Matteo Simoni, Thibaut Courtois, Zuhal Demir: alle drie zijn het straffe Limburgers. Maar wat heeft de provincie nog meer te bieden? In deze reeks schetsen we een portret van Limburgers die misschien iets minder bekend, maar even opmerkelijk zijn. Stuk voor stuk gewone mensen die door en met hun passie een stempel op hun omgeving drukken. Angelo Valkenborgh (33) leeft op het ritme van de natuur.
Met de slaap nog in de ogen uit je hangmat kruipen en direct hout gaan sprokkelen om het vuur opnieuw aan te wakkeren. Bessen plukken en vallen controleren om te kunnen eten. In een koude rivier springen om je te wassen. Een nachtmerrie voor velen, maar voor Angelo Valkenborgh uit Maasmechelen is het werkelijkheid. Hij gaf een goed betaalde job op om te kunnen leven zoals onze voorouders. Maar die verandering van levensstijl liep niet zonder slag of stoot. “Veel mensen hebben schrik om van de ene dag op de andere hun leven helemaal om te gooien.”
“Ik moet mijn auto dringend eens opruimen. Hij steekt nog vol met spullen van de cursus bushcraft (leven in en met de natuur, nvdr.) in Nederland,” verontschuldigt Angelo zich meteen. Zijn border collie Lana springt vlot uit de jeep. Als ‘becomingwildman’ op Instagram is Angelo populair bij de natuurfanaten die vanop hun smartphone naar de natuur kijken. Zelf heeft hij de switch gemaakt van het luilekkerleventje naar de harde wereld van het overleven in de natuur. “Soms moet je laten zien dat je zelf keuzes kunt maken. Je kan je leven niet laten bepalen door de mensen rondom je.”
Bushcraft vs. Survival
In het Nederlandse Bathmen, dicht bij Apeldoorn, volgde Angelo een cursus over de manier waarop de neolithische verzamelaar-jagers visten. Daarbij gebruiken ze enkel natuurlijke materialen. “Zo maken we vishaken van schedels van andere dieren. Verder vlochten we ook vislijnen en –netten van natuurlijke vezels uit planten.” Zo bereidt Angelo zich voor op een expeditie van twee weken in Engeland, georganiseerd door Living by Nature. “Living by Nature is een school die cursussen bushcraft geeft. Ze leren ons de technieken en levenswijzen die oude stammen van over de hele wereld gebruiken om te overleven. Onze natuur in de Benelux komt het meest overeen met de natuur waarin de Sami-stammen in het Noorden van Lapland vroeger leefden en nu nog overleven. Ook van de Canadese Indianen leren we veel.” Niet enkel de technieken zijn belangrijk, want de school richt zich ook op de belevenis in de natuur. “Door mensen te onderwijzen over de natuur, breng je ze ook dichter bij de natuur,” zegt Angelo.
Het verschil tussen bushcraft en survival is groot. Survival is leven ondanks de natuur, terwijl bushcraft leven met de natuur is. Een kind dat op ontdekking gaat in een bos, beleeft iets tussen die twee termen in. Een kamp bouwen met enkel stokken in een bos kan een goede aanzet zijn tot de passie voor bushcraft. “Als kind speelde ik zelf ook heel veel in de bossen. Ik bouwde er kampen en ravotte er met mijn vrienden,” lacht Angelo. Als kind was hij dus ook graag in de natuur, maar dat is lang niet altijd zo geweest. “Tijdens mijn puberjaren is die drang naar de natuur wat verminderd. Ik was toen in andere dingen geïnteresseerd.” Toen zijn professionele carrière op wieltjes begon te lopen, kreeg hij toch opnieuw de neiging om op avontuur te gaan. “Ik had gewoon zin om naar een plek te gaan waar ik mezelf kon uitdagen op andere manieren, waar ik niet gebonden was aan de wetten en regels van de maatschappij”.
Na een kampeertripje met z’n schoonbroer dat bijna slecht afliep, kwam de liefde voor de natuur weer helemaal terug. “We trokken op een winteravond de besneeuwde Ardense bossen in met een veel te zware rugzak vol gerief en eten in blik. Na een kilometer waren we alle twee al doodop. Omdat we geen verschil konden zien tussen levend en dood hout, kregen we geen kampvuur aangestoken. We hebben echt afgezien, maar ook goed gelachen en geleerd dat we nog lang niet alles wisten van overleven in de natuur.” Na die trip wilde Angelo dat de volgende kampeerervaring beter was. “Ik ben via boeken en filmpjes op YouTube gaan verdiepen in survivaltechnieken. Ik had nog nooit gehoord van de term bushcraft”. De volgende uitjes met de tent gingen steeds beter en beter, maar daar hield het niet mee op. “Het is als een microbe, en als die één keer gebeten heeft, geraak je er nooit vanaf.” Bij Angelo bleef de passie maar groeien, ook nadat zijn vrouw hem vertelde dat ze van hem wilde scheiden.
Uit de rat race stappen
Tien jaar lang combineerde Angelo zijn tripjes naar de natuur met een drukke job als freelance-marketeer. “Ik had verschillende werkgevers die me voor onbepaalde duur aannamen om hun producten te promoten of te verkopen.” Na een loodzware winterexpeditie in Zweden in 2013 met een vriend vertelde zijn vrouw hem dat ze wou scheiden.
