We bevinden ons op het dakterras van Young Fenix vzw in Antwerpen, met elk een kopje thee of koffie in de hand. Jongeren Oli (22) en Odile (23) maken zich samen met psychologe Dominique Mertens (37) klaar voor een terugblik op hun reis naar Thailand. Samen met Dieter Coppens en zes andere jongvolwassenen trokken zij naar een Thais dierenreservaat om daar hun verhalen over mentaal welzijn te delen.
Het leven heeft niet stilgestaan voor de twee jongeren. Oli (22) studeert sociaal-cultureel werk om straathoekwerker te worden, zo kan hij werken bij organisaties waar jongeren naartoe kunnen met hun problemen. Dominique Mertens is druk bezig met haar werk als psychologe en onderwijzer. Daarnaast is ze ook supervisor bij Young Fenix, een organisatie die jongeren steunt in hun mentaal welzijn. Odile (23) gooit het over een andere boeg en neemt tijd om uit te zoeken wat ze verder wil doen. Nu focust ze op zichzelf en haar schrijven.
Odile: “Toen ik terug uit Thailand kwam, was dat net een tijdmachine. Zo plots in de rush van het leven zie je iedereen alles zo automatisch doen, literally like a robot. Dat was een wake-upcall: I do not wanna be like this. Nu ben ik gewoon niet aan het doen wat iedereen aan het doen is, ook al zegt iedereen aan mij: ‘Waarom ga je niet naar school?’, ‘Waarom ben je niet aan het werken?’ Ik wil aan mezelf werken.”
De twee zijn op andere manieren bij ‘Wildlife’ betrokken geraakt. Oli werd gescout op een event. Odile wou al langer de wereld zien: “Elke keer als ik een vliegtuig zag, dacht ik: ‘Ik ga daarin zitten, ik weet niet naar waar, maar ik ga daarin zitten'”.
Iets later raadde haar begeleider voor woonzorg haar aan om mee te doen. Dat zag ze eerst niet zitten, maar uiteindelijk heeft ze het toch gedaan. Voor Oli kwam de reis op het juiste moment. Drie dagen na het einde van zijn opname in Duffel vertrok hij: “Ik had geen beter moment kunnen bedenken. Ik heb van alles geleerd in opname: hoe ik kon omgaan met mijn gevoelens, met ADHD. Nu kon ik dat ook gaan testen in het echte leven. Want uiteindelijk is de psychiatrie een gecontroleerde bubbel.”
“In mijn werk zoek ik naar hoe mensen ruimte kunnen innemen in deze wereld, en hoe ze het leven kunnen creëren dat ze willen. Ik werk graag met mensen die buiten de lijntjes kleuren” (Dominique Mertens, psycholoog in ‘Wildlife’)
De groep leert elkaar pas echt kennen in Thailand. Ze mochten op voorhand niets over elkaar weten, om de ontmoetingen natuurlijk te laten verlopen. Om alles in goede banen te leiden, stonden psycholoog Dominique Mertens en een grote crew klaar.
"Ik voelde mij een beetje een brugfiguur tussen de jongeren, de crew en Dieter (Coppens, red.)”, vertelt Mertens. “Eerlijke tv maken, en tegelijk zorgen dat jullie kregen wat jullie nodig hadden."
“In mijn werk zoek ik naar hoe mensen ruimte kunnen innemen in deze wereld, en hoe ze het leven kunnen creëren dat ze willen”, aldus Mertens. Ik werk graag met mensen die buiten de lijntjes kleuren. Dit taboe doorbreken was voor mij een logische link met ‘Wildlife’.”
De psycholoog hielp de jongeren met hun gevoelens vertalen naar de groep en crew: “Als je vertrekt vanuit empathie en de wil om te verbinden, zoals Dieter dat doet, heb je geen zotte psychologische skills nodig. Toch is het niet altijd vanzelfsprekend om aan te voelen hoe je reageert op iemands verhaal.”
“Ik hoop ook dat mensen die zich soms een buitenbeentje voelen, kunnen zien dat het oké is om anders te zijn”– Oli (deelnemer ‘Wildlife’)
Mertens vertelt hoe mooi ze het moment vond waarop Bram zijn verhaal doet aan Oli: “Je had heel hard door dat het moment niet over jou ging. Dat jij vooral in functie van Bram hebt gereageerd, dat is niet zo vanzelfsprekend.”
Oli: “Ik hoor vaak van vrienden hoe knap ze mijn reactie daarop vonden. Maar ik vond dat raar. Als er iemand naar mij toekomt met een verhaal, vind ik mijn reactie niet meer dan normaal. Ik accepteer iedereen, bij wijze van spreken.”
