(Supo.be) Hiphop is overal. Toch is de loopbaan van de muziekvorm niet onberispelijk en zijn er nog altijd vooroordelen tegen seksuele minderheden. Verandering in zicht?
Terwijl hypermasculiniteit nog altijd de beeldtaal (en verkoopcijfers) van de hiphopcultuur bepaalt, wordt het taboe rond seksuele oriëntatie en geslachtsidentiteit de laatste jaren geleidelijk aan doorbroken. Een bemoedigende vooruitgang waar de LBGTQ-gemeenschap (parapluterm voor lesbiennes, biseksuelen, homoseksuelen, transgenders en questioning) meer en meer een aandeel in heeft dankzij mondige artiesten die lak hebben aan hopeloos gedateerde conventies.
De oorsprong van het heteroseksisme en de homofobie in hiphop is niet moeilijk te achterhalen. Hiphop is sinds mensenheugenis (en meer dan de meeste andere populaire muziekstijlen) een genre dat vooral gericht is naar heteroseksuele mannen. Met die heterocentrische fixatie op een mannelijk publiek kent het genre bijna vanzelfsprekend ook een enge definitie van mannelijkheid. Die focus uit zich in tal van aspecten van het genre. Neem bijvoorbeeld beledigende termen zoals faggot of sissie die geregeld vallen tijdens rap battles en waarmee rappers hun tegenstanders als zwak bestempelen.
Niet te vergeten zijn ook de weinig subtiele teksten van zowel internationale hiphopgrootheden zoals Eminem - 'Whether you're a fag or a lez, Or the homosex, hermaph or a trans-vest, Pants or dress - hate fags? The answer's yes. - ('Criminal') als zogenaamde sociaal geëngageerde artiesten zoals Immortal Technique die in de song 'Obnoxious' rapt: Why you tryin’ to be hardcore, you fuckin’ homo-thug?/ and don’t be sensitive and angry at the shit that I wrote/ ‘cause if you can take a fucking dick, you can take a joke.
Anti-gay
Nochtans zijn er enkele gelijkenissen te vinden tussen de activistische oorsprong van hiphop en de LBGTQ-gemeenschappen. Het sociale engagement waar hiphop ooit uit ontsproot, hoopte in de eerste plaats op meer erkenning en gelijkheid voor vergeten minderheden uit achtergestelde stedelijke wijken. Eenzelfde gelijkheid en discriminatievrije aanvaarding waar de LGBTQ-gemeenschap eveneens al jaren voor strijdt. Nochtans sluiten andersgeaardheid en hiphop elkaar in grote mate uit en blijft het onderwerp een heikel punt. Een conservatieve houding die afsteekt tegenover de eerder progressieve natuur van de hiphopcultuur.
New Yorkse diva
In een tijdperk waarin je artistieke creaties met enkele muisklikken kan delen met miljoenen mensen is het interessant om te zien hoe gemarginaliseerde gemeenschappen nieuwe kansen krijgen om gezien en gehoord te worden. Zo ook LBGTQ-artiesten die langzaamaan hun weg vinden naar een breder publiek.
In New York, bakermat van de hiphop, vindt de zwarte homoseksuele Amerikaanse rapper en performance-artiest Mykki Blanco (echte naam: Michael Quattlebaum) al sinds enkele jaren zijn weg naar kunstgalerijen en het underground concertcircuit. De rapper vuurt vlijmscherpe verzen af met eenzelfde bravado en energie als eender welke überstoere rapper en maakt daarmee traditionele ideeën over genderidentiteit en hiphop onschadelijk: I taste my own flows on this beat, hum-delicious, I pull my dick out/skeet skeet, so nutritious.
Quattlebaum begon in 2010 regelmatig vrouwenkleding te dragen. "Op een dag ben ik op het idee gekomen om een pruik te kopen", zegt de artiest aan de Amerikaanse muziekwebzine Pitchfork. "Ik dacht: dit personage wordt een vrouwelijke tienerrapper. Ik begon met rappen en realiseerde me dat ik er goed in was." Twee maanden geleden zette Quattlebaum een videodagboek online waarin hij als Mykki op verschillende plekken in New York in freestyle rapt. Zo is er het intrigerend moment wanneer de rapper op een straathoek omringd door nieuwsgierige schoolkinderen volledig losgaat en zijn jonge publiek zelfs meekrijgt. "Kinderen zijn het meest homofoob, omdat ze niet beter weten", verkondigt Quattlebaum in hetzelfde interview.
Voor elk wat wils
De vrijwel universele afwijzing van andere seksuele oriëntaties binnen de bredere hiphopcultuur heeft als gevolg dat LBGTQ-artiesten zoals Mykki Blanco per definitie subversief zijn. Ondanks dit gemeenschappelijke kenmerk zijn de stilistische verschillen tussen LBGTQ-artiesten groot. Je vindt naast de flamboyante en provocatieve in your face-stijl van podiumdiva’s zoals Mykki Blanco evenzeer artiesten die het onderwerp van seksualiteit op abstractere wijze aanbrengen, zoals Zebra Katz, een andere artiest uit het performance art-milieu. Hij scoorde een hit met Ima Read, een song die deels over geletterdheid gaat en deels verwijst naar de New Yorkse ball culture, een New Yorkse subcultuur van de Afro-Amerikaanse en Zuid-Amerikaanse homo- en transgendergemeenschap waarbij deelnemers het tegen elkaar opnemen tijdens ball-wedstrijden, een soort van schoonheidscompetities. Afhankelijk van hun eigen categorie of thema, showen de deelnemers zichzelf op een catwalk en worden ze door een jury beoordeeld op hun schoonheid, kledij en danspasjes.
Als luisteraar zal je de verwijzing die Katz maakt naar de ball culture niet noodzakelijk horen. Dit zegt veel over de subtielere manier waarop Katz kwesties over genderidentiteit en seksuele oriëntatie in zijn songs aankaart. Maar de song toont dat je het geslachtsthema op tal van creatieve manieren en invalshoeken kan benaderen.
Acceptatie
Dat artiesten zoals Mykki Blanco en Katz Zebra homofobie en vrouwenhaat uitdagen, is een stap in de goede richting. De echte verandering zal echter uit het mainstreamcircuit moeten komen. Daarom is ook de steun van hiphopgrootgewichten belangrijk. Helaas zijn vele rappers die zich al uitspraken tegen homofobie (Kanye West, Lil Wayne, The Game) tot op vandaag nog inconsequent in hun uitspraken en songteksten. Daardoor is er nog altijd een schrijnend gebrek aan geloofwaardigheid. Ten slotte moeten we ons ervan bewust zijn dat hiphop niet in een sociaal en cultureel vacuüm ontstaan is en bestaat. Het genre is zoals andere muziekstijlen en kunstvormen onlosmakelijk verbonden met een groter maatschappelijk kader, dat zelf niet gevrijwaard is van heteroseksisme en heteronormatieve dominantie.
© 2012 - Supo.be - Hugues Makaba Ntoto
Dit artikel werd gepubliceerd door Nieuws.be op 09/05/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Jongerenplaneet.be op 09/05/2012
