. Maar dat zal niet makkelijk zijn. Ik kan mij inbeelden dat Soedanezen die wij hebben teruggestuurd niet happig zijn om kritische interviews te geven over een dictatuur waar ze opnieuw verblijven.

Er werd heftig gereageerd op Theo Francken naar aanleiding van die getuigenissen over folteringen. Sommigen beweerden dat hij bloed aan zijn handen heeft. Bent u het daarmee eens?

Het is niet bewezen dat hij bloed aan zijn handen heeft, maar die uitwijzing van Soedanezen was zeer slordig. Je moet weten dat het Soedanrapport enkel de uitwijzing van negen Soedanezen heeft onderzocht. Daaruit blijkt dat Theo Francken geen rekening hield met de mensenrechten van die negen Soedanezen. Maar ik vraag mij af of dat ook het geval is voor al die andere transmigranten die voor die negen Soedanezen zijn uitgewezen. Dat is niet onderzocht. Het zou zeer vreemd zijn moest het voordien allemaal correct zijn verlopen en enkel bij die negen Soedanezen niet. Het probleem is volgens mij veel ruimer dan enkel die negen Soedanezen.

Er was onlangs een protestactie van de Franstalige mensenrechtenliga om de Soedanezen in het Maximiliaanpark te beschermen, wat vond u daarvan?

Die protestactie was een uiting van solidariteit en een roep om een ander asiel- en migratiebeleid. Dat moet zeker toegelaten worden, maar het probleem is dat de overheid tot nu toe vooral politierazzia’s houdt en af en toe wat mensen oppakt. Dat is geen efficiënt beleid. Beter zou zijn om transmigranten opvang te bieden, vertrouwen te wekken, en van de gelegenheid gebruikmaken om ze correct te informeren. Wie dan nog geen asiel aanvraagt, moet terug.



Minister Jan Jambon (N-VA) heeft ervoor gezorgd dat er meer controle is aan de tankstations langs de snelweg om de mensensmokkelaars aan te pakken. Is dat een goede maatregel?

Bescherming van de truckchauffeurs is nodig. Veiligheidsmaatregelen hebben misschien op korte termijn nut, maar het probleem moet fundamenteel aangepakt worden. Op plaatsen waar veel transmigranten zijn, is er opvang en juridische informatie nodig. Dat ontbreekt momenteel. En dat zorgt voor oplopende spanningen en heel wat frustratie. Het bewijs is het geweld van migranten tegen de politie op de parking van het tankstation in Groot-Bijgaarden.

Theo Francken reageerde op dat geweld met "Dit is nog maar het begin". Wat vindt u van die uitspraak?

Ja, dat is de typische communicatie van Theo Francken. Ik betreur dat. Theo Francken is regeringslid en daarom verantwoordelijk voor een goed beheer van de transmigratie. Van hem verwacht ik geen olie op het vuur, maar in alle sereniteit hard werk en de juiste beleidsmaatregelen.



Over beleidsmaatregelen gesproken. Theo Francken is onlangs naar Guinee geweest om het terugkeerbeleid naar dat land te vergemakkelijken.

Ik heb daar niets op tegen, maar het doel van die missie vind ik vreemd. Het is een ontradingsmissie, want Theo Francken wil mensen uit Guinee ontmoedigen om naar België te komen. Maar de helft van de Guineese asielzoekers wordt erkend in ons land. Dat wil dus zeggen dat de helft van die asielzoekers bescherming nodig hebben. Waarom ontraadt hij dan die mensen om bescherming te zoeken in België?

U had veel kritiek op het nieuwe wetsvoorstel van Theo Francken en Koen Geens, om uitgeprocedeerde migranten makkelijker op te pakken. Waarom was u daar niet voor te vinden?

Zij willen de woonst van Belgische burgers betreden om uitgeprocedeerde migranten die daar onderdak krijgen op te kunnen pakken. Het gaat dus over huiszoekingen bij Belgen die geen misdrijven hebben gepleegd. Dat is de reden waarom ik tegen dat wetsvoorstel ben.

CD&V ondersteunt dat wetsvoorstel. Zij profileren zich als het sociale gelaat van de regering. Wat vindt u van hun houding?

Zij steunen Theo Francken, terwijl CD&V de macht heeft om het roer om te gooien. Zij kunnen de stekker trekken uit het beleid van Theo Francken, waardoor er twee zaken kunnen gebeuren: de regering valt of Theo Francken past zijn beleid aan. Maar CD&V doet dat bewust niet en steunt hierdoor een migratiebeleid dat niet menselijk is. Bij Groen zou dat niet waar zijn. Wij pleiten voor een realistisch menselijk migratiebeleid – wat overigens niet betekent dat we voor open grenzen pleiten, zoals de N-VA iedereen wil doen geloven.

Wat is uw mening over de column die Bart De Wever onlangs schreef in De Morgen? Daarin zegt hij dat linkse partijen zoals Groen wél voor open grenzen zijn.

Dat was pure framing, omdat het doel van dat opiniestuk was om de kritiek op Theo Francken de mond te snoeren. Iedere linkse partij met kritiek op het migratiebeleid was ineens voor open grenzen. Maar ik vind het echt jammer dat een kwaliteitskrant als De Morgen zomaar meewerkt aan de communicatiestrategie van Bart De Wever. Hij ontwijkt elk kritisch debat in de Kamer en geeft geen kritische interviews en dan krijgt hij zo’n forum. Bart De Wever kiest zelf zijn mediamomenten uit en De Morgen is daarin gewoon meegegaan. Ze moeten veel kritischer zijn door ook een kritisch interview af te dwingen bij Bart De Wever en niet enkel hun krant aanbieden als een platform om zijn boodschap te verspreiden.