Koken moet wel een hype zijn, want de kookboeken en kookprogramma’s vliegen je om de oren. Nergens kan je nog gaan of staan zonder ermee in aanraking te komen. Ondertussen draait het al lang niet meer om kennis, maar wel om de persoonlijkheid van de (amateur)chef. Een gesprek met chef-kok Albert Verdeyen.
Vind je dat de hype rond koken overdreven wordt?
Ondertussen is het vijf jaar geleden dat de hype is overgewaaid van Engeland naar België. Alleen kijken sommigen naar de tv-programma’s om iets te leren en anderen zijn geïnteresseerd in het showgehalte. Bij dat laatste is het misschien alleen maar show, maar het maakt koken wel aantrekkelijk. En dus blijven de mensen geïnteresseerd. Ik ben ervan overtuigd dat de hype nog zo’n tien jaar nazindert. Al moeten we ook een beetje nuanceren, want in Wallonië is de hype totaal nog niet doorgedrongen.
Waarom is koken zo belangrijk geworden?
Koken is altijd al belangrijk geweest, maar nu durven mensen het te laten zien. Als je vroeger een huis zag, dan was de keuken altijd gesloten. Nu zijn de huizen en ook de keukens, net zoals in Amerika, meer open. Mensen koken voor vrienden in hun eigen huis en geven als het ware demonstraties.
Heeft de opkomst van sociale media een rol gespeeld bij de hype?
Mensen houden van een specifieke chef. Op dit moment is Jeroen Meus een waar fenomeen. Er zijn specifieke klanten voor bepaalde chefs. En iedere chef heeft nu eenmaal zijn eigen stijl. Nu koken een hype is, willen mensen alles weten in verband met die persoon. Op televisie is een chef bijna meer een presentator dan een chef. En je hebt heel goede koks die soms gewoon geen goede presentator zijn, of omgekeerd. Zij zoeken hun weg dan via andere kanalen dan sociale media.
Wordt het beroep van chef-kok aantrekkelijker?
Toch wel. Je ziet dat mensen op een andere manier kijken naar het beroep. Mensen beseffen dat de werkdagen van een kok soms 16 uur tellen en veel opoffering vragen. En dat besef vind ik goed. Maar er zijn nog altijd te weinig mensen die dit beroep willen doen. Koken is een passie apart, want je wordt geen grote chef door alleen maar goed te koken voor vrienden en familie.
Voel je je als chef-kok ‘bedreigd’ door de toename van kennis bij amateurkoks?
Integendeel. Ik ontdek iedere dag nieuwe dingen. Ik geef kooklessen en van de vragen van amateurkoks leer ik ook bij. Door hobbykoks besef ik ook dingen die je zeker niet mag doen en wat je juist wel mag doen in de keuken. De mensen geven mij veel tips, zowel amateurs als professionele chef-koks.
Onderschatten de mensen de zwaarte van het beroep?
Televisie zorgt er een beetje voor dat mensen denken ‘ik ben een goede kok, dus ik kan direct op televisie.’ En als je kijkt naar bijvoorbeeld ‘Mijn Restaurant’, wat een heel goed kookprogramma is, daar zijn alle koks die gewonnen hebben al failliet. Kok blijft een apart beroep. Je moet ervoor doorstuderen. Daarna moet je minstens acht jaar ervaring opdoen en misschien kan je vervolgens na tien jaar eens denken om een restaurant te openen. En niet zoals je ziet op televisie, waar ze een restaurant openen na twee maanden. Grote chefs worden geen sterrenchef in twee à drie jaar. De eerste keer dat ik werkte als chef-kok was ik veertien en nu ben ik al vierenveertig. En ook ik leer nog alle dagen bij.
Waar haal je als chef-kok je inspiratie nog vandaan in een kooklandschap dat uitpuilt?
Ik lees eigenlijk heel veel over koken. Ik heb zo’n 1.500 kookboeken thuis. Daarnaast kijk ik wel eens naar andere koks op televisie en ga ik veel op restaurant eten, ook in het buitenland. Maar de meeste inspiratie haal ik uit een praatje met de mensen. Wat willen zij wel en vooral, wat ze niet willen. En dan kook ik natuurlijk alle dagen zelf, gewoon puur om te overleven. Als je groot wil zijn, dan moet je er alle dagen mee bezig zijn. Dat geldt niet alleen voor koken.