Oli en Odile hadden elk hun eigen reden om mee te doen met het programma. Voor hen was het een mogelijkheid om zichzelf te ontdekken, maar ook hun verhalen te delen met Vlaanderen. “Ik denk dat heel veel jongeren met bijvoorbeeld ADHD of Borderline zich kunnen vinden in mijn verhaal”, zegt Oli. “Ik hoop ook dat mensen die zich soms een buitenbeentje voelen, kunnen zien dat het oké is om anders te zijn.”
Oli heeft het moeilijk gehad in zijn jeugd: “Ik voel al sinds de lagere school dat ik meer moest doen dan de rest om dezelfde resultaten te behalen. Ik voelde me minder dan de anderen, maar ik heb geleerd dat het zijn charmes heeft om anders te zijn. In de gewone vorm van de samenleving pas ik niet zo goed, maar dat wil niet zeggen dat ik minderwaardig ben als persoon.”
“Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan vele vormen aannemen - in België wordt daar gewoon niet over gesproken" – Odile (deelnemer ‘Wildlife’)
Odile: “Ik ben op jonge leeftijd seksueel misbruikt, waardoor ik nu zeer waakzaam ben. Ik heb het moeilijk met mensen vertrouwen. Ik hou ze op afstand en hou rekening met de ergst mogelijke scenario’s. Het is self sabotaging, ik heb er banden mee stukgemaakt.”
Odile wil door haar verhaal te delen meer bewustzijn creëren rond seksueel misbruik. “Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan vele vormen aannemen. Het gaat niet alleen om verkrachting, maar ook om subtielere gedragingen zoals ongewenste aanrakingen, blikken of opmerkingen. Ik wil mensen aanmoedigen om ook die ervaringen ernstig te nemen en slachtoffers te steunen. Ik vind dat daar in België gewoon niet over wordt gesproken.”
“Het is belangrijk bij elke vorm van trauma dat je verhaal erkend wordt”, aldus psycholoog Mertens. Odile beaamt dit: “Ik heb door ‘Wildlife’ een platform gekregen om mijn verhaal te doen. Ik hoop dat mensen dit zien en denken: ‘Als Odile het kan, kan ik het ook.’ Het heeft lang geduurd voor ik het zelf durfde te vertellen, dus ik hoop dat anderen de moed vinden om ermee naar voren te komen.”
“Voor de eerste keer sinds mijn veertiende zat er niets in mijn hoofd” - Oli (deelnemer ‘Wildlife’)
De reis naar Thailand heeft de jongeren veel over elkaar en over zichzelf geleerd. “Er was een moment dat voor mij heel rustig was”, zegt Oli. “We waren uit varen, en ik heb me even apart op de boot gezet. Daar heb ik een sigaretje gerold en ben ik gewoon voor mij uit beginnen te staren. Voor de eerste keer sinds mijn veertiende, zat er niets in mijn hoofd. Ik herinner me nog dat ik dacht: ‘Oké, zo voelt rust in je hoofd.’ Als het nu allemaal even te veel wordt, ga ik naar een plek in de natuur en probeer ik die rust terug te vinden. Dat heb ik al vaak kunnen doen.”
Odile heeft in Thailand grote stappen gezet. “Ik was met zoveel schrik vertrokken. ‘Ik ga niet weten hoe ik nee moet zeggen’, dacht ik. Maar dat was zelfs niet nodig. Ik heb geleerd dat mensen er rekening mee houden dat ik niet zomaar aangeraakt wil worden. Ik realiseerde me dat wanneer ik grenzen stel, mensen die respecteren. Daardoor heb ik voor het eerst in een lange tijd aan iemand kunnen vragen ‘Wil je mij een knuffel geven?’”
Oli heeft veel frustratie gekend over zijn ervaringen. Deze woede uitte hij onlangs nog in zijn album ‘Solotrip naar de hel’. “Er zijn dingen die gebeuren in het leven en je weet niet waarom.” Oli vindt het moeilijk om een reden te vinden voor alles, maar Odile geeft er een andere draai aan: “Ze moesten me in een kotje duwen, totdat het zo klein werd dat ik er zelf uitsprong. Nu ben ik een vis die tegen de stroom in zwemt. We hebben op jonge leeftijd een licht in ons gevonden, waarmee we iets kunnen doen.”
“Herstel is om betekenis te zoeken in de pijn en wat je overkomt”, voegt Dominique Mertens eraan toe. Oli gaat erin mee: “Wat er ook gebeurt, ik kan eruit groeien. Ik kan een verandering teweegbrengen in de wereld.”
Ze besluiten dat ze allebei veel geleerd hebben op reis. Odile sluit mooi af: “Met deze reis versterkten we wat er in de therapiekamer gebeurt. Want dit was in de echte wereld, met echte mensen en echte relaties. Zo leer je zoveel. Dit is iets wat therapie ons nooit had kunnen leren.”
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Laatste Nieuws op 14/04/2025.
