De retour van retro

Wat is mode? En waarom wordt iets opeens door iedereen gedragen? Begin jaren zeventig, ondertussen al meer dan vijfenveertig jaar geleden besteedden vrouwen bijvoorbeeld meer aandacht aan accessoires als oorbellen, kettingen en armbanden. Pronken met gouden sieraden was hét van het. Het was een manier waarop ze toonden aan de buitenwereld dat ze welgesteld waren en dus zeker niet te klagen hadden.

Tegen het einde van de jaren zeventig komt daar langzamerhand verandering in. Door verschillende maatschappelijke veranderingen, en grotendeels door de emancipatie van de vrouw, kiezen meer en meer vrouwen voor een baan in het bedrijfsleven. Om te kunnen functioneren binnen de bikkelharde machomentaliteit van het bedrijfsleven is een professionele houding cruciaal.  In de eerste plaats profileren vrouwen zich op de arbeidsmarkt door zakelijke kledij te dragen: een kniehoge rok, wijde pantalon, gekleurde blouse en een blazer met schoudervullingen maken zelfs het verschil in aangenomen worden of niet. Kledij en mode als vorm van communicatie – is het ooit anders geweest?

Maar naast de oversized blazers en hoge tailles maakt ook sportieve kledij haar opmars. Denk maar aan de old school films Flashdance en Dirty Dancing, met Jennifer Beals en Michael Nouri een paringsdans uitvoeren in wijde trui en trainingsbroek. Het publiek lust er wel wat van en kopieert de mode én de levensstijl gretig. Hard werken, geld en sport worden de nieuwe sleutelwoorden, een afgetraind lichaam het hoogst na te streven doel.

En dan is er natuurlijk ook de wellicht meest invloedrijke vrouw in de mode-en muziekindustrie: Madonna. The queen of Pop groeit pijlsnel uit tot een icoon van gedurfde, feministische en geseksualiseerde fashion. Een ware trendsetter die de hele jaren tachtig zal domineren met haar beenwarmers, korsetten, visnettruitjes en natuurlijk haar bekendste wapenfeit: de puntbeha.  Ontworpen door haar goede vriend Jean-Paul Gaultier, verbaasde ze er in 1990 tijdens haar Blond Ambition Tour vriend en vijand mee. De Amerikaanse werd een rolmodel van seksuele ontvoogding voor miljoenen vrouwen en meisjes.

De mannelijke helft van de bevolking haalt op haar beurt ook enthousiast sportieve kledij uit de kleerkast. Maar Rome is niet in een dag gebouwd en in het begin van de jaren tachtig is de sportkledij lang niet zo kleurrijk als in de jaren die erop volgen. Minder strakke sportbroeken vind je overal, in het zwart, wit, bruin of grijs.  Voor de hipste der mannen zijn er trainingspakken, shirts met een polokraag, V-halstruien en sportieve colberts. Hoe dieper in de jaren tachtig, hoe meer mode de voornamelijk door mannen gedomineerde samenleving weerspiegelt: de zogenaamde power dressing is ontzettend populair. Brede, gestreepte stropdassen moeten mannen er strakker en gespierder doen uitzien. Populaire televisieseries als Miami Vice en Magnum P.I, maar ook artiesten als David Bowie, Boy George en Duran Duran drukken hun stempel op de mode. De New Romanticism, zwaar beïnvloed door New Wave, introduceert de historische romantische stijl: piratenjassen, blouses en hoeden. De look wordt afgewerkt met make-up: niemand kijkt nog op van een man met lippenstift, oogschaduw of eyeliner op televisie.

Hoe meer de nineties naderen, hoe meer kleur er in het straatbeeld komt. Deze keer krijgen niet alleen sportieve kleren een fluobad, ook shirts en overhemden komen in alle kleuren van de regenboog. Bekende retromerken zijn Very Cherry, Collectif, Banned,Tante Betsy, Voodoo Vixen, Vive Maria, Lady Vintage, Mademoiselle YeYe, Le Pep en Traffic People.

Vandaag, bijna veertig jaar later, zijn vintagekleren uit de jaren tachtig en negentig hotter than ever, vooral bij jongeren. Hoe komt dat? Zijn jongeren gefascineerd door de muziek uit die tijd? Hebben ze een overmatige historische interesse? Of kopen ze liever tweedehands om geld te besparen?

Misschien ligt het antwoord wel bij in het groeiend bewustzijn rond de klimaatverandering. De afgelopen decennia, maar vooral de afgelopen jaren, worden jongeren dagelijks geconfronteerd met berichten over een stijgend zeeniveau, uitstervende diersoorten, luchtvervuiling en warmtestress in bossen. De toekomst van de huidige generatie staat op het spel, en dat beseft ze maar al te goed. Het afgelopen jaar vloeide heel wat inkt over de populaire klimaatmarsen. Jongeren spijbelen op school om te betogen tegen het huidige klimaatbeleid. De Zweedse Greta Thunberg en de Vlaamse Anuna De Wever zetten de jongeren aan om actie te voeren. Tweedehandse kledij kopen past helemaal in die zoektocht naar een betere wereld. Het is niet enkel financieel interessant, het heeft ook een flinke impact op het milieu. Voor sommigen is de keuze dan ook meteen gemaakt. Waarom zou je een nieuwe broek kopen, als je een goedkoper exemplaar kan vinden in een trifth store?

