God is niet dood. Hij zit slechts gevangen tussen modernisme en extremisme. Met deze opener sleurt Jonas Slaats, a.k.a. Halal Monk, ons meteen in zijn voorstelling Fast Food Fatwa’s. Via punkislam, Descartes en het Antwerpse justitiepaleis brengt hij ons met een inhoudelijk sterk betoog tot zelfkritiek over onze starre modernistische kijk op religies.
In Fast Food Fatwa’s gebruikt Slaats zijn religieuze kennis om tot een veel dieper probleem te komen. Wanneer bij de aanvang van het modernisme religie plaats moest ruimen voor wetenschap, met zijn categoriserende, systematiserende methode, hebben we dit te ver doorgetrokken. Technologie als oplossing voor alles, vooruitgang zonder ethische reflectie en een geglobaliseerd consumptiemodel zijn de monoculturen waar we vandaag in verzeild zijn geraakt.
Dit alles biedt echter geen aandacht voor soberheid of hoe om te gaan met mislukkingen. Religie daarentegen leert ons om te gaan met de werkelijkheid op een manier die we ondertussen zijn kwijtgeraakt. Tradities brengen ons tot voeling met de natuur, het mystieke, gevoel voor gemeenschap, belangrijke waarden die men vandaag onterecht als ondergeschikt en tegengesteld aan het individualistische rationalisme beschouwd.
Emancipatie 2.0
Slaats weerlegt ook de feministische kritiek op genderdiscriminatie binnen religies. Meer nog, hij kaatst de bal terug, waar zit de vrouwelijkheid in ons modernistisch wereldbeeld? Tradities vertrekken uit de menselijkheid en hebben in de grond steeds een yin-yangaspect. Ze vormen een harmonie met kenmerken van beide seksen, waar evengoed plaats is voor passiviteit, het mythische en kalmte.
Het huidige paradigma waar we ons allen in bevinden heeft alleen aandacht voor die typisch mannelijke kenmerken, namelijk het jager-zijn, activiteit, snelheid. Is emancipatie dan alleen die vrouwelijkheid afleggen en je inpassen in de mannelijke logica die ons momenteel overheerst?
Sufisme in plaats van extremisme
Het systematiserende denken van het modernisme beïnvloedt ook religies. Dat bepaalde islamgroeperingen zo extremistisch zijn, is niet omdat de islam intrinsiek radicaal zou zijn, maar wel vanwege de modernistische omgang met de islam. Regels worden opgelijst, strikt geïnterpreteerd en alleen wie zich daar goed aan houdt, kan zich moslim noemen. Religie wordt gereduceerd tot vastgebeitelde geloofswaarheden en het mystieke in de islam, het sufisme, wordt vergeten of afgedaan als ‘de andere, mooie kant’ van de islam, terwijl de islam daar eigenlijk van doordrongen is. Het conflict tussen sjiieten en soennieten is daar nog het beste voorbeeld van. Eeuwenlang leefden ze vreedzaam naast elkaar, gingen ze samen naar Mekka, tot het categoriserende denken daar nu plots een strikte scheiding tussen maakte.
Als Halal Monk heeft Slaats de kans gehad om met verscheidene prominente religieuze leiders, geleerden en artiesten in een interreligieus debat te gaan en het resultaat hiervan is een bijzonder dynamische, visueel sterke lezing met citaten, filmpjes, foto’s en (soms net iets te veel) oneliners. Hij slaagt er in met humor, een snel tempo en een vlotte stijl tot een diepere analyse te komen van ons huidige westerse denken en de meerwaarde van religies.
© 2014 – StampMedia – Louise Willocx
Dit artikel werd gepubliceerd door Kif Kif op 28/10/2014
