Ruim vier jaar geleden zette De Morgen dertien mensen op straat. Toen was er fel protest, zelfs een staking. Gisteren zette Mediahuis 205 mensen op straat. Het enige wat we nu zien is lijdzaamheid en newspeak.
Bij de geplande doorgedreven synergieën tussen de vier krantentitels van Mediahuis sneuvelen straks 205 jobs, waarvan 67 op de redacties. Een dag na de bekendmaking van dat collectief ontslag slagen de getroffen kranten – en dan vooral de zwaarst getroffen krant , Gazet van Antwerpen – er in om een van de zwartste dagen uit de Belgische journalistieke geschiedenis te herschrijven tot een quasi hoera-bericht.
Kansen en investeringen. Dat zijn de buzzwords die vandaag terugkomen in de newspeak die de getroffen kranten zelf brengen na de bekendmaking dat 20 procent van hun personeel moet vertrekken. We vernemen dat de leegloop vooral niet zal leiden tot een verschraling van het medialandschap. We moeten het tegendeel geloven: het draait allemaal om uitdagingen, juiste antwoorden, kansen en nieuwe investeringen.
Godsgeschenk
Dat De Standaard, Het Nieuwsblad en tot op zekere hoogte ook Het Belang van Limburg – de titels die op het eerste gezicht het minst worden getroffen door het collectief ontslag -, geen moord en brand schreeuwen over de eigen situatie, is nog enigszins begrijpelijk. Dat laatste kan niet worden gezegd van de pagina’s twee en drie van Gazet van Antwerpen, een krant waarvan de redactie straks meer dan gehalveerd wordt.
Op pagina drie staat een volstrekt kritiekloos interview met Gert Ysebeart, CEO van Mediahuis (De Standaard brengt op pagina 2 een stuk over het feit dat de nieuwe mediagroep Mediahuis en niet Het Mediahuis heet). De titel van het interview met Ysebaert in Gazet van Antwerpen luidt: ‘Nog meer regionaal nieuws in de Gazet’. U hoort het: goed nieuws.
Voor een journalist die zijn job aan een zijden draadje weet hangen, is zo’n interview alles behalve een godsgeschenk. Van een hoofdredacteur mag dan weer wel worden verwacht dat hij voor zijn redactie gaat staan en er de verdediging van opneemt. Dat is niet meteen wat hoofdredacteur Pascal Kerkhove in zijn editoriaal doet. De aanhef gaat als volgt:
Beste lezer, nog meer dan in het verleden kan en zal Gazet van Antwerpen de focus leggen op en investeren in regionale journalistiek. Dat is de voornaamste inhoudelijke conclusie van de plannen van Mediahuis (…) die gisteren werden bekend gemaakt. Het voornaamste gevolg voor u, beste lezer: u krijgt straks een nog betere krant in de bus.
Zoals gezegd: goed nieuws en een opmerkelijke opener voor een editoriaal van een hoofdredacteur die straks de helft van zijn redactie kwijt speelt. Verderop volgt één zinnetje van spijt, maar al snel gaat het toch weer over toekomst en kansen:
Uiteraard stemt het mij als hoofdredacteur én als mens triest dat deze fusie straks een aantal journalisten hun vaste baan kost. Des te overtuigder ben ik dan weer dat die moeilijke ingreep onze krant voldoende zuurstof geeft om de toekomst hoopvol tegemoet te zien.
Vervolgens wordt er afgerekend met iedereen die insinueert dat de ingreep van Mediahuis tot een verschaling van het Vlaamse krantenlandschap leidt. Het tegendeel is volgens de hoofdredacteur waar: het collectief ontslag is net het antwoord op de verschraling. “Deze operatie laat ons toe alle krachten te bundelen en in te zetten op datgene waar we goed in zijn”.
Wie het hele standpunt door geraakt, kan haast niet anders dan besluiten dat het een wonder mag heten dat niemand eerder op zo’n briljant idee is gekomen.
Stil
Niet alleen in de kranten zelf blijkt er vooral veel begrip voor de ontslagronde. Ook op Twitter en Facebook, waar journalisten doorgaans toch graag hun stem laten horen, bleef het gisteren (en vandaag) akelig stil.
Het is ooit anders geweest. Ruim vier jaar geleden zette De Morgen dertien mensen op straat. Toen was er protest: mensen stapten op bij de krant, columnisten legden een tijdje hun pen neer, er waren lezersacties en voor het eerst in de geschiedenis van de krant werd er zelfs een dag gestaakt. Niet dat het allemaal veel uithaalde, maar toch, het gebeurde.
In 2009 ging het over het ontslag van dertien mensen. Gisteren kondigde Mediahuis aan 205 mensen op straat te zetten. Deze keer gebeurt er niets en blijft het oorverdovend stil. Bij de lezers, bij de journalisten en bij de columnisten.
De vraag is wat er de voorbije vier jaar is veranderd. Een belangrijk verschil is de economische situatie. Vier jaar terug leek er voor journalisten nog een uitweg bij andere media. Vandaag zitten de deuren overal potdicht. Maar er is meer. Er lijkt de voorbije vier jaar iets veel fundamenteler te zijn geknakt, zowel bij journalisten als bij lezers. Misschien is het wel het geloof dat het ooit nog goed kan komen. In de berichtgeving vandaag kan je moeilijk anders dan de bevestiging daarvan lezen.
Tom Cochez
=
Deze bijdrage werd gepubliceerd door Apache op 07/11/2013
