Ruim een jaar geleden stond Turkije in vuur en vlam. Acties voor het behoud van het Gezipark in Istanbul mondden uit in grootschalige protesten tegen het regime van premier Erdogan. Kamil Ünlü (23) trok mee de straat op en werd zelfs even aangehouden. Nu blikt hij terug en vooruit. “De situatie is er niet op verbeterd.”
Kamil Ünlü is afkomstig uit Izmir, een stad in het westen van Turkije aan de Egeïsche Zee. Momenteel studeert hij Internationale Betrekkingen in Duitsland, maar een jaar geleden was hij in Istanbul. Net op het moment dat de vlam in de pan sloeg en honderdduizenden Turken zich tegen premier Erdogan keerden. Ünlü vertelt via Skype over de stand van zaken in een land waar het sindsdien nooit meer echt rustig was.
“Het begon allemaal met de bouwplannen voor een replica van een Ottomaanse kazerne. Daarvoor zou het populaire Gezipark moeten wijken en dat schoot bij veel Turken in het verkeerde keelgat”, zegt Ünlü. Dat de protesten zich razendsnel door het ganse land verspreidden, is volgens hem geen wonder. “De haat tegen de regering was de jaren voordien langzaam toegenomen en dat was de druppel die de emmer deed overlopen.”
Opgepakt en geboeid
Bij de demonstranten stelde Kamil Ünlü een bijzondere sfeer vast. “Ik had veel angst, maar het samenhorigheidsgevoel was zeer sterk. De betogers vormden als het ware één grote gemeenschap, waarin iedereen zich geborgen voelde.”
Protesteren bleek echter niet zonder risico. “Toen ik foto’s aan het nemen was tijdens een betoging werd ik opgepakt door de politie. De agenten boeiden mij met kabelbinders en samen met enkele anderen werd ik met een busje weggevoerd naar een klein politiekantoor.” Daar werd hij uiteindelijk zes uur vastgehouden. “Voor mij viel het al bij al nog mee, maar ik zag hoe anderen afgeranseld werden. De politie probeerde wel mijn fototoestel af te nemen, maar daar stak een advocate een stokje voor.”
“Arrogante AKP”
Over het resultaat van de protesten maakte Ünlü zich evenwel geen illusies. “Velen dachten dat Erdogan zou aftreden, maar daar heb ik nooit in geloofd. Ik hoopte vooral dat hij zich zou bezinnen over zijn beleid. Helaas is de situatie er niet op verbeterd.”
Regelmatig flakkeren de protesten opnieuw op, bijvoorbeeld bij samenkomsten om de doden van vorig jaar te herdenken. En er zijn ook steeds weer nieuwe incidenten. Zo liepen de gemoederen hoog op na de mijnramp in Soma, die Erdogan als onvermijdelijk bestempelde. “Hij liet uitschijnen dat het nu eenmaal het lot is van mijnarbeiders om te sterven in de mijnen.”
Ook het bezoek van de premier aan de plaats van ramp gooide olie op het vuur. “Erdogan trok naar Soma met een kliek van honderden politieagenten en veiligheidsmensen, terwijl hij beter meer reddingswerkers had ingezet. Bovendien verkocht een adviseur van Erdogan enkele trappen aan een demonstrant: een perfecte illustratie van de arrogantie van de premier en zijn partij AKP.”
En dan is er nog de veelbesproken blokkering van YouTube. Ünlü heeft daar er weinig van gemerkt: hij zit in Duitsland. “Het lijkt me ook niet echt efficiënt, want makkelijk te omzeilen, maar het toont wel mooi hoe Erdogan werkt.”
Verdeelde oppositie
Ondanks alles heeft AKP de Turkse touwtjes stevig in handen. “Erdogan geniet brede steun bij de conservatieven in Turkije, en dat is een aanzienlijk deel van de bevolking. Bovendien heeft hij een bijzonder sterke entourage met vertakkingen in het volledige staatsapparaat. Dat merk je bijvoorbeeld bij het politiekorps, waarvan een groot deel gerekruteerd wordt in conservatieve milieus”, stelt Ünlü.
De oppositie schaart zich niet achter één partij of politicus. Dat is volgens Ünlü niet verwonderlijk. “Daarvoor is de bevolking veel te divers. Veel jongeren steunen bijvoorbeeld de anti-establishment-partij HDP of de grootste oppositiepartij CHP, waartoe ook de Turkse grondlegger Atatürk behoorde. Maar de Koerden, die lusten Atatürk niet.” Ünlü gelooft bovendien niet in een systeem waarbij alle hoop rust op één persoon. “Niemand hoeft mij te zeggen wat ik moet denken of doen.”
In augustus trekken de Turken naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Algemeen wordt verwacht dat premier Erdogan zijn partijgenoot Abdullah Gül zal aflossen. “Als er geen noemenswaardige problemen opduiken binnen de AKP wordt Erdogan meer dan waarschijnlijk president. En zonder een machtswissel zie ik de toekomst van Turkije erg somber in.”
© 2014 – StampMedia – Carmino D’haene
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 06/06/2014
