Hoe zien en kijken anderen naar België in de wereld van muziek, theater en opera? “Dit land is uniek, verschillende invloeden komen er samen”, zegt de Russische chef-dirigent van Opera Vlaanderen, Dmitri Jurowski. Er is volgens hem ook een verschil in steden: “In Antwerpen is het publiek een stuk emotioneler, minder conservatief. Mensen staan er meer open voor iets nieuws.”
De jonge chef-dirigent Dmitri Jurowski (36) leidt zowel Belgische als Russische orkesten: het Symfonisch Orkest Opera Vlaanderen in Antwerpen en Gent, en het Russisch Filharmonisch Orkest in Moskou. Eén van de grootste vertegenwoordigers van een indrukwekkende muzikale dynastie, deelt met ons zijn observaties van de muzikale en culturele wereld van Belgen en Russen.
Russische vogels
“Werken met Russische en Vlaamse orkesten is werken met twee verschillende muzikale werelden. Mijn taak als dirigent”, zegt Jurowski, “is ervoor zorgen dat iedereen zich goed in zijn vel voelt, en dat ik de muzikanten naar een hoger niveau til. Een dirigent is geen robot, maar een combinatie van een psycholoog, hypnotiseur, trainer en muzikant die goed en snel het leger van muzikanten op juiste staat afregelt. Ik begin mijn repetities nooit met praatjes, we spelen meteen. Het maakt niet uit of het vals en chaotisch is: we spelen. Tijdens het spelen wordt iedereen open.”
“Ik hou van het luisteren naar vogels in een Russisch bos. In de Ardennen heb je na zes vogels alle soorten gehoord. In een Russisch bos kan je zelfs twee weken doorbrengen, maar je zal nog altijd verschillende vogelstemmen horen. Het Russische bos is levendiger en minder ‘schoongemaakt’ door de mens. Als ik in de vrije natuur tijd wil doorbrengen, wil ik iets wilds ervaren waar ik tot rust en op kracht kan komen, weg van de dagelijkse realiteit.”
“Kudde briesende paarden”
Jurowski werd geboren in Moskou en groeide op in Berlijn, maar woont en werkt nu al vier jaar in Antwerpen. Vreemd genoeg was het zijn beroep dat hem naar Antwerpen bracht. Hij vertrok met zijn familie als tienjarig jongentje uit Rusland. “Met zeven gingen we naar Duitsland”, vertelt hij. “Niet zonder twijfels. We vertrokken wegens de werkonzekerheid en er was ook wat antisemitisme waar, voornamelijk mijn vader, onder te lijden had. Het was een rare tijd, we kregen af en toe dreigtelefoons. Ik kan niet zeggen dat ik mij in gevaar voelde, maar mijn ouders wilden wel rust voor zichzelf en vooral voor ons, de kinderen.”
Door te werken met het Russische orkest ontdekte Jurowski zijn vaderland opnieuw. “Toen ik in Moskou begon te werken met het Russische orkest, had ik aanvankelijk het gevoel dat ik met een kudde wilde briesende paarden werkte, die onmogelijk te temmen waren. In Rusland is er een andere manier van werken, minder voorspelbaar en meer emotioneel. Er is misschien meer ruimte voor spontaniteit.”
© Alisa Nadezhkina
“Elke repetitie is een strijd op leven en dood met een onvoorstelbare hoeveelheid energie,” vertelt Jurowski. “Ik heb ook al gewerkt met orkesten waar ik muziek moest spelen met ambtenaars die instrumenten in hun handen houden en van nine to five een kunst komen maken. Maar een dergelijke voortdurende verspilling van energie is een prachtige eigenschap,” merkt Jurowski op. “Je moet er wel op waken dat er van bij de repetitie tot op het concert een energetische groei is en als je altijd het maximum geeft, is het moeilijk om dat te bereiken.”
Emotionele Belgen?
Wanneer Jurowski met het Vlaamse orkest werkt, spreekt hij altijd tot de verbeelding. Hij vertelt hen wat sprookjes, kortom hij amuseert zich. In het Russische orkest wordt zoiets gezien als tijdsverlies. “Je hoeft hun fantasie niet aan het werk te zetten, ze hebben meer droge en concrete muzikale details nodig.”
Tot nu toe had Jurowski de indruk dat Belgen geen emotioneel volk zijn, maar dat veranderde toen hij de Belgen tijdens het WK voetbal zag. “Ik werd er heel vrolijk van, voor het eerst zag ik onvoorstelbaar veel waanzinnige en geschminkte Vlamingen en Walen, samen in hun nopjes. Door de uitbundige vreugde kwamen ze samen en zoenden en knuffelden ze elkaar zoals mensen in Spanje en Turkije dat doen,” vertelde hij.
Veelzijdigheid van België verbaast
De veelzijdigheid van België is iets waarover Jurowski zich blijft verwonderen, “België is een unieke verzameling van uiteenlopende personages voor mij. Hier kun je alle nationaliteiten ontmoeten en tegelijkertijd is er helaas een opvallende intolerantie van twee culturen, Vlaanderen en Wallonië. Jurowski vindt het vreemd dat ook het conservatorium in Brussel opgedeeld is in de twee grote landstalen. “Het lijkt een beetje op de Duitse Bondsrepubliek en Democratische Republiek. Wie wie is, dat heb ik nog niet mogen ontdekken”, zegt hij lachend.
Zo’n minuscuul land met zo een uiteenlopende bevolking als België heeft hij nog nergens gezien. Hij neemt Antwerpen en Gent als een voorbeeld van twee absoluut verschillende werelden. “Als we iets moderns of gewaagds in Gent opvoeren, komt er niemand naartoe, niemand zal het begrijpen. In Antwerpen is het publiek een stuk emotioneler, minder conservatief, mensen staan meer open voor iets nieuws. Een schandalige, sexy en agressieve voorstelling zoals Lady Macbeth van Mtsensk van Sjostakovitsj heeft in Antwerpen daverend succes, terwijl we dat in Gent zelfs niet proberen te spelen.”
Dit weekend dirigeert Jurowski ‘Ein Deutsches Requiem, nach Worten der heiligen Schrift’ van Johannes Brahms. Donderdag brengt het Symfonisch Orkest Opera Vlaanderen het werk in Gent, zaterdag in Antwerpen. Er zijn nog tickets verkrijgbaar via http://operaballet.be/en/programme/2014-2015/ein-deutsches-requiem
© 2015 – StampMedia – Alisa Nadezhkina
Dit artikel werd gepubliceerd door Apen.be op 25/06/2015
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Nieuwsblad - online op 25/06/2015
