‘Toch raar, een verbod op de liefde’

Fleur en Julian zijn twee vrouwen met een duidelijke visie. Met hun project 22 trekken ze de wereld rond om mensen aan het denken te zetten. Voor hen was het zeven jaar geleden iefde op het eerste zicht. Vrijwel meteen doopten ze zichzelf om tot het kunstenaarsduo “FJ Pierets”.

Dit weekend hield het duo halt in Antwerpen. In 2012 trouwden ze officieel, nu is het puur symbolisch. Een performance, zeg maar. Maar de liefde is dat zeker niet: die spat er bij het ja-woord nog steeds vanaf. De ceremonie zat er snel op, maar het publiek bleef niet onberoerd. 

Tweeëntwintig, dat is het aantal landen waar het homohuwelijk was toegestaan toen ze aan hun kunstproject begonnen. Ondertussen zijn het er al 24. Die landen nemen ze er met plezier bij. De Verenigde Staten (New York), Nederland (Amsterdam) en België (Antwerpen) kunnen ze al afvinken op hun lijstje. Het hele project willen ze in in een kunstinstallatie, een boek en een documentaire verwerken.



In New York ben je cool. In Nederland en België nogal passé.



Fleur: ‘In New York zijn mensen heel trots dat holebi-koppels er nu ook mogen trouwen. Het mag er tenslotte nog maar twee jaar. In België en Amsterdam zijn de mensen wat onverschilliger. ‘Dat mag hier toch al lang’, klinkt het vaak. Maar het is niet omdat het homohuwelijk is toegelaten, dat de mensen ook effectief verdraagzaam zijn. Buiten de randstad is in Nederland de tolerantie soms ver zoek.’



Daarom zijn we met het project in New York gestart. Daar heerst een trotse vibe en voel je de ambitie. Die energie rond het homohuwelijk wilden we dan ook gebruiken om het project te lanceren.’



‘Wij hadden gedacht dat het gewoon werk ging zijn. Maar het is vooral heel ontroerend geweest. Tranen met tuiten, soms. Zeker in New York, toen ze eindelijk zeiden: “by the power vested in me”. Dan lijkt het alsof je in een Hollywood-film zit. Dan mag je “I do” zeggen, en dat is  gewoon een ongelooflijk emotioneel moment.’



Wees een Henk.



Julian: ‘Het project is niet bedoeld om alleen de holebi-gemeenschap te bereiken. Zij zijn al goed op de hoogte. Het zijn vooral de mensen buiten die gemeenschap die wat kunnen leren. Daar is het effect het grootst. Het is een kunstproject maar we wilden ook een beweging in gang zetten. Op zoveel aandacht hadden we echter niet gerekend.



Fleur: ‘Toen we het project bedachten, zeiden we nog dat het geweldig zou zijn als één persoon erover zou horen. Dat doel is alvast meer dan bereikt (lacht). Elke keer als ons project nu in de pers verschijnt, zijn er weer meer mensen die het te weten komen. Dat is fantastisch. Want zelfs onze meest progressieve vrienden waren niet op de hoogte van de problematiek.



En zo is het project eigenlijk begonnen. 170 landen waar een huwelijk tussen twee vrouwen of twee mannen niet mag: dat is toch ongelooflijk?



Ik denk niet dat we mogen dromen dat het effect gaat hebben op politiek vlak. Dat is vaak ook een spelletje. Kijk naar Merkel. Zij heeft al 31 keer de legalisering van het homohuwelijk tegengehouden in Duitsland. En dan is zij zélf een vrouw die hard heeft moeten knokken om haar plaats te bemachtigen. Ik geloof dan ook niet dat ze ertegen is. Het paste gewoon niet in haar beleid.’



Julian: ‘En dat is waarschijnlijk in het merendeel van de landen zo. Het is een probleem rond mensenrechten dat wordt herleid tot een electoraal issue. Het wordt gebruikt om meer stemmen te verzamelen. Als minderheidsgroep moet je blijven communiceren. Je kan achter je computer zitten en blijven zagen tegen iedereen over hoe oneerlijk het allemaal is. Maar wat het meeste effect heeft is naar buiten komen en je verhaal vertellen. Mensen moeten zich kunnen identificeren met iemand. Daarom hebben we trouwen als basisconcept genomen. Iedereen herkent zich daarin. Mensen gaan zich allicht afvragen hoe het zou zijn als zij zelf niet zouden kunnen trouwen.’



