Angst voor falen – of het nu op school, werk of in het leven is – is een zwaar gevoel waar velen onder bezwijken. Wat is faalangst eigenlijk en waarom zoeken zovelen geen hulp, hoewel ze eraan lijden? Op 20 april werd voor het eerst de Dag tegen Faalangst georganiseerd, maar is dat wel nodig? Long Hoang meent van wel.
Faalangst kan zich op veel manieren uiten: continu piekeren, klamme handen, hoofdpijn… Symptomen waarbij je normaal gesproken naar de huisarts zou gaan. Toch blijven we ermee rondlopen zonder er iets aan te doen. Waarom?
Mijn antwoord is simpel: angst is zo geïntegreerd in ons leven dat we het als normaal beschouwen. We hebben van jongs af aan geleerd dat angst onvermijdelijk is, een verdedigingsmechanisme dat ons vertelt waarop we moeten letten. Het gevolg van die normalisering is dat we er geen gehoor aan durven geven. We kiezen er bewust voor om het te negeren.
Vicieuze cirkel
Als jongeman heb ik geleerd dat we ons niet mogen laten kennen door angst, maar de angst in de ogen te kijken en de tong af te snijden. Wat meestal ook lukte. Maar als het gaat om faalangst – oftewel de angst om tekort te schieten – heb ik steeds het onderspit moeten delven. Want één overwinning op het slagveld betekent niet automatisch dat je de oorlog hebt gewonnen. Het is een vicieuze cirkel, één die weigert doorbroken te worden.
Is er wel een manier om boven die angst uit te stijgen? Daarvoor moeten we eerst naar de oorzaak kijken. Net als elke fobie heeft faalangst een onderliggende reden: ouders, trauma, genetica, perfectionisme ... Allemaal zaken waarbij professionele begeleiding perfect kan helpen? Klopt, of dat is toch de bedoeling. Maar wat als je zo bang bent waardoor je die stap niet durft zetten? Of het zo miniem is dat het je de moeite niet waard lijkt?
“We hebben van jongs af aan geleerd dat angst onvermijdelijk is, een verdedigingsmechanisme dat ons vertelt waarop we moeten letten”
Het zijn twee uiteindes die dezelfde uitkomst delen: het uitstellen van hulp zoeken. En daar ligt het echte probleem. Zoals eerder gezegd, schuilt het gevaar in wij die een oogje dichtknijpen voor onze angsten. De oplossing is daarom simpel: blootstelling.
Dag tegen Faalangst
Een tijdje geleden hoorde ik dat er een petitie was gestart om een Dag tegen Faalangst te organiseren. Wat ook werkelijkheid werd op 20 april. Hoewel ik in eerste instantie sceptisch was over de effectiviteit en de goedheid van het initiatief, veranderde ik van gedachten nadat ik er meer over had opgezocht. De bedenker van de Dag tegen Faalangst is Femke Verschueren, een Vlaamse muzikante, artieste en actrice. Ter gelegenheid van deze dag schreef ze een lied dat als lijflied tegen faalangst zal dienen. Indrukwekkend, niet? En toch leek dit tegen haar te werken.
Op sociale media viel het me meteen op dat sommigen mensen twijfelden aan de oprechtheid van deze actie. Ze beschuldigden haar ervan dat het slechts een stunt was om haar lied te promoten. Dat lijkt me onrechtvaardig als je kijkt naar wat deze dag kan betekenen. Los van de vraag of het al dan niet om een promotiestunt gaat, is het belangrijk dat we ons kunnen richten op de boodschap van deze dag. Want het is nodig.
Hoewel ik niet denk dat één dag faalangst uit de wereld kan helpen, wat het in de eerste plaats ook niet trachtte te doen, geloof ik wel dat het een stap in de goede richting is. Een gebaar van samenhorigheid, en een duwtje in de rug voor sommigen om hun angst eens en voor altijd onder ogen te komen.
