Jongeren uit verschillende Europese landen zijn het erover eens dat een nationale identiteit een Europees samenhorigheidsgevoel niet in de weg hoeft te staan. In de eerste aflevering van de nieuwe onlinetalkshow #Hashtag discussieerden ze over hun Europa. “Het moet allemaal veel laagdrempeliger.”
Waarom voelt de jeugd zich wel of niet Europeaan? Dat was de centrale vraag van de eerste aflevering van de maandelijkse onlinetalkshow #Hashtag. In de Brusselse BOZAR gingen honderd jongeren uit verschillende Europese landen afgelopen maandag met elkaar in debat over hun identiteit. De discussie werd door de Amerikaans-Franse journalist Chris Burns gemodereerd, was live op YouTube te volgen en via Twitter konden kijkers mee discussiëren.
Volgens de deelnemers hoeft een nationale identiteit geen Europees samenhorigheidsgevoel in de weg te staan. Ze vinden dat interculturele uitwisseling de basis van het Europese project moet vormen, omdat Europese jongeren momenteel te weinig aan Europa blootgesteld wordt.
Daarom zien ze een belangrijke taak voor het onderwijs weggelegd. Naar hun mening voedt Europese ongeletterdheid het scepticisme rond de Europese Unie. “Zolang jongeren niet ten volle beseffen wat Europa voor hen kan betekenen, zullen ze negatieve gevoelens blijven overheersen”, klnk het
Bleri Lleshi
Gastspreker en aandachtige toeschouwer tijdens de eerste show was de Brusselse politieke filosoof en documentairemaker Bleri Lleshi. Hij deed de voorbije jaren onderzoek naar identiteitsconstructie bij Brusselse jongeren. “Ik ben blij te horen dat de meerderheid van de jongeren over een gelaagde identiteit sprak. Ze beseffen dat Belg zijn of Europeaan zijn elkaar niet hoeft uit te sluiten.”
Al merkt Lleshi vanuit zijn eigen ervaring dat niet alle jongeren daar zo over denken. “Er zijn weinig jongeren die echt warm lopen voor Europa. Niet omdat ze tegen Europa zijn, maar omdat ze het niet kennen en er dus geen band mee hebben.” Hij vindt dat de Europese politici daarom naar de jongeren toe moeten stappen. “Ze moeten lokale projecten opzetten, waarmee ze aantonen dat Europa aanwezig is. Als ze jongerenparticipatie zo belangrijk vinden, dan moeten politici met de jongeren in dialoog gaan en hun vertellen wat ze concreet voor hen doen.”
Van lokaal tot Europees
Het lijkt tegenstrijdig, maar Lleshi meent dat een Europese identiteit vanuit lokale structuren kan groeien. “De Europese boodschap moet eerst plaatselijk verspreid worden, de verhalen moeten als het ware naar de mensen stromen. Je kan pas over participatie spreken als jongeren met elkaar in aanraking komen en zich met het Europese project beginnen te identificeren. Vanuit mijn eigen ervaring merk ik dat jongeren weinig over elkaar weten. Tot ze in gesprek geraken en plots beseffen dat ze uiteindelijk best veel gemeen hebben.”
De Europese bubbel moet daarom doorprikt worden. “Het moet allemaal veel laagdrempeliger. Niet elke jongere heeft het sociale, financiële of culturele kapitaal om Europa rond te trekken. Wie je uitsluit, zal uitgesloten blijven”, aldus Lleshi. “Organiseer bijvoorbeeld goedkope, goed georganiseerde reizen. Geen gesubsidieerde meetings in pakweg Macedonië over mensenrechten voor een kleine groep jongeren die al hun weg naar de Europese structuren vinden. Nee, laat gewoon jongeren uit Brusselse wijken voor een 10-tal dagen door Polen trekken.”
Zwart schaap
Europa kampt volgens Lleshi met twee grote problemen: een communicatief en democratisch deficit. “De Europese democratie schiet duidelijk tekort. Europeanen kunnen niet eens rechtstreeks hun eigen president of Commissie verkiezen. Bovendien falen de Europese instellingen in hun communicatie naar de burgers toe. Als er iets fout loopt, is Europa altijd het zwarte schaap.”
Er is volgens Lleshi ook te weinig transparantie is. “Wie weet bijvoorbeeld dat twee derde van de Belgische wetgeving aan Europese normen getoetst moet worden? En in hoeverre kennen mensen de Europese politici en weten ze wat hun bevoegdheden zijn?”
Om de Europese ongeletterdheid weg te werken stelt ook Lleshi onderwijs centraal. “De Europese Unie moet beter met de verschillende lidstaten samenwerken om op een laagdrempelige manier aan leerlingen uit te leggen wat Europa is en waarvoor het Europese project dient.”
Toch wil hij niet alle verantwoordelijkheid op de scholen afschuiven. “Het kan ook op een chille manier, door artistieke, culturele of sportieve projecten. De Europese Unie heeft tot nog toe vooral op het economische aspect gefocust. Daardoor lijkt het alsof er enkel maar competitie en geen samenwerking in Europa is.”
“Debat gaande houden”
#Hashtag zal de komende maanden nog in twaalf hoofdsteden halt houden. Van Amsterdam over Londen tot Athene en Tallinn. Lleshi blijft de onlinetalkshow in elk geval volgen. “Je zou het mijn levensproject kunnen noemen om met jongeren te werken. Hoe kan ik samen met andere mensen een bijdrage aan een betere toekomst leveren? Ik vind het daarom positief dat de dialoog gestimuleerd wordt. Hoe meer jongeren uit verschillende landen over uiteenlopende thema’s discussiëren, hoe beter.”
Hij vond het wel jammer dat de eerste aflevering niet de volledige realiteit weerspiegelde. “De show vond in een behoorlijk pro-Europese sfeer plaats. Bijna alle jongeren werkten voor Europese organisaties of studeerden aan de Europese school. Niet de complete Europese jeugd was in het debat vertegenwoordigd. Daarom mijn tip voor de volgende aflevering: maak de groep zo divers mogelijk.”
Ten slotte hoopt Lleshi dat nationale en internationale media in de toekomst meer aandacht aan de onlinetalkshow zullen besteden. “Nu was het heel pover. De media moeten er over berichten, zodat het debat gaande gehouden kan worden.”
© 2015 – StampMedia – Laurens Soenen
Dit artikel werd gepubliceerd door Allesoverjeugd.be op 27/05/2015
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Nieuwsblad - online op 27/05/2015