‘Ik ben opgegroeid in een klein dorpje op het platteland. Als Henk van op de hoek homo was, was dat oké. Maar over andere homo’s moesten ze niks weten. Als jij dan een Henk bent, vind ik dat je een functie hebt binnen die gemeenschap. Je voetafdruk is er eigenlijk heel groot. Je bent een voorbeeld voor veel andere holebi’s. Je moet blijven communiceren.’



Be the change that you wish to see in the world.



Julian: ‘We hebben met het project geen politieke plannen voor ogen. Het is een kunstproject.  Alles wat daarop volgt uit de politieke hoek is meegenomen. Het moet van binnenuit komen. Als plots negentig procent van de mensen op de hoogte is van de problematiek en erover gaat nadenken, zien we na een tijd allicht een kantelpunt in de samenleving.’



Fleur: ‘Het is een beetje zoals in Ierland. Daar heeft de Equality Movement het homohuwelijk zelf op de agenda gezet. Leden zijn van deur tot deur gegaan over heel Ierland, gedurende twintig jaar. En daar is het ook gelukt. Het is prachtig dat de mensen het zelf gedaan hebben.’



Julian: ‘Dat betekent ook dat als je in een klein dorpje in Ierland hand in hand loopt, de kans veel groter is dat je geaccepteerd zal worden. Daar gaat het uiteindelijk om. Die interactie met mensen. Dat politiek handjes schudden zegt me niet zoveel.’



Fleur: ‘Kunst opent ook mensen hun geest. Het biedt een platform waar zaken op neergezet kunnen worden. In New York zagen we bijvoorbeeld een tentoonstelling van Kara Walker, een van onze favoriete artiesten die werkt rond slavernij. Je hart breekt als je haar werk ziet. Je kijkt ernaar en denkt: “Hoe kan het dat dit ooit bestaan heeft? Hoe kan het dat mensen dit ooit hebben toegelaten en goedgekeurd?” Je kan vragen stellen of je kan er een kunstwerk van maken. Zo’n werk komt zo rauw binnen. Dan zie je effectief waar het rond draait. Het is het perfecte medium om mensen hun brein open te zetten en ze te dwingen om een mening te vormen, wat ze er ook van vinden. Als je gaat schreeuwen ‘dit mag niet en dat mag niet’, dan gaan mensen zich heel hard afweren of aanvallen. Je moet het gewoon tonen. Dan gaan mensen erover nadenken. Dat vind ik gewoon heel belangrijk. De grenzen van wat mogelijk is stretchen.’



De wereld is rijp voor verandering.



Fleur: ‘Het is financieel niet altijd even gemakkelijk om het project rond te krijgen. We zijn met sponsors aan het praten. Het duurste aan een trouw, het feest, dat hebben wij niet. We nodigen ook niemand uit. Enkel in Amsterdam en Antwerpen is het wat feestelijker. Maar ons budget gebruiken we vooral voor het transport, het verblijf en de documentaire. We doen heel veel zelf. De ceremonies worden gefilmd met een camera vanuit één standpunt. Ik heb ook lang voor televisie gewerkt dus ik kan een documentaire maken. Maar het bewerken achteraf, dat moeten we laten doen.



We willen wel aantonen hoe het echt is om als een homo-koppel te trouwen op die plek. Dus het moet op een officiële plek zijn met een ambtenaar. Alles dat er nog bijkomt, is bonus. Maar het blijft wel symbolisch. We zijn in 2012 officieel getrouwd. Dit is en blijft een performance. Het gebeurt ook in de taal van het land. Hopelijk weten we dan altijd op wat we “ja” zeggen.’ (lacht)



Julian: ‘Soms moeten we ook langer op een plek blijven om alles rond te krijgen. Dat kost natuurlijk veel geld. Maar het is nog maar net begonnen. Nu zien mensen dat we het echt serieus gaan doen. Eerst wisten ze niet wie we zijn. Nu kunnen we aan de sponsors laten zien van wat we effectief gaan doen. We hebben er vertrouwen in dat het goed komt.

