In crisissituaties zoals de oorlog in Oost-Oekraïne of tragedies door natuurrampen, is berichtgeving cruciaal om wereldwijd betrokkenen, zoals familieleden, te informeren. Objectiviteit is daarom een voorwaarde voor kwalitatieve journalistiek. "Toch is media bias nooit ver weg", stelt Anastasia (20) in dit opiniestuk.
Media bias is het subjectieve element dat altijd aanwezig is in journalistiek. Het is altijd het perspectief van de journalist dat wordt voorgeschoteld aan het brede publiek. De vooroordelen die via de journalistiek worden verspreid, kunnen op deze manier zelfs de politieke overtuigingen van een publiek beïnvloeden. Wegens (of door) hun sterke invloed als informatiebron worden de media ‘de vierde macht’ genoemd (naast de wetgevende, uitvoerende en gerechtelijke machten).
Het is niet zo dat het nieuws ronduit subjectief is. Onlangs voerde ik een corpusonderzoek uit naar de representatie van Rusland in de Britse pers. Gedurende 30 dagen verzamelde ik net geen 200 krantenartikels van de 5 meest populaire broadsheets (kwaliteitskranten) van het Verenigd Koninkrijk met informatie over Rusland en president Poetin. Ik zocht in de artikels naar subjectief en/of objectief getinte beschrijvingen van Rusland om nadien te besluiten in welke mate een negatief of neutraal portret werd geschetst.
De conclusie luidt dat er uitsluitend objectief taalgebruik werd gehanteerd, zonder oordelen te vellen. En hoewel de Britse pers enkel objectieve bewoordingen hanteert, slaagt ze erin een vijandig beeld van Rusland te creëren door het soort informatie dat gepubliceerd zal worden vakkundig te filteren zodat alleen een negatieve connotatie overblijft.
Poetin
Een voorbeeld. Over Poetin werd over zijn bijdrage aan meetings, niet veel verteld, behalve commentaar op zijn gedrag. Daarentegen werden de officiële handelingen van president Obama vaak besproken, net als zijn ontmoetingen met andere presidenten en ministers. De artikels schreven telkens over objectieve feiten, maar de aard van de informatie over verschillende onderwerpen verschilt sterk. De Britse pers ontwijkt zo neutrale beschrijvingen die erop wijzen dat president Poetin geen onverstandig man is. En ze laat geen sporen van vertrouwen merken tegenover Rusland.
Een ander voorbeeld dat de objectiviteit van de pers ondermijnt, is de berichtgeving over de opwarming van de aarde. Uit een onderzoek van de Amerikaanse wetenschapshistoricus Naomi Oreskes bleek dat geen enkel wetenschappelijk, peer reviewed (getest op kwaliteit) artikel ontkende dat de klimaatopwarming mede is veroorzaakt en versterkt door menselijke activiteiten. Even later toonde een ander onderzoek aan dat de Amerikaanse populaire media fifty-fifty is verdeeld in mening, en dat daardoor ook het publiek diezelfde verdeeldheid overneemt. Dit gebeurt ondanks dat bijna alle peer-reviewed wetenschappelijke atikels eenzelfde mening delen over de opwarming van de aarde.
De ene helft steunde echter de conclusies van wetenschappelijke artikels, de andere helft meende dat de opwarming van de aarde slechts het gevolg is van de natuurlijke cyclus van opwarming en afkoeling van de planeet, zoals sceptici beweren.
Vervormde indruk
De Amerikaanse media brachten dus mensen in de war door de wetenschappelijke resultaten van onderzoekers niet representatief te publiceren. Hoewel bijna elke wetenschapper ervan is overtuigd dat de mens medeplichtig is aan de verwoesting van onze planeet, heeft de helft van de artikels een tegengestelde visie. Wie dit weet, verwondert zich niet meer over de talrijke discussies over de oorzaken van de klimaatverandering.
Door de media bias moeten we kritischer omgaan met alle nieuws dat we voorgeschoteld krijgen. Hoe hard journalisten ook proberen de objectiviteit niet te schenden, hun persoonlijk perspectief op nieuwsfeiten uit zich altijd automatisch in hun artikels. Lezers kunnen vervolgens een vervormde indruk van de werkelijke feiten krijgen, wat ongetwijfeld tot discussies leidt.
© 2015 – StampMedia – Anastasia Troukhina
Dit artikel werd gepubliceerd door Opiniestukken.nl op 06/02/2015
