Jonge denker Othman El Hammouchi (20) maakt zich steeds meer zorgen over de taal die in rechtse kringen gesproken wordt. Hij acht het moment rijp voor verbindend nationalisme.
De afgelopen week was er heel wat te doen rond de uitspraken van CD&V-voorzitterskandidaat Walter De Donder. Die vergeleek in een filmpje op sociale media allochtonen met ‘gasten’ en sprak over ‘omvolking’ van ‘onze mensen’. Uit vrees om op de extreemrechtse flank ingehaald te worden, trokken prominente N-VA’ers naar Twitter, met als resultaat dat de zoveelste grens richting racisme en etnonationalisme werd overschreden. De keerzijde daarvan is dat er nieuwe ruimte ontstaat voor een inclusief nationalisme. Raf Terwingen (andere voorzitterskandidaat CD&V, red.) leek afgelopen week bereid om die op te vullen.
Extreemrechts taalgebruik
Op Twitter vond Theo Francken het een opportuun moment om zijn ongenoegen te uiten over het relatief hoge percentage mensen van niet-Europese origine in Vlaams Brabant. Hij hield vol dat ‘de verkiezingen daarrond draaiden’
Het loutere bestaan van allochtonen is voor de N-VA’er natuurlijk een ‘probleem’ dat een electorale ‘oplossing’ vereist. Taalgebruik dat doet denken aan de donkerste episodes van de twintigste eeuw. De meest afschuwelijke misdaden van die periode waren slechts mogelijk omdat men geen individuen meer zag, maar de (etnische) groep waartoe ze zouden behoren.
Kamerlid Tomas Roggeman (N-VA) wilde daar niet voor onderdoen en schoof de schuld van de verdwijning van open ruimte in Vlaanderen in de schoenen van migranten.
‘Hoeveel natuur moeten we nog vernietigen om bevolkingsgroei te slikken’, vroeg de voormalige jongerenvoorzitter dapper en ongehinderd door de censuur van de politieke correctheid...of de feiten. Ook het voorstellen van de Ander als eeuwige zondebok die zelfs van de meest absurde zaken de schuld krijgt, kent akelige precedenten.
Ten slotte vervoegde fractievoorzitter Peter De Roover het koor door te bevestigen dat de loutere aanwezigheid van mensen met niet-Belgische roots inderdaad een probleem vormt
Sterker nog: het zou volgens De Roover wereldvreemd zijn om dat te ontkennen. Etnische diversiteit vormt ‘altijd en overal’ een probleem.
Verschuiving
Het is belangrijk om vast te stellen dat met dergelijke uitspraken een serieuze grens is overschreden. Voordien had de N-VA het steeds over ‘cultuur’ en ‘waarden’ als de basis van de Vlaamse identiteit. En ofschoon hun enge definitie daarvan eveneens problematisch was, slaagden ze er toch in een air van respectabiliteit te bewaren. Nu afkomst betrokken wordt bij nationale identiteit, onthult de NVA zich als een racistische partij.
Toch was er in de media relatief weinig consternatie over zo’n significante verschuiving, wellicht een maat voor de verregaande normalisering van extreemrechtse en identitaire ideeën van de laatste jaren. Men leek zich veel meer te storen aan de reactie van CD&V-voorzitterskandidaat Raf Terwingen, die in zijn antwoord op de uitlatingen van De Donder zei dat ‘Mustafa ook ene van ons is als hij Nederlands spreekt en van Vlaanderen houdt’. Dat schoot bij veel centrumlinkse mensen blijkbaar in het verkeerde keelgat.
Het is een gemeenplaats van de geschiedenis dat men doorgaans veel meer animositeit voelt voor de ketter dan de ongelovige. Wellicht ligt dat aan de basis van de negatieve reactie op de uitspraak van Terwingen. ‘Waarom moet Mustafa van Vlaanderen houden en Jos niet?’, stond er bij veel links-liberalen te lezen. Toch is deze reflex volkomen verkeerd.
Inclusief nationalisme
Terwingen schaart zich hier duidelijk achter het inclusief nationalisme dat de N-VA beweert te verdedigen. Dat nationalisme moet aan twee kenmerken voldoen: het moet in principe toegankelijk zijn voor iedereen (dus niet gebaseerd op onvervormbare kenmerken als afkomst of etniciteit) en het moet zo breed mogelijk gedefinieerd worden, zonder evenwel de notie van de gemeenschap te doen verwateren. De taal spreken en liefde voelen voor de natie lijken daarbij zeer redelijke voorwaarden.
De nood aan een gemeenschapsgevoel is een universele menselijke nood. Men mag die primitief vinden, maar daarmee gaat hij niet weg. Zoals de geschiedenis aantoont kunnen tribalistische gevoelens, gemedieerd door de matigende rede, de mooiste culturele en kunstzinnige werken voortbrengen. Traditioneel was dat het project van centrumrechtse nationalisten en het lijkt ook het project van Terwingen te zijn. Ook de nadruk die hij wil leggen op de ‘C’ van de CD&V is een frisse wind. Als moslim voelde ik me zelden meer gerespecteerd of welkom dan bij mensen met een christelijk geloof.
Wanneer links-liberalen zulke beschaafde uitdrukkingen van nationalisme en traditie vurig aanvallen, kiezen ze het verkeerde doelwit. Er zijn heel wat gematigde N-VA-leden en -kiezers die stilletjes aan genoeg beginnen te krijgen van de haatdragende en racistische lijn die de partij aanhoudt en op zoek zijn naar een nieuw politiek onderkomen. Er is ruimte vrijgekomen voor gezonde en beschaafde vaderlandsliefde. Als zelfs inclusieve vormen van nationalisme op een hysterische manier worden verketterd, dreigt men deze kiezers te radicaliseren .
De dichotomie tussen etnonationalisme en multiculturalisme is een valse tweedeling die ons publiek debat steeds meer domineert. Je hoeft echter niet te geloven in diversiteit en multiculturalisme om binnen het spectrum van het aanvaardbare te blijven. Er zijn genoeg mensen die geloven in het behouden en versterken van de nationale gemeenschap zonder en masse mensen te willen uitsluiten. Links-liberalen zouden er goed aan doen dat te erkennen.
