Nieuwe ontdekking Nefertiti levert veel kritiek op

Plusmama van Toetanchamon, echtgenote van de beruchte ketterkoning Echnaton en mooiste vrouw van Egypte: Nefertiti heeft veel namen. Maar volgens egyptoloog Athena Van der Perre kan ook ‘koning’ aan dat lijstje toegevoegd worden. Na de dood van haar echtgenoot zou Nefertiti zelf namelijk haar man opvolgen als koning van Egypte en niet de piepjonge Toetanchamon.

“Het feminisme boomde in de amarnaperiode. Vrouwen hadden geen mannen meer nodig”, zegt Van der Perre. Onder de naam ‘Neferneferuaten’ werd Nefertiti de nieuwe farao van Egypte en ook meteen een van de bekendste heersers na Toetanchamon en Cleopatra. 

Hiëratische inscriptie

Het bewijs hiervoor haalde de Aalsterse uit een ontdekking die ze deed in de steengroeves van Dayr Abu Hinnis in Egypte. Een korte inscriptie in het hiëratisch uit het jaar 16 beschrijft Nefertiti als de gemalin van Echnaton. Dit bewijst dat de koningsvrouw in deze periode nog leefde, al was ze in het jaar 14 van het publieke toneel verdwenen.

Voor Van der Perres ontdekking circuleerden er allerlei theorieën over het lot van de geliefde Nefertiti. Zo beweerden sommigen dat ze gestorven was aan de gevolgen van een epidemie. Anderen zeiden dan weer dat ze verbannen of in ongenade gevallen was bij haar man en daarom moest verdwijnen.

Niet iedereen was tevreden met de nieuwe ontwikkelingen in het verhaal van Nefertiti. Veel mannelijke egyptologen hadden een totaal andere visie en braken het onderzoek volledig af. Eén van hen schilderde Van der Perre zelfs af als een leugenaar in zijn eerstvolgende artikel. “Hij zei dat ik de foute conclusies trok en geen hiëratisch kon lezen”, vertelt Van der Perre.

Onopgeloste vragen

Maar Van der Perre laat het hier niet bij en neemt ons nog verder mee in de Egyptische geschiedenis. Er zijn namelijk nog steeds veel onopgeloste vragen over de bloedmooie koningin Nefertiti, bijvoorbeeld waarom we zo weinig weten over haar en haar familieleden.  “De Amarnaperiode was een woelige periode in Egypte”, verduidelijkt de egyptologe. Latere farao’s, met Ramses II op kop, beschouwden die tijd als een schandvlek in hun geschiedenis en vernietigden zoveel mogelijk van hun nalatenschap.

Ook over de begraafplaats van Nefertiti bestaan nog altijd grote vraagtekens. Sommige egyptologen geloven dat ze in het koninklijke tombecomplex van Amarna ligt. Anderen beweren dat ze net zoals haar man Echnaton naar de Vallei der Koningen werd verplaatst door Toetanchamon. In 1898 werden inderdaad 3 niet geïdentificeerde mummies aangetroffen in een grot van de vallei. Zij werden omgedoopt tot Elder lady, Prince en Younger lady. Die laatste zou Nefertiti kunnen zijn. De wonden op het gezicht van de mummie zouden meteen haar doodsoorzaak verklaren.

In het begin van de 21ste eeuw opperde de Engelse egyptoloog Nicolas Reeves een andere mogelijke begraafplaats van Nefertiti: in het graf van Toetanchamon. Reeves had tijdens zijn onderzoeken een kleine doorgang ontdekt in zijn graf. Hét bewijs dat er meer mummies in de tombe moesten zijn. Reeves was ook degene die beweerde dat het befaamde masker van Toetanchamon eigenlijk voor Nefertiti gemaakt was. Tijdens een conferentie voor egyptologen vorig jaar kwam hij zelfs met bewijzen dat Semenkhare, de echtgenoot van Nefertiti ’s dochter, na Nefertiti regeerde. “Maar we wachten tot er nieuw bewijs gevonden wordt”, zegt Van der Perre sceptisch. 

Spraakwater

Al haar bevindingen bundelde Van der Perre in een boeiende lezing die ze in het Gallo Romeins Museum te Tongeren bracht. Nefertiti op de troon is een lezing in de lezingenreeks Spraakwater. Het is een jaarlijks initiatief van het museum om mensen te informeren over internationale archeologie en geschiedenis door middel van ervaren sprekers.

Nefertiti op de troon is de voorlaatste lezing van Spraakwater. De laatste lezing in de reeks over de opgravingen onder de basiliek gaat door op 15 maart 2018 in het Gallo Romeins museum te Tongeren.