Nog altijd worden ze genoemd in de colleges van Filmstudies: Alfred Hitchcock en François Truffaut. De Engelsman vanwege zijn eigen karakteristieke filmstijl, de Fransman vanwege zijn schriftelijke en filmische bijdrage aan de nouvelle vague van de jaren ’60. Met de documentaire Hitchcock/Truffaut geeft regisseur en directeur van het New York Film Festival Kent Jones weer welke invloed hun ontmoeting en hun werk nog altijd heeft op hedendaagse filmmakers.
In 1962 mag de dan dertigjarige Truffaut de 63-jarige Hitchcock acht dagen lang interviewen. Het was een ontmoeting tussen twee verschillende culturen, twee verschillende generaties, twee verschillende werkwijzen. Maar hun onvoorwaardelijke liefde voor het medium film deelden ze en dit leidde tot een hechte vriendschap. ‘Le Cinéma selon Alfred Hitchcock’, dat Truffaut in 1966 publiceerde, was het schriftelijke resultaat van de ontmoeting. Een boek dat tot op de dag van vandaag beschouwd wordt als een bijbel voor filmregisseurs.
‘Dankzij Truffauts boek werd film als kunst eindelijk serieus genomen,’ aldus Martin Scorsese. ‘De publicatie was destijds revolutionair. Voorheen werd film louter als entertainment beschouwd.’ Met het filmtijdschrift Cahièrs du cinéma probeerde onder andere Truffaut aan te tonen dat film wel degelijk een kunstdiscipline is. Het was in zijn periode als redacteur voor het tijdschrift dat hij bewondering kreeg voor Alfred Hitchcock en hem beschouwde als het perfecte voorbeeld van een filmmaker als kunstenaar.
Hitchcock als leermeester
Dat Truffauts boek en Hitchcocks films niet meer weg te denken zijn uit het leven van hedendaagse filmmakers, wordt in Hitchcock/Truffaut al snel duidelijk. Uit de interviews met vele regisseurs, waaronder Wes Anderson en David Fincher, blijkt dat ze ‘Les Cinéma’ als een studieboek en Hitchcock als een leermeester beschouwen. De interviews worden afgewisseld met fotomateriaal en audio-opnames van de ontmoeting in 1962 en fragmenten uit zowel Hitchcocks als Truffauts films. Deze combinatie houdt de film interessant en zorgt ervoor dat hij niet afglijdt naar een zoveelste biopic van Hitchcock.
De invloed en uniciteit van Hitchcocks films worden door diverse regisseurs benadrukt. Een ode aan Hitchcock is de film echter niet. Wat Jones de kijker vooral geeft, is een lesje Hitchcock. Alle kenmerken van een Hitchcockfilm, zoals het creëren van suspe ns, de schijnbaar belangrijke rol van objecten en opvallende camerastandpunten, passeren de revue en worden geïllustreerd met scènes uit diverse films. Zelfs als je de films allemaal al eens gezien hebt, blijft Jones’ les boeiend.
Truffaut sneeuwt onder
Anders dan de titel doet vermoeden, is het toch vooral Hitchcock die in Hitchcock/Truffaut centraal staat, ondanks dat Truffauts invloed op filmmakers zeker niet onderschat mag worden. Toch sneeuwt de Fransman een beetje onder in de documentaire en vergeet je soms zelfs dat de film ook over hem gaat. Wellicht had Jones hier een betere balans kunnen vinden.
Aan het einde van de film klinkt er nog wel een kleine kritische noot. Waar Truffaut veel experimenteerde met zijn films, bleef Hitchcock gedurende zijn carrière vasthouden aan zijn eigen ideeën. Was Hitchcock dan wel een ware kunstenaar of toch een van de vele entertainers die volgens een succesvol stramien werkten? Vooral een kunstenaar, zo lijkt het antwo ord te zijn. Jones geeft in Hitchcock/Truffaut nog maar eens weer waarom de films van The Master of Suspense zo bijzonder zijn. Al is Jones’ eigen documentaire ook zeker de moeite waard.
© 2015 – StampMedia/Mediaraven - Lisa van der Waal
