Open brief: "Adoptie stopt niet na je kindertijd"

"Wij zijn geadopteerd, maar geen kinderen meer. Als geen ander weten wij welke obstakels en noden interlandelijke adoptie op lange termijn met zich meebrengt." Dat schrijft een groep geadopteerden in een open brief aan de Vlaamse commissie Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebestrijding. In de brief, ondertekend door 124 geadopteerden, vragen ze aandacht voor structurele nazorg.  

Wij, geadopteerden vormen een grote en diverse groep in Vlaanderen. Wij zijn van alle generaties, komen uit alle uithoeken van de wereld, hebben elk onze eigen individuele voorgeschiedenis en ideeën en meningen omtrent adoptie. Toch vinden wij elkaar allemaal in één en hetzelfde kritieke standpunt: de nood aan degelijke nazorg voor geadopteerden.

Toen het expertenpanel Interlandelijke adoptie begin september haar rapport naar buiten bracht, slaakten wij een eerste zucht van opluchting. Er zou eindelijk werk gemaakt worden van een grondige herziening van het adoptiesysteem. Niet veel later kwam ook de twijfel. Het expertenpanel formuleerde twintig aanbevelingen om het bestaande systeem van adoptie te wijzigen en tegemoet te komen aan nazorg en herstel voor geadopteerden.

In het politieke en publieke debat ging het alleen over de eventuele adoptiepauze (die heel snel van tafel werd geveegd) en de onzekerheden voor kandidaat-adoptieouders. De kern van de zaak, namelijk het welbevinden van de geadopteerden zelf en de stopzetting van huidige wanpraktijken, verdwenen hierdoor naar de achtergrond.

De vraag is nu hoeveel van de aanbevelingen van het expertenpanel werkelijkheid zullen worden. Wij stellen ons de vraag wanneer geadopteerden nu eens zelf aan het woord komen in dit debat. Wij zijn met veel en we zijn geen kinderen meer. Wij zijn volwassenen die als kind geadopteerd werden. Als geen ander weten we wat het is om als geadopteerde in onze samenleving te leven en welke obstakels en noden dat met zich meebrengt.

Adoptie is geen sprookje van ‘het geredde kindje’, waarin de nobele daad van adoptieouders centraal staat. De belangen van het kind zouden hier altijd prioritair moeten zijn. Iets om nog eens te benadrukken vandaag, op de Internationale dag voor de rechten van het kind. Zo heeft elk adoptiekind zijn eigen ‘voorgeschiedenis’ en noden die beginnen in de kindertijd. Maar geadopteerd zijn, stopt niet na je kindertijd.

Over de psychische gevolgen van adoptie is nog maar beperkt onderzoek gedaan in Vlaanderen, onder meer door de VUB en de Leuvense Adoptiestudie. Wat het juist is om geadopteerd te zijn, is vaak moeilijk te begrijpen als je zelf niet geadopteerd bent. Net daarom is het belangrijk om de geadopteerden mee te nemen in dit maatschappelijke debat.

Wij, geadopteerden ijveren voor een structureel nazorgsysteem, gesteund vanuit de overheid. Een nazorgsysteem dat zich vooral op drie pijlers richt: (h)erkenning (herstel), psychische begeleiding en het afstammingsrecht.

Momenteel bestaan er slechts enkele organisaties gesteund vanuit de overheid die zich hiermee bezighouden. Ze zijn niet altijd even zichtbaar, staan nog niet op punt of zijn voor veel geadopteerden te hoogdrempelig. Om deze laatste reden zijn belangengroepen van geadopteerden een meerwaarde. Ze staan los van bepaalde structuren, wat voor een vorm van veiligheid zorgt. Het zou positief zijn, mochten ze werkingsmiddelen krijgen om hun werk voort te zetten en uit te breiden.

Structurele nazorg begint bij de (h)erkenning van de wanpraktijken die hebben plaatsgevonden in vroegere adopties. Die erkenning is belangrijk voor de slachtoffers, maar ook om vanuit deze ervaring het huidige systeem grondig te hervormen en huidige wanpraktijken te stoppen.

De tweede pijler duidt op de nood aan structurele psychische nazorg die verder gaat dan praatgroepen onder gelijkgestemden. Er is nood aan goede psychische begeleiding door mensen met ervaring en expertise. En er is een nood aan meer erkenning, specialisatie, onderzoek en expertise over de psychische gevolgen van adoptie.

De laatste pijler berust op het afstammingsrecht en weten waar je vandaan komt. Niet weten waar je vandaan komt, wie je biologische ouders zijn… Het blijft moeilijk. Elk ‘kind’, of het nu binnenlands, buitenlands geadopteerd, metis of donorkind is, heeft het recht om te weten waar hij of zij vandaan komt.

Recht op roots begint hier in België en slaat op hulp in je zoektocht naar die roots. Het gaat om actieve, financiële en psychische hulp. De oprichting van het Afstammingscentrum is een mooi begin, maar ook deze organisatie moet versterkt worden en middelen krijgen om te groeien. Zo kan het door de huidige regelgeving geen gebruik maken van internationale DNA-databanken, wat net een grote meerwaarde voor interlandelijk geadopteerden zou zijn.

Met deze brief hopen wij gehoor te geven aan de noden van geadopteerden. Wij pleiten voor een effectieve uitvoering van een structurele inbedding van de nazorg voor geadopteerden. Er vonden al enkele gesprekken met het kabinet van welzijnsminister Wouter Beke (CD&V) plaats. Dit debat reikt echter verder dan één politieke partij. Daarom willen wij ook gehoord worden door de Vlaamse commissie Welzijn en betrokken worden in dit maatschappelijke debat.

Deze brief werd geschreven en ondertekend door verschillende belangengroepen en 124 geadopteerden.

A-Buddy, Adoptiepedia, Adoptieschakel, Binnenlandsgeadopteerd.be,  Cafe, CAW Belgium, Plan Angel, Network of Bolivian Adoptees, Rwanda en zoveel meer, Untold Asian Stories, Adopteerightscouncil.org, Againstchildtrafficking.org.