Soms is de enige manier om iets te starten, er gewoon aan beginnen. En dan zien wat het geeft. Het is heel spannend en gewaagd. Zo zijn wij ook een beetje. Dat geeft ook wel het fanatieke aspect weer dat we erin willen steken. We zijn heel optimistisch. Ik denk dat dat echt nodig is. Mensen moeten meer spreken over wat hen dwars zit.’



Fleur: ‘Het is de perfecte tijd om dit te doen. Er hangt iets in de lucht dat aanzet tot conversatie. Je merkt dat ook aan de reacties van mensen. Die in ons gezicht dan toch. Want comments lezen we niet. Ook niet de goede. Iemand die achter zijn computer in de anonimiteit praat over  ‘die twee onnozele lesbiennes’, wat heb ik daaraan? Alles draait voor ons rond optimisme. Anders kan je dit niet maken. Dan maak je een werk rond de 170 landen waar het niet mag. Toen we net samen waren, hebben we een documentaire gezien over de modeontwerper Paul Smith. Hij zei: “At the end it’s all about having fun”. En dat is absoluut waar.’

Aan alle nee-stemmers:



Fleur: ‘Het is toch raar om een verbod uit te vaardigen tegen de liefde? Dat is waar het hier om draait. Het gaat allemaal over liefde. Mensen moet kunnen doen waar ze zich goed bij voelen.  Om daar een verbod op te zetten, is irrationeel.’



Julian: ‘Het blijft voor mij een heel raar concept dat je als vrouw niet kunt trouwen met een vrouw. Iedereen is heel uitgelaten als er een nieuw land bijkomt maar het zou in de eerste plaats geen probleem mogen zijn. Hoe kan het dat iemand niet van een ander mag houden? Ik hou heel veel van Fleur. Ik wil dat laten zien aan iedereen. Ik hoop dat iedereen dat meer gaat mogen en ook doen. Je kan niet constant blijven vechten op de barricades. Ik denk dat mensen daar soms ook wel wat moe van worden. Ik wil geen zeurende lesbienne zijn. Ik moet kunnen zijn wie ik ben. Niet iedereen ziet daar de charme van in of snapt wat je zegt. Maar iedereen snapt wel het concept van liefde. Daarom hebben we heel bewust dit gekozen. We houden heel veel van elkaar, dat moeten mensen begrijpen. We zouden 194 keer kunnen trouwen.”



Trio



Fleur: ‘We maken een kunstinstallatie, een boek en een documentaire. De tentoonstelling gaat een reflectie zijn op wat we aan het doen zijn. De documentaire gaat over wat we onderweg allemaal tegenkomen. Het boek draait puur rond verhalen van gelijkheid van het huwelijk. Het heeft allemaal een andere invalshoek. Als we zoveel mogelijk mensen willen bereiken, doen we dat best ook via verschillende media.



Julian: ‘We mikken momenteel op de World Pride 2019 in New York als eindpunt. Maar dat staat niet in steen gebeiteld. Het kan nog veranderen. We ronden af als we getrouwd zijn in het laatste land. We kunnen niet bezig blijven.’



Second opinion



Ook Jeroen Olyslaegers, schrijver en ex-man van Fleur, staat volledig achter het project. ‘Het is belangrijk dat deze stappen worden gezet. Het is minder van belang wat het teweeg zou brengen op politiek vlak. Er moet gewoon over gebabbeld worden,’ aldus Olyslaegers.



Vierentwintig keer trouwen om een statement te maken. Als holebi kan je dat alleen maar toejuichen. De volgende ceremonie? Die is in Parijs. Of het duo al dan niet de eindmeet haalt, zal zeker niet liggen aan hun gebrek aan optimisme. Het is een lange weg, maar je zou het hen zo nadoen. Een boodschap van gelijkheid en tegelijk een groot feest voor de liefde: dat is om te koesteren en te steunen. En om jaloers op te zijn.



Wil je meer te weten komen over hun project? Surf dan naar http://22theproject.com/.