Een brede interstedelijke coalitie van middenveldorganisaties, academici en enkele politici schreven een bijdrage over de GAS-praktijk (Gemeentelijke Administratieve Sancties). Ze pleiten voor een GAS(t)vrije Stad, waar GAS niet langer gebruikt wordt als hefboom voor processen van stadsontwikkeling.
Steden zetten tegen de achtergrond van economische globalisering en versnelde migratie in op "veiligheid". Via decentralisatie kwamen toenemend instrumenten in handen van lokale besturen, zoals de Gemeentelijk Administratieve Sancties. We stellen ons echter fundamentele vragen bij het gebruik van de GAS. Volgende zaken roepen vragen op: het gebrek aan rechtswaarborgen, het ondermijnen van de scheiding der machten, de vage definities van "overlast" en het gebrek aan democratisch debat hierover, alsook over de manier waarop dit ongelijk wordt ingezet tegen kwetsbare groepen. Ook het sociaal werk wordt toenemend in dit keurslijf gedwongen, wat zijn principes van vertrouwelijkheid en zijn signaalfunctie verstoort.
Tegen deze normaliserende trend in waar GAS als hefboom voor stadsontwikkeling wordt ingezet, pleiten wij voor een solidaire stad, die veiligheid biedt aan alle bewoners, de vrije toegang tot de publieke ruimte waarborgt en dus elkeen “recht op de stad” biedt. Het toekomstdebat over de publieke ruimte en de stad is er één van samenlevingsopbouw overheen de breuklijnen die met de GAS boetes versterkt worden. De wereld komt samen in de stad, waardoor het een labo is voor brede maar ook complexe samenlevingsexperimenten. Dat toekomstdebat en deze samenlevingsexperimenten zetten wij door.
Het is problematisch dat hele steden en specifieke stadsdiensten de beheerders worden van armoede en “overlast” waardoor die nog maar weinig sociale vraagstukken kunnen agenderen. Wij pleiten tegen deze politiek gestuurde trend voor een solidaire aanpak van sociale fenomenen, waaronder overlast. Laat ons eindelijk eens naar de oorzaken van veel “storend gedrag”, vandalisme en “overlast” kijken. Die zijn in belangrijke mate te situeren in de toenemende sociale ongelijkheid die ons stedelijk landschap steeds sterker tekent.
We stellen ons vragen bij de roep van lokale bestuurders om het verlagen van de leeftijdsgrens van 16 naar 14 en zelfs 12 jaar voor zogenaamde “overlastplegers”. We stellen ons vragen bij het gebrek aan democratisch debat over de definitie van overlast, en over de ongelijke toepassing naargelang klasse en etnische afkomst. We stellen ons vragen bij de selectieve toepassing in specifieke buurten. En bovenal maken we ons zorgen bij de meer fundamentele aantasting van basisprincipes van de rechtstaat.
Wij erkennen dat veiligheid belangrijk is voor elk samenleven. Wij erkennen ook dat andere overheden tekort schieten op dit vlak, waardoor de roep van lokale besturen naar instrumenten als de Gemeentelijke Administratieve Sancties luider wordt, maar wij zien wij niks progressiefs in de huidige praktijk. Wij roepen onze lokale besturen en de nationale overheid op om dit pad te verlaten. Hoe kun je jongeren en kwetsbare groepen responsabiliseren met een strafbeleid als pedagogische hefboom, maar doofstom blijven voor hun rechten? Wij zijn verontwaardigd over het kapen van onze solidaire steden door veiligheidsdoctrines en -praktijken, waar deze instrumenten proactief worden gebruikt in een penaliserings- en beschavingsoffensief in functie van de “sociale herovering” van stadswijken. We roepen sociale bewegingen en organisaties, jeugd- en sociale werkers, academici, kunstenaars en burgers op om ervaringen te bundelen en zich te verzetten tegen de verdere uitbouw van de praktijk van de Gemeentelijke Administratieve Sancties.
Daarom vier oproepen:
- Neem de adviezen van de Vlaamse Jeugdraad au serieux: minderjarigen horen niet thuis in de praktijk van de Gemeentelijke Administratieve Sancties.
- Voer het politieke debat over integrale veiligheid in een breder kader dan de lokale setting: hoog tijd voor een modernisering van justitie in respect voor de basisprincipes van de rechtstaat.
- Organiseer een open en permanente dialoog tussen alle actoren op het lokale niveau. Al begrijpen we de complexe uitdagingen waarvoor stadsbesturen staan in de 21ste eeuw, toch willen we oproepen tot een genuanceerd debat.