De hype lijkt nu ook door te dringen tot bij kinderen. Vind je dat positief?
Ik ben verbaasd dat zoveel jonge kinderen al bezig zijn met koken. Dat heeft veel te maken met televisie. Als de ouders kijken, dan kijken de kinderen mee. Zij worden sowieso meer gemotiveerd en daar ben ik zeker niet tegen. Zo hebben ze meer ervaring als ze volwassen zijn. Ikzelf stond al als vijfjarige in de keuken en ik was veertien toen ik voor het eerst ging werken in een restaurant. Hoe jonger je weet wat je wil, hoe sterker je zal worden.
Albert Verdeyen in 't kort
Ik ben gepassioneerd geraakt door het koken tijdens … het helpen als vijfjarige in de keuken van papa.
Als kok worden geen optie was … dan was ik vrachtwagenchauffeur geworden.
Ik kook … op het gevoel, al blijft de basis het succes van een recept.
Mijn grootste kookblunder … gooi ik meteen weg en begin van voren af aan.
Ook al zou ik sterven van de honger, nooit eet ik … bepaalde soorten kaas en vroeger witlof en paddenstoelen.
Op restaurant bestel ik altijd … de specialiteit van het huis.
Studente journalistiek Tessa Van Steyvoort (21) durft te zeggen dat koken haar grootste hobby is. Ze kookt elke dag vers op kot en stuurt thuis haar mama vaak uit de keuken.
Vind je de hype rond koken overdreven?
Er zijn te veel kookboeken tegenwoordig. Onlangs was ik nog in de Standaard Boekhandel, en ik vroeg me af waar het allemaal naartoe ging. Op een gegeven moment vond ik daar het ‘Filmkookboek’. Daar stond een hele uitleg in over de filmklassiekers, met daarnaast het recept van een gerecht dat er in die film gegeten werd. Dat ging me toch wat te ver. Kookprogramma’s beginnen me ook een beetje de keel uit te hangen. Na twee seizoenen ‘Komen eten’ ben ik resoluut afgehaakt. Het hele concept is uitgemolken. Daar komt nog eens bij dat je heel goed merkt dat mensen arrogant en pretentieus worden. Ze kunnen het woord ‘cuisson’ in een juiste context gebruiken en ze wanen zichzelf chef-kok.
Voel je jezelf nu verplicht om te koken?
Ik kook omdat ik het leuk vind en vooral omdat ik graag eet. Van anderen heb ik nooit klachten gekregen. Geef mij maar een aflevering van Nigella Lawson. Die laatste vind ik gewoon g-e-w-el-d-i-g. Als er iemand is die eten en koken begrijpt, dan is zij het wel. Ze maakt gewone, simpele, goedkope gerechten, die ook nog eens boordevol smaak zitten. Al de rest doet er niet toe. Zelfs borden dresseren is niet aan haar besteed.
Student Industriële Wetenschappen Bart Teunis (23) is nooit bezig met koken. Pasta en puree maken lukt nog net, of een maaltijd opwarmen, maar dat beschouwt hij niet als koken.
Ik vind de hype rond koken heel overdreven. Als ik op tv een programma wil zien dat niet over koken gaat, moet ik zeker niet op de openbare omroep of de drie grootste commerciële Vlaamse zenders afstemmen. Op sommige momenten zijn er vier kookprogramma’s tegelijkertijd bezig! Wie heeft daar behoefte aan? Ik volg het ondertussen al lang niet meer.
Was je vroeger dan wel geïnteresseerd?
Een paar jaar geleden keek ik wel regelmatig naar kookprogramma’s. Toen de hype juist begon, wilde ik zelf net zo goed kunnen koken. Later zou dat sowieso al eens van pas kunnen komen. Maar niet iedereen hoeft even briljant te kunnen koken, wel?
Waarom ben je afgehaakt?
De show wordt steeds belangrijker. Mensen maken in kookprogramma’s dingen mee die ze in het dagdagelijkse leven nooit meemaken. Ze worden ‘op de proef gesteld’. Het gaat al lang niet alleen meer over het koken zelf. Het gaat ook over ’sfeer en gezelligheid’, ‘genieten’ en over hoe ‘het kookgedeelte in hun leven kadert’, het is een deel van hen. De media scheppen in ieder geval een veel ruimer beeld van koken dan vroeger.
© 2011 - StampMedia/Lessius - Judith Maekelberg
