(Opinie) Het lijden van mensen stopt niet wanneer we stoppen met nieuws te consumeren

Enkele maanden geleden werden mijn oren gestreeld door luide fluisteringen en stil geschreeuw, waarbij het Israël-Palestinaconflict als een voortdurende echo door mijn gedachten weerklonk. Wellicht ben ik het probleem – de arme, stupide student met een internetverbinding verloren in deze grote, duistere wereld en dus het perfecte doelwit voor propaganda en leugens. Sociale media, de broedplaats van leugenaars en wanhoop, lijkt soms meer bij te dragen aan verwarring dan aan verheldering terwijl het ons confronteert met beelden van lijden en smeekbeden voor rechtvaardigheid. Het bewustzijn van de complicaties rondom Palestina en Israël groeit op sociale media en onder jongeren.

Sociale media fungeren als de digitale thuisbasis voor een breed scala aan individuen, elk met hun eigen politieke en niet-politieke opvattingen. Het actief delen van activistische en politieke berichten kan de aandacht op dergelijke gebeurtenissen vestigen, maar dat brengt ook mogelijke consequenties met zich mee voor de eigenaren van dergelijke accounts, zoals het risico om doelwit te worden van doxxing en doodsbedreigingen.

Propagandatechnieken

Bovendien lijkt er een normalisering aan de gang te zijn van politiek extremisme en propaganda op het internet. Sommige extremistische individuen steunen mogelijk Palestina simpelweg vanwege antiwesterse, antisemitische of andere extremistische sentimenten, of dragen op zijn minst veel haatgevoelens met zich mee, terwijl andere individuen met extremistisch pro-Israëlisch gedachtegoed hierin geloven vanwege zionistische overtuigingen, anti-moslim- of anti-Arabische sentimenten.

Er zijn inderdaad mensen op sociale media die bewust extremere standpunten innemen, maar het is mogelijk dat sommigen van hen zich daadwerkelijk willen inzetten voor de rechten van de mens, maar wellicht zijn beïnvloed door de propagandatechnieken van extremistische individuen of groepen.

In beide hoeken worden standpunten van dergelijke extremisten soms zonder diepgaand onderzoek of reflectie  overgenomen en gedeeld, wat bijdraagt aan politieke polarisatie en de verspreiding van misinformatie, omdat het op het eerste zicht lijkt op oprechte steun en betrokkenheid bij het lijden van medemensen. Het is daarom essentieel om kritisch te blijven en onderscheid te maken tussen steun voor mensen die lijden en steun voor extremistische ideeën.

Vrijheidsstrijders versus terroristen

In een tijdperk waarin het gebruik van sociale media door jonge kinderen genormaliseerd raakt, is het zorgwekkend te beseffen dat ook zij mogelijk deze politiek geladen berichten kunnen consumeren, met mogelijke gevolgen van dien. Zo blijkt uit onderzoek uitgevoerd door het Britse ‘More in Common’ dat 24 procent van de Britse ‘Gen Z’-jongeren Hamas ziet als vrijheidsstrijders. Een even groot percentage beschouwt hen als terroristen, terwijl de meerderheid, 41 procent, niet zeker is of het niet weet.

Dat staat in schril contrast met senioren, waarvan 72 procent denkt dat het terroristen zijn en een klein percentage hen als vrijheidsstrijders beschouwt. Deze verschillen in perceptie tonen aan hoe de opvattingen over dit conflict kunnen variëren afhankelijk van leeftijd en blootstelling aan verschillende informatiebronnen en media.

In de moderne wereld, met haar overvloed aan informatiebronnen waarin media, mensen, onmensen en zelfs watermeloenen ons lijken te overspoelen met gedachten en meningen, waardoor we zodanig verzadigd raken dat het lijkt alsof we verdrinken in een zee van gedachten en standpunten, is het belangrijk om te onthouden dat er momenteel mensen zijn die zich in onmenselijke toestanden bevinden.

Pro-peace

Een Palestijnse vriendin van mij uit Nablus, de mensen die zich als slachtoffers in wanhoop en onzekerheid verkeren, de kern van de kwestie die soms verloren gaat in het debat, deelt haar perspectief over populaire meningen met betrekking tot enkele kwesties van actievoeren voor Palestina op sociale media en daarbuiten. Zij vindt het acceptabel als mensen ‘pro-peace’ zijn, zolang ze weten dat er een genocide aan de hand is. Ze trekt echter de ideeën achter pro-peace in twijfel, aangezien ze niet zeker is of het mogelijk is.

Daarnaast vindt ze dat bedrijven die actief Israël financieel of publiekelijk steunen, geboycot moeten worden, maar voegt eraan toe dat het begrijpelijk is dat sommige mensen producten van die bedrijven aanschaffen, vooral omdat sommige mensen niet anders kunnen. Het trots posten van het aankopen en consumeren van producten van dergelijke bedrijven als steun voor Israël is dan weer van een laag niveau. Ook roept ze op tot het vergroten van het bewustzijn over wat er in Palestina gebeurt, waarbij elke vorm van bewustwordingsinitiatieven welkom is en protestacties worden gewaardeerd. Ze is verrast door de wereldwijde aandacht voor Palestina en omarmt dit sentiment met enthousiasme.

Jongeren zijn sterk betrokken bij kwesties van vrede en oorlog. Betogingen en demonstraties laten zien hoe een scala aan diverse mensen zich verenigen voor hetzelfde doel: het stoppen van het lijden van onschuldige mensen en het streven naar vrede en rechtvaardigheid. Mensen zullen zich mobiliseren tegen onrecht en uiten dat op verschillende manieren, ook op sociale media, waar je onvermijdelijk misinformatie zal consumeren.

Kritisch denken en empathie

Daarom zouden we wellicht in plaats van neer te kijken op de verspreiding van nieuws dat niet afkomstig is van de reguliere media, het juist moeten toejuichen en moeten inzetten op het ontwikkelen van belangrijke vaardigheden. Het is van vitaal belang dat we leren kritisch denken, bronnen controleren en onze eigen opinies vormen, in plaats van passief informatie en meningen van (sociale) media te consumeren.

Dat stelt ons in staat om ons beter voor te bereiden op de complexe wereld die steeds complexer wordt en te streven naar begrip en gerechtigheid voor alle betrokkenen en slachtoffers van onrecht, want het lijden van mensen in nieuwsmedia stopt niet wanneer we stoppen met nieuws te consumeren. Laten we samen streven naar een wereld waarin kritisch denken en empathie de norm zijn, waarbij we actief werken aan begrip en gerechtigheid voor alle betrokkenen, want alleen zo kunnen we het lijden van mensen stoppen en een vreedzamere toekomst creëren.