'Antwerpse Hoeren'. Deze en gelijkaardige pestgroepen beheersten de laatste dagen de media. Meteen wordt verwezen naar nieuwe trends, die zo oud zijn als de straat, maar voortdurend heruitgevonden worden. De morele paniek viert weer hoogtij.
Laat dit van in het begin duidelijk zijn: wat de makers van groepen zoals 'Antwerpse Hoeren' doen, is fout en onaanvaardbaar. Verveling, wraak of machogedrag: niets rechtvaardigt zulke initiatieven. Het is echter niet correct een fatwa uit te spreken over alles wat met sociale media en sociaalnetwerksites te maken heeft, zoals ook pedagoog Pedro de Bruyckere stelt in 'De Morgen'. Tieners aandachtshoeren (no pun intended) noemen is dat evenmin. Voor je het weet, zit je in het discours 'boontje komt om zijn loontje'.
Same thing, different era
Sexting (pikante sms'jes of foto's sturen naar iemand, red.), uitdagende foto's op Facebook plaatsen of sexy poseren in Youtube-filmpjes, … bommen en granaten! Nieuwe hypes! De jeugd houdt zich bezig met vulgariteiten. Deze conclusie zou de hele hetze rond 'Hoeren uit Zelzate' snel oplossen, mocht ze correct zijn. Maar dat is ze niet. Tienermeisjes posten al langer sexy foto's op Facebook. En dat doen ze niet enkel op hun eigen profiel. Denk maar aan de wereldwijde trend 'De mooiste tiener van...': begonnen in de Verenigde Staten, overgewaaid naar Europa en België. Ook daar worden foto's van tieners - jongens en meisjes - gepost door zichzelf of door derden. Toegegeven, de opzet is daar eerder positief: "Kijk, een foto van een vriendin. Mooi meisje, hé?" De commentaren zijn dat niet altijd, maar goed.
Sextingis een moderne vorm van een oud tijdverdrijf. Ik kan me als twintiger perfect inbeelden dat vorige generaties stiekem handgeschreven briefjes met flirterige boodschappen aan elkaar doorspeelden. Of, zoals socioloog Ben Caudron het sappig vertelt: "Tienermeisjes flashten in de schuur hun borsten aan een vriendje dat ze net kenden." Sexting is krak hetzelfde, zij het in een nieuw jasje gestoken. Het vriendje in de schuur moest, en ik citeer opnieuw Caudron, vooral "een goed geheugen hebben om te onthouden wat-ie net zag". Vandaag staat die foto op een gsm en kan die makkelijk doorgestuurd worden.
Echo's
De Facebookgroepen waarover zo veel geschreven wordt, zijn ook een oud gebruik in een nieuw jasje. Stuurde een jongen (we veranderen eens van genderrol) vroeger een zeer gewaagde foto van zichzelf naar het populairste meisje van de school, dan hing die foto de dag nadien in de schoolgangen. Nu posten grapjassen die in groepen op sociaalnetwerksites.
Jongeren experimenteren en botsen daarbij soms tegen een muur. De echo van die pijnlijke smak durft al wel eens ver te reiken op sociaalnetwerksites. Nogmaals: de praktijk is volkomen dezelfde gebleven als vroeger. Enkel het medium is veranderd. Maar dat medium heeft nu een enorm grote reikwijdte. Is dat de schuld van sociaalnetwerksites? Nee. Is dat de schuld van de jonge tiener die een foto stuurt naar de verkeerde persoon? Nee.
'Ze vragen erom'
Maar waarom zetten tieners in godsnaam sexy foto's van zichzelf op Facebook? De meningen lopen uiteen, variërend van 'Ze willen opvallen', 'Ze willen erbij horen' tot 'Het zijn hoeren'. Wat de antwoorden ook zijn, de vraag stellen, is op zich fout. Groepen op sociaalnetwerksites waar verveelde tieners andere te kijk zetten op een bijzonder pijnlijke manier zijn niet de schuld van het meisje dat een verleidelijke foto als profielfoto heeft. Zoiets insinueren past in het discours 'Vrouwen in een minirokje vragen erom verkracht te worden'.
Het is bovendien een discours dat de laatste tijd frequent gebruikt wordt. Denk maar aan sommige reacties na 'Femme de la Rue' en na het incident met de verklede HUB-student die verkracht werd. Het is nu eenmaal gemakkelijker de oorzaak bij het slachtoffer te leggen dan na te gaan wat de dader in godsnaam bezield heeft.
'De jeugd is om zeep, mijnheer' (Plato, vijfde eeuw V.T.)
Het daderprofiel werd gelukkig al snel geschetst door 'de Vlaming': "De dader verveelt zich, heeft een slechte opvoeding genoten en is compleet achterlijk." Het eerste aspect klopt waarschijnlijk wel, er kruipt nu eenmaal wat tijd in het aanmaken van zulke pagina's. Iemand met een druk sociaal leven heeft betere dingen te doen. Maar dat hij slecht (of niet) opgevoed is en een laag IQ heeft, is te gemakkelijk. Die redenering bestond 2000 jaar geleden al.
Misschien is de tiener achter 'Antwerpse Hoeren' gewoon een - toegegeven extreem - product van de maatschappij. Het volstaat om wat videoclips te bekijken op muziekzenders. "In hiphopnummers zie je een man omringd door vrouwen met trillende billen die al een orgasme krijgen als ze hem gewoon aanraken", vertelde Vicky Franssen, onderzoekster aan Thomas More Mechelen, ooit. Wie maakt zulke clipjes? Niet de jongeren. Maar zij krijgen zo wel het beeld van vrouwen als lustobject ingelepeld. "Onze jongeren houden ons een spiegel voor: zij zijn het product van het dominante verhaal (neoliberalisme, red.) waarbinnen en waarmee ze opgegroeid zijn", schrijft Paul Verhaeghe in zijn fantastische boek 'Identiteit'.
In een ideale wereld staat er tegenover zulke beelden een mediawijze volwassene die kan zeggen dat dit geen realiteit is. Jammer genoeg is het met de mediawijsheid binnen de opvoeding en binnen het onderwijs pover gesteld. Meer dan leren werken met Google en het wissen van pornowebsites in de browsergeschiedenis is er niet bij.
Misschien kan het ook helpen om de jongeren opnieuw te laten verzamelen op stadspleintjes, zonder hen uit elkaar te laten jagen door GAS-ambtenaren? Daar roepen jongens een meisje misschien ook 'Hoer!' na, maar blijft het publiek beperkt tot voorbijgangers. Bovendien is er kans op sociale controle. Waarschijnlijk denken de cynici nu: "Sociale controle? Wat een naïeve idioot, die journalist."
Wel, liever naïef dan cynisch.
© 2013 – StampMedia – Gunther Malin
Dit artikel werd gepubliceerd door Knack - online op 07/01/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Jongerenplaneet.be op 07/01/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Pienternet.be op 07/01/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Nieuws.be op 07/01/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Apen.be op 07/01/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Allesoverjeugd.be op 07/01/2012
