“Door personen langs het spoor heeft de trein zo’n twintig minuten vertraging”, weerklinkt dagelijks op het perron. Spoorlopers zorgen niet alleen voor frustratie bij pendelaars, ze zijn volgens Infrabel ook goed voor zes uren vertraging per dag. 2017 was een recordjaar met 807 meldingen. Toch kan de NMBS niet altijd op tijd ingrijpen, want vorig jaar lieten zeven spoorlopers het leven. Infrabel werkte daarom een nieuwe sensibiliseringscampagne uit: The Floor.
Vorige zomer lanceerde Infrabel op verschillende festivals The Box: een virtual reality-simulatie om jongeren de gevaren van spoorlopen te laten inzien. Dat concept breidt Infrabel nu uit naar The Floor. Door een trillende vloer toe te voegen aan de simulatie zit de kijker nog dichter in het verhaal van het hoofdpersonage Theo. In de 360°-kortfilm steekt hij samen met zijn hond onoplettend een spoorweg over, waardoor hij in de laatste seconden door een trein gegrepen wordt.
Yosra Gmati Trabelsi was namens Infrabel gedurende twee dagen begeleidster bij de Hasseltse humaniora Kindsheid Jesu. “Vooral de reacties over de hond vielen mij op. Ik heb hier al verschillende keren gehoord: ‘Oh nee, die hond is ook dood!’. Persoonlijk vind ik die rol van de hond een slimme zet. Door de situatie herkenbaar en gevoeliger te maken worden jongeren zich hopelijk meer bewust van de problematiek.”
Ook Laura Mirella Jamart begeleidde de sensibiliseringscampagne. “De reacties achteraf zijn verdeeld. In de eerste graad zagen we hier en daar een traantje, de oudere leerlingen doen er vaak wat stoerder over. Sommigen zien het als een kermisattractie, maar voor enkele jongeren komt het verhaal van Theo harder binnen. Gisteren was hier een jongen wiens vader in coma lag door een ongeval met een trein.”
Omweg of overweg?
Wanneer de leerlingen achteraf gevraagd wordt of ze wel eens aan spoorlopen doen, schudt de meerderheid het hoofd. Enkele meisjes uit het vijfde middelbaar vertellen dat ze dat nooit zouden durven, een groepje jongens beweert dan weer dat ze ‘100% brave gasten’ zijn. Behalve één van hen. Ietwat aarzelend vertelt Toon Aerts (16) dat hij soms over de sporen loopt en fietst. “Ik woon vlak aan de spoorweg, maar er komt amper een trein voorbij. Ik steek dan persoonlijk liever de sporen over dan een halve kilometer te moeten omfietsen. Zelfs mijn papa doet dat geregeld.”
De 17-jarige Mathijs Keunen fietst enkel over de sporen bij een overweg, soms zelfs wanneer die net gesloten is. “Als je snel ergens moet zijn, fiets ik er gauw voorbij. En soms speelt er ook een vorm van groepsdruk mee. Als de rest van de groep het doet, ben ik ook gemakkelijk geneigd om vlug mee over te steken.” Mathijs weet niet helemaal of de campagne van Infrabel het gewenste effect zal hebben. “Toen we hier vanmorgen aankwamen, wisten we eigenlijk van niets. Misschien moeten we hier straks eens een gesprek over hebben in de klas…”
Opvallend: heel weinig meisjes durfden toe te geven dat ze wel eens spoorlopen. Liesl Mertens (18) is de uitzondering. “Nu doe ik het niet meer en zeker niet bij de school, maar als kind deed ik het geregeld. Wij wonen aan het spoor en mijn oudere broers namen me vaak mee om te spelen langs de spoorlijn. We gooiden dan soms steentjes op de sporen. Dat zou ik nu nooit meer doen.”
Hotspot van Limburg
De Hasseltse scholengroep bevindt zich vlakbij het station Kiewit, volgens Infrabel de enige hotspot voor spoorlopers in Limburg. “Van de 1800 leerlingen komen er dagelijks 500 met de trein naar school”, zegt Tom Cox, directeur van de middenschool. “Ook de meeste leerlingen van het internaat komen met de trein.”
Wannes De Neve (17) is één van hen. Hij woont in Leuven, maar verblijft tijdens de week in Hasselt. “Ik kom meestal aan met een koffer en dan durf ik de sporen niet over te steken. Als ik niets bij me heb, doe ik het wel, op voorwaarde dat ik helemaal alleen ben. Soms is er controle van spoorwegpolitie of enkele leerkrachten. Dan ga je beter via de trap. De school is daar ook heel streng in”, vertelt Wannes. “Toch besef ik heel goed dat spoorlopen gevaarlijk kan zijn. Als ik de trein nog maar in de verte zie, ga ik ook sowieso via de loopbrug. Maar ik kan niet beloven dat ik het nooit meer ga doen.”
53 hotspots, ‘gemiddelde’ spoorloper bestaat niet
Spoorlopen omvat veel meer dan de meeste mensen denken. Een gesloten overweg negeren of een voorwerp van het spoor rapen, is ook strafbaar. Bovendien gaat het ‘voor de kick’-argument maar op voor een klein aantal spoorlopers. Het clichébeeld van de spoorlopende hangjongere klopt volgens Infrabel dan ook niet. “Hoewel we tijdens de schoolvakanties extra alert zijn, blijft de gemiddelde spoorloper een pendelende man tussen de 18 en 34 jaar die dichtbij de spoorwe- gen woont en dagelijks een short- cut neemt naar het perron”, zegt woordvoerder Frédéric Petit.
Bepaalde Belgische plekken staan bekend om hun spoorlopers, de zogenaamde hotspots. In totaal telt het Belgische net er 53. Op die plekken zet Infrabel extra in op de beveiliging en maatregelen om het probleem een halt toe te roepen. Brussel telt er het meest: dertien. In West-Vlaanderen zijn acht, in Antwerpen zes, in Limburg slechts 1.
