"Come closer, gentlemen and women dear, shut thine eyes, yet cover thine ears." Zo klinkt het begin van de voorstelling Macbeth in het Zuidpooltheater van Antwerpen. Er heerst een macabere sfeer, het licht wordt gedimd en iedereen neemt plaats, de zaal kleurt bloedrood. Pittige teksten van Shakespeare onder begeleiding van elektrische gitaar van Mauro Pawlowski en de scherpe viool van Tijs Delbeke maken de underground-opera volledig.
Macbeth vertelt het verhaal van een echtpaar dat bereid is om ver te gaan voor macht, heel ver. Wat uiteindelijk tot hun ondergang leidt, want de krankzinnigheid neemt het langzaam over van Macbeths verstand. Je voelt de spanning in de kleren van het publiek kruipen, de moordzuchtige teksten zetten je nekharen rechtop. Het toneelstuk eindigt met een krankzinnige monoloog van Macbeth onder begeleiding van een scherpe elektrische gitaar van Pawlowski. “Macbeth is slain.” De zaal wordt pikdonker en daarop volgt een daverende staande ovatie van het publiek. “Het is niet gemakkelijk om je in een zware rol in te leven, maar Shakespeares teksten hebben iets magisch”, zegt artistiek leider van Macbeth en ook acteur in het stuk Koen Van Kaam. Wij spraken met Van Kaam meteen na de voorstelling.
Zware teksten van Shakespeare in het Engels en zo origineel mogelijk spelen maar tegelijkertijd creatief uit de hoek komen met muziekbegeleiding. Hoe doe je dat?
Het probleem met Shakespeare is dat zijn verzen zo ongelofelijk mooi geschreven zijn, maar tegelijkertijd is het heel oud archaïsch Engels, geschreven in 1600. We wilden graag die taal in het origineel Engels nog eens laten horen maar we zochten een manier waarop we dat konden doen, zonder dat het oubollig wordt. Toen we ontdekten dat we vooral de muzikaliteit wilden behouden, was het plaatje snel rond. Als je dan nog iemand in je ploeg hebt die zo enorm veel houdt van taal zoals Mauro, is dat geweldig. We hebben de tekst bekeken zoals een filmscore. Zo konden we aan de slag en bovendien qua tekst nog altijd dicht aanleunen bij het origineel.
Is het moeilijk om de teksten van Shakespeare om te zetten naar een underground-opera? Hoe verliep dat proces?
We hebben eerst gevraagd aan Mauro of hij al ideeën had. Met zijn liedjes konden we vlot aan de slag omdat de sfeer ons direct aansprak. Onze belangrijkste taak was het om de teksten uit ons hoofd te leren en ze volledig te begrijpen, maar daarna begon het feestje. Dat is immers wat elke acteur wil doen, zo in het Engels bulderen! (lacht)
Hoe is het voor acteurs om te spelen en zich in te leven terwijl er muziek klinkt? Maakt de begeleiding het juist makkelijker?
Nee, dat is moeilijk maar dat is het leuke aan deze voorstelling, dat Mauro en Tijs, de twee muzikanten, enorm geconcentreerd luisteren naar ons. Eigenlijk is elke voorstelling totaal anders, omdat sommige acteurs heel luid spreken en de muzikanten daarop kunnen reageren. Het is zoals jazzmuzikanten, die constant improviseren en elkaar moeten aanvoelen.
Naarmate het stuk vordert neemt de krankzinnigheid het volledig over van Macbeth en zijn vrouw, vooral in de laatste scène zie je dat Macbeth compleet doordraait. Is het gemakkelijk om je in te leven en bij wijze van spreken half het podium bijeen te gillen?
Dat is sowieso onze job als acteur maar we hebben één heel groot hulpmiddel en dat is de taal zelf, dat is echt het ongelofelijke aan Shakespeares teksten. In films zegt iemand iets en dan zie je de ander daar over nadenken en dan iets terugzeggen. Dat werkt heel technisch, vooral dankzij montage van de fragmenten. Maar Shakespeare krijgt het voor elkaar om via klanken, via taal, via rijm en alliteratie de psychologie van een personage te verwoorden. Eigenlijk als je het gewoon zegt, dan kom je vanzelf in die rol, dat is zo puur. Dat is echt iets magisch aan Shakespeare maar die schrijver kon dat ongelofelijk goed.
Is het een gemengd publiek of zien jullie vaak hetzelfde publiek terugkomen en hoe ervaart het publiek Macbeth, zijn de reacties positief?
De reacties zijn over het algemeen goed, maar wat ik leuk vind is dat voor deze voorstelling het publiek heel gemengd is. Enerzijds spreekt het dus oudere mensen aan die eindelijk nog eens het originele oude Engels willen horen. Jongere mensen hebben daar natuurlijk veel minder feeling mee, omdat ze het ook niet zo goed kennen. Kijk, toen ik op school zat moest ik ook teksten van Shakespeare lezen en toen vond ik dat heel moeilijk, saai eigenlijk. Maar wat ik nu merk, is dat er veel jonge mensen op ‘Mauro Pawlowski van dEUS’ afkomen.
Hoe komt u eigenlijk op het idee om deze oude teksten terug tot leven te brengen in 2012?
Dat is heel simpel: Sofie, Jorgen en ik hebben als artistieke leiding een enorme liefde voor taal en ook voor Shakespeare. Al vanaf dat ik op de toneelschool zat, ben ik zot van Shakespeares teksten. Dus wilden we per se op zoek naar een originele manier waarop we die teksten konden brengen. Uiteindelijk is het geen ouderwets stuk geworden, het is gewoonweg prachtig. Het is een keihard verhaal maar het is echt een prachtige underground-opera geworden, iets om trots op te zijn.
© 2012 - StampMedia - Noa Tuyaerts
Dit artikel werd gepubliceerd door Apen.be op 23/01/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Jongerenplaneet.be op 23/01/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door Nieuws.be op 23/01/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 24/01/2012
