Recensie: Killers of the flower moon (10 Oscarnominaties)

Beoordeling van onze reporter: ****

‘Killers of the flower moon’ is nu te zien op Apple TV+.

Hoeft Martin Scorsese zich als filmmaker nog te bewijzen? Uiteraard niet. Doet hij het toch? Wees maar zeker! Wat dacht u van een historische prent van 3,5 uur die geen seconde verveelt. Met een uiterst fijnzinnige aanpak en in pijnlijk detail vertelt ‘Killers of the flower moon’ het waargebeurde verhaal van de moorden op inheemse Osage-stamleden in de jaren 20 van de vorige eeuw.

Anno 1918 trekt Ernest Burkhart, een charismatische, maar stompzinnige plattelandspummel na zijn legerdienst in bij zijn suikeroom William King Hale. Nonkel King is een invloedrijke zakenman die pal in het midden van een inheems reservaat woont. Een ietwat vreemde adreskeuze, ware het niet dat de gevestigde Osage-stam daar al enkele jaren fortuinen opstrijkt dankzij de vele olievelden. Het zwarte goud lokte al gauw talloze witte gelukszoekers naar de kersverse oliesteden, waar ze vooral werk vinden in dienst van de rijke Osages. Een ongewone situatie gezien het Amerikaanse kolonieverhaal, maar een vos verliest zijn streken niet.

Niet-zo-mysterieuze moorden

Scorsese schotelt ons het waargebeurde verhaal voor van hoe de witte elite van Oklahoma er op slinkse wijze erin slaagt te knagen aan de rijkdom van de lokale Osage. Eerst met schijnhuwelijken, dubieuze erfenisrechten en medisch gesjoemel, dan met brutaal geweld. Jarenlang zijn niet-zo-mysterieuze moorden schering en inslag in de Osage-steden, vooraleer er na intensief gelobby (inclusief gelddonaties) een federaal gerechtelijk onderzoek komt. Een hypercynische premisse die eerder werd beschreven in het gelijknamige boek ‘Killers of the flower moon’ van David Grann en nu zijn weg heeft gevonden naar het witte doek.

William King Hale, gespeeld door Robert De Niro en de spilfiguur in deze lugubere setting, spoort zijn beïnvloedbare neefje Ernest Burkhart (Leonardo DiCaprio) aan om te trouwen met Molly (Lily Gladstone), een telg van een rijke Osage-familie. De romance en het daaropvolgende huwelijk opent voor Hale de deur naar geldelijke opportuniteiten, terwijl we als kijker mogen binnengluren in de huishoudens van de oorspronkelijke Amerikaanse bevolking. Daar stuiten we op een revolutionair portret dat de ziel van een getormenteerde commune vastlegt.

Native Americans in Hollywood

De representatie van de zogenaamde Native Americans in Hollywood was tot dusver geen succesverhaal. Denk maar aan die oude westerns over heldhaftige cowboys en boosaardige indianen. Of zelfs later, de Pocahontas-achtige verhalen waar spiritueel-magische inhemelingen het opnemen tegen de kwaadaardige bezetter, uiteraard onder leiding van een overgelopen blanke leider. In ‘Killers of the flower moon’ niets van dat. Geen white savior, wel een complex relaas van een echte gemeenschap. Je weet wel, zo één met een eigen cultuur en imperfecties.

De culturele gebruiken van de Osage verken je als kijker terloops in een prent die langzaam, maar zeker een krankzinnig waargebeurd verhaal uitdiept. Spirituele tradities, eigen aan inheems Amerika, krijgen daarbij ook een passende, maar sobere plek. Het levert spectaculair eenvoudige cinema op. We denken spontaan aan die scène waar Molly minutenlang stilzit omdat ze zich onbehaaglijk voelt door een onweersbui. Dat terwijl haar nieuwe man Burkhart stomverbaasd voor zich uit staart.  Een cultuurclash, woordeloos vastgelegd op beeld.

Statische scènes die toch boeien, daarvoor geven we ook kudos aan de leading men en woman. Robert De Niro blinkt uit in een rol waar eindelijk nog eens wat vlees aan hangt, terwijl ook Leonardo DiCaprio verbluft als vanouds. Dat doet hij nota bene in een rol uit zijn comfortzone. Dit keer geen charismatische slimmerik met een hoekje af, maar een beïnvloedbare zieligaard die uit domheid zijn eigen moreel kompas niet afgesteld krijgt. Een personage dat in schril contrast afsteekt met vrouwlief Molly.  Mysterieus, geduldig en bedachtzaam, is ze haast een exacte tegenpool van manlief, wat wonderwel zorgt voor sterke onderlinge chemie.

Treinrit door ruraal Amerika

Nog even over het verhaal: het huwelijk tussen Ernest Buckhart en Molly lijkt op een gelukkig gezinsleven af te stevenen, maar schijn bedriegt. William King Hale zet via naïeve pionnen als Buckhart en co het ene malafide plannetje na het andere op. Terwijl de zelfgekroonde koning zich voordoet als mecenas en vriend van de Osage, gaat hij steeds roekelozer te werk wanneer zijn pad wordt gekruist. Buckhart volgt de gewelddadige bevelen gretig op, ook als ze ten koste gaan van zijn schoonfamilie. Dat Ernest ondertussen een affectieve huisman blijkt, zorgt voor een erg bizar scenario dat uiteraard fataal afloopt voor alle partijen.

‘Killers of the Flower Moon’ kijkt als een constante treinrit door ruraal Amerika dat ondanks het waanzinnige verhaal nooit ontspoort. Kosten nog moeite, en tijd, werden gespaard voor deze verfilming van het biografische boek. Waarin deze film zich bovenal onderscheidt, is de keuze om het gerechtelijke onderzoek een bijrol te geven in het verhaal. Scorsese doet er alles aan om de Osage-gemeenschap en het koloniale verhaal centraal te zetten. Een passieproject dat alle eer verdient die het toekomt.