“Hij was er kapot van want hij zag het niet aankomen,” zegt Steve Jacobs, een goede vriend van Angelo. “Angelo is iemand die met zijn vrienden moet kunnen praten over zijn problemen”. Steve kwam in die tijd bijna dagelijks bij Angelo thuis om te praten. “Hij heeft zichzelf door die moeilijke periode getrokken door zich te storten op het hele outdoor-gebeuren,” zegt Steve nog.
Angelo woonde voor de scheiding samen met zijn vrouw, maar had nu dus een lening nodig om zijn huis te kunnen afbetalen. “Als freelancer had ik geen vast inkomen en kreeg ik dus ook geen lening,” vertelt hij. “Bij Accent Jobs kon ik vast in dienst als kantoorverantwoordelijke van het uitzendkantoor. Ik heb me daar bijna een jaar lang op m’n job gestort om mijn privéproblemen te vergeten. Tot het allemaal te veel werd. de scheiding, de lening en de druk van de verantwoordelijkheid om anderen aan een job te helpen, werden te veel. Ik kwam op een punt waarop ik niet wou gaan werken om een lening af te betalen, en te leven in een huis waar ik depressief van werd. Ik heb toen besloten om alles te verkopen, m’n schulden af te betalen en een jaar te reizen.”
Experts of Hollywood?
Bushcraft en survival kennen hun populariteit mede dankzij de talrijke programma’s op Discovery Channel. Een van de meest bekende survivalinstructeurs is de Brit Bear Grylls. “Er zijn mensen die helemaal gek zijn van hem, en mensen die niets van hem moeten hebben,” zegt een kritische Angelo. “Hij heeft me vroeger ook wel aangespoord om op avontuur te gaan en door de bossen te lopen als een randdebiel. Maar de technieken die hij toont, zijn enkel geschikt voor mensen met een militaire opleiding. Er zijn zelfs dingen die gewoon levensgevaarlijk zijn, zoals je eigen urine drinken.” Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat wanneer een persoon urine drinkt, de zoutspiegel in het bloed stijgt en je zo van binnenuit uitdroogt.
Voor Ed Stafford en Les Stroud heeft Ängelo wel bewondering. “Zij weten echt waar ze mee bezig zijn”. Beiden nemen ze een camera mee de natuur in, filmen ze alles zelf en overleven ze een week lang met alleen hun kennis. “Ze weten wel waar en wanneer ze zullen worden opgepikt, wat voor een mentale houvast zorgt.” Zelf heeft Angelo geen zin om zijn kennis te delen via een tv-programma. “Ik wil eerst mijn eigen skills ontwikkelen, zoals bogen bouwen, jagen, sporen zoeken en kleren maken. Ik wil ook niet spelen wat de mensen willen dat er gespeeld wordt op televisie.”
Op naar Slovenië?
Wat de toekomst voorspelt, weet Valkenborgh nog niet goed. Na een zomer in de Sloveense bossen geleefd te hebben, wou hij eigenlijk niet eens terugkeren naar België of Nederland. “Het land is fantastisch. Het bos waar ik leefde, was perfect. Ook het klimaat was er ideaal. In de winter meters sneeuw en in de zomer snikheet”. In die zomer realiseerde Angelo zich wel dat hij nog lang niet alle kneepjes van het vak onder de knie had. “Ik heb besloten dat ik de komende tien jaar wil spenderen aan het leren van skills om ze dan over te brengen aan andere mensen”. Na die tien jaar wil hij met zijn vriendin op zoek gaan naar een stuk grond waar ze volledig vrij kunnen zijn en van de natuur kunnen leven. Hoe die plek eruit ziet, weet hij heel goed. “Een stuk grond met een rivier die uitmondt in een meer, omringd door bergen. Koude winters en lekker warme zomers om te kunnen zwemmen in het meer. En veel dieren om op te kunnen jagen,” droomt Angelo weg.
Die plek zullen Angelo en zijn vriendin toch in het buitenland moeten zoeken. Leven in de vrije natuur is bij wet verboden in Vlaanderen. ‘In de Vlaamse bossen en parken moet je op de paden blijven en dat houdt in dat je dus geen bessen mag plukken, niet mag jagen en niet mag wildkamperen,’ klinkt het bij Natuurpunt. Wie toch wil bushcraften, moet een vergunning aanvragen. ‘Bushcraften op gebieden van de gemeente gaat, maar dan is een aanvraag indienen bij het Agentschap voor Natuur en Bos verplicht. Een boswachter zal dan beslissen wat mag en wat niet,’ aldus Natuurpunt Limburg. Met een bevolkingsdichtheid van 400 personen per vierkante kilometer, ziet het er niet naar uit dat de regelgeving zal versoepelen. ‘We kunnen niet de zelfde regelgeving toepassen als Scandinavische landen of Oostenrijk, want daar is gewoon meer natuur dan hier,’ voegt coördinator van Natuurpunt Limburg Jos Ramaekers nog toe.
© 2017 – StampMedia – Jente Haesevoets
Dit artikel werd gepubliceerd door Het Nieuwsblad op 17/01/2017
