Een nieuw ontwerpbesluit van de regering moet de regelgeving rond zwemzones in open lucht versoepelen, maar die vereenvoudigde regels zouden pas vanaf volgende zomer van kracht worden. “In natuurwater zwemmen zou een basisrecht moeten zijn.”
In Vlaanderen zijn er, als je de kust niet meetelt, zo’n zestig plaatsen waar je in open water kan zwemmen. Een derde daarvan is echter exclusief toegankelijk voor clubs. Het is dus niet zo vanzelfsprekend om in natuurwater verfrissing te vinden. Nederland heeft daarentegen meer dan zeshonderd openwaterzwemplaatsen. Daar geldt het principe dat in open water zwemmen overal mag, op eigen risico.
In ons land mag je alleen wildzwemmen in zwemzones waar dat expliciet is toegelaten. Als je toch een ‘illegale’ duik neemt, riskeer je een GAS-boete tot wel 350 euro. Door het zwemmen in natuurwater op zoveel plekken te verbieden, loopt het overvol bij de schaarse zwemplekken waar je wél terecht kan. Dat leidt tot problemen, zoals ook te zien is bij bijvoorbeeld de Gentse Blaarmeersen, dat regelmatig in de media komt door overlast in het recreatiegebied.
Een nieuw ontwerpbesluit van de regering zou ervoor zorgen dat de regels rond natuurzwemmen versoepeld worden. Gwenny De Vroe, Vlaams parlementslid voor Open VLD, had dat voorstel van decreet ingediend en kreeg daarbij steun van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA).
Volgens Ruben Buls, parlementaire medewerker van De Vroe, was de milieuvergunningsregelgeving (VLAREM) immers verouderd, waardoor het voor de lokale besturen moeilijk werd om nieuwe zwemzones in te richten. “Via het nieuwe ontwerpbesluit willen we meer vrijheid geven aan de mensen”, zegt Buls. “Vooraleer er nieuwe zwemzones komen, zal er wel een controle van het zwemwater plaatsvinden en een risicobeoordeling gebeuren, zoals een inschatting van het gevaar op overstroming”, zegt Buls.
“Geografische willekeur” om te mogen zwemmen
Sigrid Spruyt van Outdoor Swimming Belgium vindt het ontwerpbesluit een stap in de goede richting, maar nuanceert het nieuwe beleid. “Er moet nog een hele aanvraagprocedure gebeuren, dus er zal ten vroegste volgende zomer iets aan de regelgeving veranderen. Bovendien zal de verantwoordelijkheid bij de steden en gemeenten liggen om volgens hen geschikte vrije zwemzones aan te duiden. Het wordt dus eigenlijk een geografische willekeur. Naargelang waar je woont heb je wel of niet een kans om in open water te zwemmen. In het buitenland heb je een degelijk nationaal beleid, dat ontbreekt in ons land.”
“In Vlaanderen is er te veel ‘veiligheidshysterie’. De overheid dwingt de Vlaming tot overtreding van de wet door de onmogelijke regelgeving” – Sigrid Spruyt (Outdoor Swimming Belgium)
“Het is onmenselijk dat men in hitte geen afkoeling mag zoeken in open water. In natuurwater zwemmen zou een basisrecht moeten zijn”, vervolgt Spruyt. Outdoor Swimming Belgium pleit ervoor dat zwemmen in open water overal op eigen verantwoordelijkheid wordt toegestaan, zolang er geen uitdrukkelijk gevaar is.
Bovendien willen ze meer erkende buitenzwemplaatsen waar men onder toezicht kan zwemmen. “In Vlaanderen is er te veel ‘veiligheidshysterie’, terwijl het in andere landen gewoon normaal is om in natuurwater te zwemmen. De overheid dwingt de Vlaming tot overtreding van de wet door de onmogelijke regelgeving”, besluit Sigrid Spruyt.
Cold shock
Als er op termijn toch versoepelingen in de regelgeving rond het openwaterzwemmen komen, is het belangrijk om steeds voorzichtig te zijn. Het is niet zonder gevaar om een frisse duik in openlucht te nemen. Verdrinking wordt het vaakst veroorzaakt door een ‘cold shock’, waarbij je door plotse blootstelling aan koud water een shockeffect krijgt en je ongecontroleerd gaat inademen. Bovendien kan je lichaam door de koude in een kramp schieten, waardoor je niet meer kunt bewegen.
Om je veiligheid te garanderen als je in open water zwemt, is het best om niet solo in natuurwater te zwemmen. In plaats van te springen, kan je bovendien beter geleidelijk aan in het water gaan. Als je springt, loop je het gevaar op verwondingen door ondiep water of gevaarlijke voorwerpen op de bodem. Daarnaast heb je minder risico op een cold shock als je het water geleidelijk aan betreedt.
De Vlaamse overheid houdt een overzichtskaart bij met de erkende buitenzwemplaatsen waar je deze zomer terecht kan voor een frisse duik, in afwachting van de versoepeling van de regels omtrent buitenzwemmen. Meer info: www.kwaliteitzwemwater.be.
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 24/08/2023.
