Diversiteit: ja, maar niet in onze campagne

Vandaag start de campagneweek ‘Ik ben #Jeugdbeleid’, een initiatief van de Vlaamse Jeugdraad, Bataljong, Debattle en VVSG. Met de campagne willen de organisaties de lokale politici wijzen op het belang van participatie van kinderen en jongeren in het (jeugd)beleid. Het was vooral de bedoeling om een positieve campagne te brengen, al schort er iets aan de beelden die bij de campagne horen.

De campagnevideo begint met een (hetero)koppeltje dat zit te zoenen op een bankje in het park. Daarna gaat het over naar een partijtje basketbal in een zaal, twee kindjes die in een bos tevreden frisse lucht inademen, twee balken die aan elkaar gesjord worden, en ga zo maar door. De eerder landelijke setting verraadt een Vlaanderen dat de meeste stadskinderen alleen maar uit verhalen van anderen kennen. Bovendien is het zoeken met een vergrootglas naar diversiteit. Ergens zien we heel kort de rug van een chiromeisje met zwarte braids, maar het shot is in een oogwenk weer voorbij. Het zijn nagenoeg enkel witte kinderen en jongeren die dit filmpje bevolken. Geen holebikoppels, geen mensen met een beperking, geen hijabi’s, …

‘Vooral gekeken naar de inhoud van de boodschap’

Gevraagd naar een reactie, lijkt VLJR-voorzitter Alexandra Smarandescu eerder uit de lucht te vallen. “Ik heb enkel het eindresultaat gezien,” geeft hij toe. “Dat heb ik dan vooral vanuit mijn rol als voorzitter bekeken: ik heb gekeken of de inhoudelijke boodschap goed zat. Ik geef toe dat het gebrek aan diversiteit me in eerste instantie niet was opgevallen. Ik besef nu ook dat we actiever hadden moeten zoeken naar jongeren met diverse achtergronden en hen hadden moeten proberen te overtuigen om deel te nemen.”

Smarendescu verwijst ons door naar Hans Cools, coördinator van de Vlaamse Jeugdraad en campagneleider van ‘Ik ben #Jeugdbeleid’. “We wilden vooral met minderjarige kinderen werken en kregen niet altijd de toestemming van ouders om hen lang of herkenbaar in beeld te brengen. En omdat we ons wilden focussen op gemeentepolitiek, hebben we bewust gekozen voor een meer landelijke setting. Daar is nu eenmaal veel minder zichtbare diversiteit te vinden dan in de grootsteden,” aldus Cools.

‘We vinden ze niet’

Nochtans leert een artikel uit De Standaard dat in Sint-Niklaas en Temse, waar de opnames plaatsvonden, respectievelijk zo’n dertig en 25 procent van de 12- tot 17-jarigen een migratieachtergrond heeft. Uit de recentste integratiemonitor blijkt ook dat in Vlaanderen meer dan dertig procent van de minderjarigen roots in het buitenland heeft.

Drie van de zeven kinderen in onze video hebben wel degelijk een migratieachtergrond, al zie je dat niet altijd op het eerste gezicht”, vervolgt Hans Cools. “We hebben echt ons best gedaan om te zoeken naar die diversiteit: verschillende holebikoppels hadden zich aangemeld, maar last minute afgezegd. We hadden een week om het filmpje in te blikken, we hebben gedaan wat we konden. We hebben gezocht, maar niet genoeg gevonden. We hopen dat kinderen en jongeren met diverse achtergronden zich er alsnog in kunnen herkennen.”

Cools zegt open te staan voor de kritiek en beseft dat hij ‘blijvend alert moet blijven’ om diversiteit in campagnes niet uit het oog te verliezen. Toch wijst hij erop dat het filmpje werd voorgelegd aan de diversiteitsmedewerker en dat die er geen graten in zag. Voor het overige klinkt het als een intussen klassiek verhaal van weinig tijd, weinig middelen en ‘we vinden ze niet’.

Diversiteit in het jeugdwerk

De Vlaamse Jeugdraad is een tak van De Ambrassade, het overkoepelend expertisecentrum voor alles wat te maken heeft met het jeugdwerk, jeugdinformatie en jeugdbeleid. Ironisch genoeg hamert De Ambrassade in haar communicatie en werking voortdurend op diversiteit. Onlangs bracht ze zelfs een visienota ‘diversiteit in/en het jeugdwerk’ uit, met daarin een uitgebreide omschrijving van de problemen en uitdagingen rond diversiteit in het jeugdwerk. Daarnaast worden er in de nota concrete strategieën en adviezen geformuleerd om een divers(er) publiek te bereiken.

In één van de adviezen pleit de Ambrassade voor een ‘geïntegreerd diversiteitsbeleid’: diversiteit moet inherent aanwezig zijn in de jeugdsector. In alles wat men doet, zou men rekening moeten houden met verschillende soorten diversiteit. Niet enkel wanneer er bijvoorbeeld een campagne op poten wordt gezet, maar ook als er, zeg maar, een campagne over lokaal jeugdbeleid wordt gemaakt. Het is dan frappant dat de Ambrassade er niet in slaagt de adviezen die ze formuleert, zelf uit te voeren.

De Vlaamse Jeugdraad is daarnaast ook een officieel adviesorgaan van de Vlaamse Overheid. Naar eigen zeggen zorgt de VLJR ervoor dat ‘de stem van kinderen en jongeren tot bij beleidsmakers reikt.’ Met de campagnevideo ‘Ik ben #Jeugdbeleid’ wordt nu de indruk gewekt dat niet élke jongerenstem in Vlaanderen wordt vertegenwoordigd.

Schild & Vrienden

In september ontsloeg de VLJR nog vier jongerenadviseurs na de beruchte Pano-reportage over het extreemrechtse Schild & Vrienden. Uit de reportage bleek dat Schild & Vrienden onder meer wou infiltreren bij de Vlaamse Jeugdraad. Het vermoeden dat zich onder de adviseurs enkele S&V-jongeren bevonden, had men daar al langer.

Na het ontslag van de ‘S&V-jongerenadviseurs’ koos de Vlaamse Jeugdraad vier nieuwe adviseurs, stuk voor stuk jongeren met een migratieachtergrond. Dat mocht dan wel toevallig zijn, bij de Vlaamse Jeugdraad pakte men er destijds graag mee uit. Na de hele hetze rond de jongerenorganisatie van Dries Van Langenhove toch wel een, al dan niet bedoeld, statement.

Als zes van je acht jongerenadviseurs een migratieachtergrond heeft en je als organisatie continu het belang van diversiteit aanstipt, is het toch op z’n minst ironisch om nu met zo’n ‘witte’ campagnevideo te komen. Dan zit diversiteit (nog) niet volledig in je DNA, maar is het slechts een uithangbord. Practice what you preach.