Toch voelt niet iedereen zich even aangetrokken tot tweedehands kledij. Het idee dat het kledingstuk al eens door een onbekende is gedragen, houdt mensen soms tegen om duurzaam te kopen. Redenen om tweehandskledij te wantrouwen zijn er nochtans niet. Voor ze in de winkel te koop worden aangeboden, worden de stukken eerst grondig gewassen.

Vintagewinkels vind je overal in Vlaanderen. Modediscounter Primark opende in april van dit jaar zijn grootste vestiging in Brussel, terwijl op de Antwerpse Meir De Kringloopwinkel een nieuwe vestiging inwijdde. In Brussel vind je zelfs heuse vintage markets. In september lokte een verkoop van sportoutfits uit de jaren ’80 een massa geïnteresseerden. Tachtig procent van de bezoekers was minderjarig.

De jongeren zijn op zoek naar een eigen identiteit. Dat kan een lange zoektocht zijn. Aan de ene kant willen jongeren zich niet anders voelen dan hun leeftijdsgenoten. Aan de andere kant willen ze uniek zijn en zich onderscheiden van de peergroup. Het uiterlijk speelt daarin een grote rol. Met kledij kun je je eigenheid tonen, een specifieke stijl creëren en experimenteren. Commentaar krijgen hoort erbij, tegenwoordig krijg je al snel te maken met kritiek, zeker op de middelbare school. Maar heeft dat ooit al een jongere tegengehouden? Integendeel.

Is klimaatbewustzijn de enige reden waarom jongeren vandaag zo graag teruggrijpen naar mode uit de jaren tachtig en negentig? Nee, natuurlijk niet. Sommige jongeren hebben een bijzondere interesse in het verleden: de mode, de meubels, de muziek. Er zijn jonge mensen die hun hele appartement inrichten in de stijl van de jaren zestig, anderen die een trouwfeest willen organsieren dat helemaal de sfeer van de jaren zestig, zeventig of tachtig ademt, inclusief de old timer, pocket watch, servies en bloemen in het haar van de bruid. De vraag naar dit soort huwelijksfeesten stijgt zienderogen.

Ook de muziek van vroeger wordt vandaag uitzonderlijk vaak gedraaid op de radio, in shops of coole bars. Uit de gegevens van de nationale radio’s, blijkt dat in 2019 retro liedjes als Livin’ on a prayer (Jon Bon Jovi), Sweet Dreams (Eurythmics), Take on me (A-ha) erg geliefd blijven. Deze cijfers zijn berekend bij de Vlaamse bevolking van 12 jaar en ouder. Wie deze legendarische platen of cd’s wil bemachtigen, hoeft niet te panikeren: veel muziekwinkels bieden ze tegenwoordig nog aan. En dat zal niet snel veranderen, nu de vraag ernaar groter wordt. Vergeet niet dat je om de muziek te beluisteren een platenspeler of cd-speler nodig hebt. Of je moet ze verzamelen om een vintage collectie aan te leggen.

Naast platen of cd’s zijn er nog retrospullen die je kan verzamelen. In Antwerpen vind je het Retro Station, dat decoratie, kermisstukjes en rekwisieten verkoopt en verhuurt. Ook online vinden veel jongeren hun gading. Bij de Retro Family kan je terecht voor antiek keukenmateriaal zoals oude koelkasten, waterkokers of koffiezetapparaten. De prijzen zijn iets minder voordelig vergeleken met modern keukengerei, omdat de spullen gezien worden als heel waardevol. Ieder jaar kun je in De Haan naar de Retro Sur Mer. Je kunt er danslessen volgen om je daarna met veel swing, jive en rock’ and roll uit te leven tijdens optredens.

De vintage rage zal nog even duren. De huidige generatie toont veel interesse in wat er vroeger was. Het kopen van retro-kledingstukken levert niet enkel een betere leefwereld op, ook geeft het de jongere de kans om zich te onderscheiden van leeftijdsgenoten. Platen en cd’s uit de jaren stillekes blijven ontzettend veel gedraaid worden. Zo stil kunnen we deze jaren dus niet noemen. De retro liedjes krijgen een moderne touch en vallen goed in de smaak. Door de nostalgische muziek voelt de jongere zich aangetrokken om meer te weten te komen over deze tijdsperiode. Bovendien zien we meer en meer mensen kiezen voor een ouderwetse look. Antieke spullen worden aangekocht voor in het interieur, zelfs voor op bruiloften. De jongere merkt deze decoratie op en wordt al dan niet geïnspireerd door de eigenheid die het uitstraalt. Tenslotte ziet hij weleens een vintage evenement passeren tijdens het scrollen op facebook. Een thema waarbij er nog geen gsm bestond, laat staan sociale media. Het is toch prachtig om een keer je gsm weg te leggen en te genieten van elkaars aanwezigheid. Genoeg redenen dus waarom een 16-jarige rondloopt met vintage kleren.