Milieubewust eten: bij sommigen zorgt het meteen voor stuiptrekkingen, voor anderen lijkt het een vanzelfsprekendheid. Als we aan het klimaat willen denken, bannen we dan het vlees maar beter van ons bord? En draait de vervuiling om het aantal kilometers die de avocado heeft afgelegd vooraleer hij in onze salade versnipperd wordt of om de uitstoot van onze eigen wagen op weg naar de supermarkt? Kortom: rekening houden met het klimaat in de keuken is geen eitje.
Heel wat mensen kiezen bewust voor fair trade en biologisch voedsel. “Het is positief dat mensen in het algemeen milieubewuster gaan handelen als het op hun eten aankomt”, zegt Tim Joye van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie. Waarom doen ze dat?
Wat is beter: een vegetarische schnitzel uit Zuid-Amerika of een varkenslapje uit een Vlaams dorp?
Dat heeft verschillende oorzaken: ze zijn meer met hun gezondheid bezig, er zijn steeds meer keuzemogelijkheden qua voeding en daarnaast brengen media de klimaatverandering vandaag steeds meer onder de aandacht. Dat maakt bij velen toch wat los. Denk maar aan de hype rond de vergeten groenten: het is goed dat mensen weten dat er in onze koude en natte bodem toch ook heel wat lekkers kan groeien.
Trein versus vrachtwagen
Toch zijn er verschillende factoren om rekening mee te houden als je milieubewust wil eten. En dat creëert verwarring. Wat is beter: een vegetarische schnitzel uit Zuid-Amerika of een varkenslapje uit een Vlaams dorp? Joye: “Dat is zeer complex. Niet enkel de kilometers die dat voedsel heeft afgelegd of het feit dat het ene vlees is en het andere niet zijn daarin van belang, het gaat ook om hoe die kilometers zijn afgelegd.
Zo zal vervoer per vrachtwagen tien keer meer broeikasgassen uitstoten dan vervoer per trein. En dat is nog maar één van de vele factoren die meespelen. Naast vlees is ook zuivel meer vervuilend dan groenten en fruit. En zuivel is dan weer vaak in vleesvervangers terug te vinden.”
Ook de energie die verbruikt wordt bij de productie van groenten blijkt van belang voor een bewuste keuze. Tomaten uit Spanje zijn doorgaans in de zon gerijpt, terwijl een Vlaamse tomaat onder energieverslindende lampen is gegroeid. Net zo belangrijk is het hoe je als consument de laatste voedselkilometers aflegt: de weg van je huis naar de winkel en terug. Te voet of met de fiets bespaar je al flink wat.
Thuislevering meest efficiënt
Maar om het allemaal nog verwarrender te maken is het waarschijnlijk toch weer beter voor het milieu om je boodschappen aan huis te laten leveren. Hoe paradoxaal dat ook lijkt: de distributiesystemen van grote voedselketens werken vandaag uitermate efficiënt.
Hoe kunnen we dan toch ons best doen voor het milieu? Enkele tips. Ten eerste: eet regionaal. In sommige gevallen zullen voedingswaren afkomstig van buiten Europa een beter alternatief zijn, maar dat blijven uitzonderingen. Twee: kies voor seizoensproducten. Groenten en fruit buiten het seizoen zijn afkomstig uit energievretende koelcellen waarin ze maandenlang opgeslagen liggen. “Een dankbare gewoonte is ook om regelmatig vlees uit je menu te bannen. Ik denk dat vegetariërs sowieso wel een oog voor welzijn hebben, dus probeer die gewoonte af en toe te volgen”, voegt Joye toe.
Om de gigantische voedselverspilling tegen te gaan is food sharing een erg goed initiatief.
Wat we dan vooral niet mogen eten? Joye: “Alles wat goedkoop is. Fastfood is daar al een goed voorbeeld van, maar ook goedkoop vlees uit de supermarkt. Dat komt vaak uit landen die geen strenge milieuwetgeving naleven, waardoor de prijs meteen een stuk lager ligt. Daarop letten is zeker een goede tip.” Dat kan ieder voor zich, maar wat kunnen we samen doen? Er bestaan vandaag al enkele mooie voedingsinitiatieven die elk op hun eigen manier goed zijn voor het milieu.
Voedselteams
Voedselteams bieden de mogelijkheid aan bewoners van eenzelfde buurt om rechtstreeks plaatselijke en biologische producten te kopen, zoals groenten en fruit, hoevezuivel en hoevevlees, brood, bloem en allerlei andere streek- en seizoensproducten. Dat kunnen ze doen via een webwinkel waarop ze hun bestelling plaatsen om die later bij een afhaalpunt op te pikken. Op die manier steun je meteen de lokale voedselproductie.
Food sharing
Het woord zegt het zelf: eten delen. Om de gigantische voedselverspilling tegen te gaan is food sharing een erg goed initiatief. Vooral de Duitse website foodsharing.de steekt erboven uit: per regio kan je aanklikken waar mensen hun voedseloverschotten (gratis!) aanbieden. Niet enkel degenen die krap bij kas zitten, maken daarvan gebruik. De website telt ondertussen al meer dan 40.000 leden uit verschillende landen.
Soepcafé
Ook het zogenaamde soepcafé gaat in tegen verspilling. Eenmaal per week wordt met voedseloverschotten een vegetarische maaltijd bereid in ruil voor een vrijwillige bijdrage en het afwassen van je eigen bord. Een initiatief dat steevast veel volk trekt in een gezellige sfeer.
Er zijn al verschillende soepcafés opgericht. Je vindt ze onder meer in Gent, Brugge, Tienen en Ninove. “Ik heb het soepcafé anderhalf jaar geleden leren kennen via vrienden die het mee organiseren”, vertelt Norah Abu Bakr, een enthousiaste soepcaféganger uit Gent. “Ik probeer elke woensdag te gaan omdat het een heel sociaal gebeuren is in alle betekenissen van het woord.”
Wat het soepcafé aan de Dampoort in Gent extra speciaal maakt, is dat er elke week gekookt wordt door een aantal mensen afkomstig uit een ander land. “Zo blijft de variatie erin en leer je telkens een andere keuken kennen”, vertelt Norah. “De Noord-Afrikaanse keuken is mijn favoriet, fantastisch lekker. Daarvoor geef ik graag een donatie. Het geld gaat nog naar een goed doel ook.”
© 2016 – StampMedia - Laura Bonne
Dit artikel werd gepubliceerd door Newsmonkey.be op 18/08/2016
Dit artikel verscheen eerder in PIDMAG jg.5, nr.16 op p.12-13
Dit artikel werd gepubliceerd door Zeronaut.be op 04/10/2016
Dit artikel werd gepubliceerd door MO* - online op 04/10/2016