- Erken de grote maatschappelijke uitdagingen waar de steden voor staan en geef vorm aan een beleid dat steden ondersteunt om de uitdagingen op een sociale manier aan te gaan: de oorzaken aanpakken, zoals bestrijding van armoede en sociale uitsluiting.
Manu Keirse (Gezinspolitiek secretaris Gezinsbond), Nathalie Van Ceulebroeck (Samenwerkingsverband “De Hangman”), Zohra Othman (Progress Lawyers Network Antwerpen), Jokke Scheurs (muzikant), Ernst Marechal (Coördinator, sociaal artistiek werk “ROCSA”/Gent), An De Bisschop (Directeur DEMOS), Thomas Blommaert (auteur, uitgeverij EPO); Johan Martens (Coördinator Samenlevingsopbouw Brussel), Tom Willox (Coördinator Formaat VZW Antwerpen); Jef Geboers (Kinderrechtencoalitie Vlaanderen), Jan Naert (VZW Jong/ Gent), Dirk Van Grembergen (Coördinator, VZW Jong/Gent), Joost Bonte (Straathoekwerk), Dominique Willaert (Coördinator Victoria Deluxe/Gent), Dirk van Duppen (Voorzitter Geneeskunde van het Volk), Lebuin Dhaese (Kunstenaar/Antwerpen), Servaas Le Compte (ACV-Transcom CULTUUR), Luk Groffy, Peter Holvoet-Hanssen ('PHH, Auteur), Lut Vael (Coördinator Samenlevingsopbouw Gent), Edith Flamand & Raf Jespers (Progress Lawyers Network), Cis Dewaele (Coördinator Straathoekwerk Vlaanderen/VLASTROV), Marc Vandepitte (publicist), Eric Goeman (ATTAC), Manu Claeys en Lin Ploegaert (stRaten Generaal/Antwerpen), Steven Rommel en Stan De Neve (Samenlevingsopbouw Oost Vlaanderen), Inge Loodsteen & Stijn de Meulenaere (Coördinatoren D'Broej vzw Brussel); Jim Segers & Sofie van Bruystegem (CityMined Brussel, Barcelona, Londen), Philippe De Craene, Koen Calliauw (DAK Antwerpen), Wim van Hees (Ademloos/Antwerpen), Patrick Manghelinckx (directeur JES, Gent-Brussel-Antwerpen), Frederik Van Hauwaert (Verenigingen waar Armen het Woord Nemen), Ilse Hacketal & Rudi Smis (Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad), Bob Jacobs (Directeur Kras Jeugdwerk Antwerpen), Katrien Janssen (Kras Jeugdwerk Antwerpen), Ben Verstreyden (VZW LEJO/Gent), Robert Crivit (UitDeMarge VZW), Noortje Wiesbauer (Filosofe, Universiteit van het Algemeen belang, Antwerpen), Mark De Quidt (Wij zijn ook van A!), Ludo Renders (La Piscine d'Activité), Pascal Debruyne (UGent), Elias Hemelsoet (Ugent), Maarten Loopmans (KUL), Pascal Tuteleers (criminoloog/onderzoeker, Hogeschool Gent), Denoix Kerger (docent opleiding sociaal werk Arteveldehogeschool), Bart Van Bouchaute (docent opleiding sociaal werk Arteveldehogeschool), Karim Zahidi (UA), Bea Van Robaeys (Onderzoeker, Karel De Grote Hogeschool), Sigrid Vertommen (UGent), Thomas Decreus (Filosoof KUL), Koenraad Bogaert (UGent), Pascal De Decker (Sint Lukas, Architectuurschool Brussel-Gent), Jan Blommaert (Universiteit Tilburg), , Christopher Parker (UGent), Jan Masschelein (Pedagoog, KUL), Liselotte De Wilde (Pedagoge, UGent), Bas Van Heur (VUB Cosmopolis), Pieter Van den Broecke (KUL), Rudi Roose (Ugent), Bleri Lleshi (Politiek filosoof), Ico Maly (KifKif, Universiteit Tilburg), Peter Mertens (PVDA), Paul Pataer (Groen Gent/Liga voor de Mensenrechten); Dirk Geldof (Groen Antwerpen), Sofie de Kimpe (Criminologe VUB), Paul De Hert (Criminoloog, VUB), Serge Gutwirth (VUB)
Een lange versie van de bijdrage kan je hier downloaden.
Deze bijdrage vertegenwoordigt de persoonlijke mening van de auteur die niet noodzakelijk samenvalt met de mening van de redactie.
