(PIDMAG) Ooit was privacy onbestaande, vandaag is het een mensenrecht. Een mensenrecht dat echter zwaar onder druk staat. Jos Dumortier, professor privacy- en ict-recht aan de KU Leuven, over het verleden, het nu en de toekomst van een van onze basisbehoeften.
In den beginne was er geen privacy. Of toch niet iets dat op onze huidige notie van privacy lijkt. In de Middeleeuwen bijvoorbeeld was bijna alles nog openbaar. Badhuizen waren gemengd, de liefde bedrijven en bevallen werd in het bijzijn van de kinderen gedaan. Toen mensen begonnen met eigen huizen te bouwen en per gezin gingen samenwonen, ontstonden de voorlopers van de wetgeving rond privacy. Zo had je bijvoorbeeld de wet tegen huisvredebreuk, die bepaalt dat een huis niet zomaar mag binnengedrongen worden. Ook was er aan het eind van de negentiende eeuw al het briefgeheim. Sinds de jaren dertig werd ook het telefoonverkeer beschermd.
Keerpunt
De Tweede Wereldoorlog zorgde voor een keerpunt in ons denken over privacy. "Door de ervaring van de Tweede Wereldoorlog was de bevolking bang geworden voor de inmenging van de overheid", legt professor Jos Dumortier uit. Meer specifiek ontstond er de angst voor totalitaire regimes. De bevolking trok lessen uit de fascistische regimes in Europa en werd zich zo meer bewust van het belang van privacy. Na de Tweede Wereldoorlog werd privacy dan ook een onderdeel in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens."
In de Belgische Grondwet is, opmerkelijk genoeg, nog maar sinds 1992 een bepaling opgenomen over de privacy van de burger. De privacywet kwam vanuit Amerika overwaaien, waar ze al in 1879 in de Bill of Rights uiteen gezet werd. Concreet ging het over 'The Right to be left alone'. Dat was de eerste juridische definitie van het recht op privacy, waar dieper ingegaan werd op de bescherming van het privéleven van het individu. "De Amerikaanse notie van privacy", zegt Dumortier, "komt in de wetgeving meer voor als bescherming tegen inmenging van de media. In Europa is het meer ingevoerd vanuit een politiek standpunt, meer bepaald vanuit het inzicht dat het in een democratie belangrijk is dat mensen zich autonoom kunnen ontwikkelen."
Digitalisering
Privacy komt de laatste jaren steeds meer in het gedrang. De digitalisering, die begin jaren tachtig begint, stelt overheden en bedrijven in staat om sneller en op grotere schaal gegevens over de bevolking te verzamelen. Dat die bevolking nauwelijks protesteert, heeft volgens professor Dumortier te maken met angstgevoelens bij de bevolking. "De overheid maakt daar misbruik van", aldus Dumortier. "Iedereen zomaar afluisteren omdat men zoekt naar terroristen, is een stap te ver."
Dat de privacy vandaag onder druk staat, wil volgens Dumortier niet zeggen dat de nood eraan aan het verdwijnen is. "Mensen zijn zich niet bewust van de gevaren, maar ik denk dat ze toch nog veel belang hechten aan privacy."
© 2013 – StampMedia - Ditte Bervoets en Wouter Kesteloot, foto: Karen François
Dit artikel werd eerst in PIDMAG, het magazine van StampMedia, jg. 2 nr. 5 p. 6-7
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 10/12/2013
Dit artikel werd gepubliceerd door Allesoverjeugd.be op 10/12/2013
