Terwijl de strenge coronamaatregelen stilaan afgebouwd worden, blijven de helden van de zorg dag en nacht klaarstaan voor ieder die het nodig heeft. Een van die helden is de 55-jarige Kris uit Bazel. Hij is werkzaam als pastoraal medewerker in woonzorgcentra Huize Vincent in Tielrode en Avondvrede in Gent. Als pastor heeft hij niet alleen een zorgende taak, maar staat hij vooral in voor diepgaande zinzorg, verbinding creëren en ‘er zijn’ voor zowel bewoners als personeel. En dat is extra hard nodig in tijden van corona.
“Voor ik aan pastoraal werk begon, was ik al 23 jaar werkzaam in de ouderenzorg. Tussen de lijnen door vervulde ik al af en toe een pastorale opdracht. Zo bereidde ik religieuze vieringen voor, stond ik een palliatief proces bij of voerde ik diepere gesprekken met de bewoners. Dat pastorale werd me doorheen de jaren steeds dierbaarder, dus maakte ik voor mezelf de keuze om daar volop voor te gaan. Drie jaar, een intensieve opleiding en een examen later kon ik mezelf officieel pastoraal werker noemen.”
De pastor als verbindende schakel
“Vroeger hield de pastor zich enkel bezig met puur pastorale activiteiten zoals een ziekenzalving of het voorgaan van vieringen. Vandaag komt alles wat met zinzorg te maken heeft daar bovenop. Dus ook de visie van het woonzorgcentrum en ondersteuning van bewoners en personeel zijn belangrijk voor mij als pastor.”
“Ik heb oor, oog en hart voor noden die andere zorgverleners niet altijd zien omdat zij zich binnen hun opdracht moeten richten op de specifieke zorg van een bewoner. Nu ja, ze zien het wel, maar kunnen er niet altijd 100 procent hun aandacht aan geven. Zo loop ik dus rond met een soort antenne waarmee ik bepaalde zaken opmerk, met de bedoeling daarop in te gaan.”
“Die zaken kunnen zeer breed gaan: het verlangen van een bewoner naar een diepgaand gesprek, conflictsituaties binnen een werkteam of een medewerker wiens ouder zopas overleden is. Als pastor ben ik een aanspreekpunt voor iedereen aanwezig in de woonzorgcentra. Ik geloof heel sterk in het principe van presentie: het ‘er zijn’ voor bewoner en medewerker, nederig constructief ingaand op wat ik zie en hoor.”
"Ik moet dagelijks aanhoren wat voor eenzaamheid en lijden dat virus met zich meebrengt"
“Uiteraard is die taak niet alleen mijn taak. Iedereen deelt in de pastorale opdracht naar zijn kunnen en tijd. Het verschil is dat ik als pastoraal werker alle tijd krijg om me volledig toe te spitsen op die taak. En dat is voor bewoners, zeker in tijden van corona, een meerwaarde. Wanneer een bewoner bijvoorbeeld depressief is, ga ik er regelmatig langs om te luisteren, te praten en er gewoon te zijn. Daar hebben de mensen in de zorg dikwijls geen tijd voor.”
Mentale last in de schaduw van corona
“Door het coronaverhaal heb ik de invulling van mijn opdracht moeten bijsturen. Onze bewoners mogen nu al weken geen bezoek ontvangen. Dat zorgt voor heel wat eenzaamheid en depressie. Ik probeer dus zeer veel kamerbezoeken te doen en dit zo goed mogelijk op te vangen. En dat kan gelukkig ook, want er is voor mij heel wat tijd vrijgekomen omdat alle gezamenlijke activiteiten voorlopig zijn opgeschort. Ook de priester mag momenteel de woonzorgcentra niet meer binnen, dus neem ik de ziekenzegening voor mijn rekening.”
“Onze medewerkers hebben het in deze periode mentaal erg zwaar. Hen ondersteunen zie ik dan ook als mijn opdracht. Ik spreek hen dikwijls aan: over hoe ze zich in hun vel voelen en hoe ze omgaan met de risicofactor besmet te geraken met het virus. Maar ook voor mij is het mentaal zeer moeilijk. Ik beluister namelijk heel de dag door ‘pijn’. Dagelijks aanhoren wat voor eenzaamheid en lijden COVID-19 met zich meebrengt, maakt mijn werk momenteel erg zwaar. Maar dat geldt voor al mijn collega’s. Daarom is en blijft het belangrijk om elkaar te ondersteunen en af en toe eens goed te kunnen lachen.”
Een (t)huis met warme zorg
“Wat het coronaverhaal mij vooral leert, is dat de mensheid, en iedere mens persoonlijk, bijzonder kwetsbaar is. Ondanks onze zogenaamde zekerheden, technische vooruitgang en kennis zijn we als mensheid broos. Een simpel virus kan op enkele weken tijd de hele wereld doen stilvallen. Enkel de ‘zorg’, in de brede zin, is blijven werken. Dit laatste verdient niet enkel een diepe waardering, maar het toont ook aan dat menselijke zorg voor elkaar het hart is van een samenleving die diep gekoesterd en verzorgd moet worden.”
"Dit speelt ook binnen het domein van de ouderenzorg. Die groep is erg kwetsbaar en vraagt een bijzondere zorg en nabijheid. Voor ons als medewerkers was en is dit een spiegel om onze wijze van zorgzaamheid naar hen toe nog eens onder de loep te nemen. Zorg voor ouderen is nu eenmaal meer dan de juiste medicatie toedienen of een goede ochtendzorg geven. Naast deze belangrijke zaken is het ook en vooral menselijke, warme nabijheid schenken geënt op bekommernis en betrokkenheid. Dit geldt voor de pastoraal werker, maar evengoed voor de zorgkundige, de verpleegkundige, het poetspersoneel en de directie.”
Dagelijks Bijbelcitaat
“Naast mijn taak als pastoraal werker houd ik me ook nog dagelijks zo’n twee uur bezig met het Dagelijks Bijbelcitaat: een website die ik zeventien jaar geleden heb opgestart. Ik wilde vanuit een persoonlijke geloofsbeleving iets positief doen rond internet en geloof. Een dagelijks Bijbelcitaat leek mij daarvoor een goede insteek. Intussen krijgen 3500 mensen dagelijks het Bijbelcitaat in hun mailbox. En die mailingslijst blijft groeien, dus het ‘werkt’. Niet dat de lengte van die lijst zo belangrijk is, maar het geeft wel aan dat er een zekere nood is aan begrijpelijke diepgang. Een nood die aansteekt tot zelf verder graven en aanzet tot gebed.”
“Ik geloof dat de mens geschapen is met als zending lief te hebben door zorg te dragen voor elkaar en de schepping. Frans-joodse filosoof Levinas leert ons dat ‘de ander’ de zingever is van je bestaan. Kijk hem in de ogen, ga in op zijn appel, en je groeit als mens. Naar mijn aanvoelen heeft hij het juist voor.”
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 25/05/2020
