Sep Vanmarcke, slechts 23 jaar en afkomstig uit Kortrijk, opende het klassieke voorjaar als winnaar van de Omloop Het Nieuwsblad. Als voormalig pupil van de Vlaamse Topsportformatie, treedt hij zoals velen voor hem, uit de schaduw. Jong talent wordt in Vlaamse handen gekoesterd. Of hoe een bescheiden ploeg opkomende generaties succesvol smeedt.
Gedreven door een bloeiende wielertraditie, een erfelijke liefde voor de koers en een uitgebouwd regionaal en nationaal wedstrijdschema, steken jaarlijks heel wat beloftevolle Vlaamse wielrenners hun neus zelfbewust aan het venster. Succes in de jeugdcategorieën is geen garantie op succes als beroepsrenner en de doorstroming uit deze reeksen is uiterst selectief, maar toch willen velen hun kans wagen. Zij springen als jongeling of elite zonder contract in het oog als veelwinnaar of worden uitgelicht vanwege specifieke kwaliteiten: krachtprestaties, een geduchte sprint, klimmend vermogen of een sterke chronoproef. Het maakt hen tot een nieuwkomer voor het beroepspeloton, waarin zij onderaan de ladder dienen te starten. Hiërarchie is er om gerespecteerd te worden, zo stelt de wielermond. Om te schitteren, treed je maar best zo snel mogelijk uit de schaduwzijde van het vroege wielerbestaan.
Vlaamse leerschool
Talent moet je koesteren, en slechts langzaamaan laten ontbolsteren. In een denkbeeldige handleiding voor de begeleiding van jonge wielerprofs telt deze kop dubbel. Het devies werd in 1994 de leidraad voor een gloednieuwe ploeg binnen het Belgische wielerlandschap. Fons Leroy, voormalig topfunctionaris bij de VDAB en de Vlaamse overheid, sloeg de handen in elkaar met Roger Swerts, oud-wielrenner en sportdirecteur, met het oog op een vernieuwend initiatief. ‘Vlaanderen 2002’ wou jonge Vlaamse wielertalenten voortaan een kans geven, en zo de aanzet geven voor een verdere carrière. Het project bleef niet onopgemerkt en kreeg de broodnodige steun van coryfee Eddy Merckx, die zich na zijn monstercarrière via een eigen fietsenfabriek om de wielersport ging bekommeren. ‘Vlaanderen 2002-Eddy Merckx’ wikt en weegt, en wint de gunsten van een jonge selectie. Naast Paul van Hyfte en Geert Verheyen, zou vooral de naam van de jonge twintiger Tom Steels schitteren. Op verschillende wielerwegen bedankte hij meermaals voor de gegeven kans, om na een succesvol 1995 prompt over te stappen naar de Italiaanse topformatie Mapei-GB. Steels bevestigde later zijn grootse kunnen en zou uitgroeien tot een geduchte spurtbom. Vlaanderen 2002 stak het vuur aan de lont.
Doorheen de woelige jaren 1990, opgeschrikt door een rondwarend dopingspook, houdt Vlaanderen 2002 zich bewust op de achtergrond. Vanop de tweede lijn wil het enthousiasme en zegedrang aanwakkeren en overmoed temperen. Een vertrouwelijke omgang met renner en entourage uit zich in bescheiden ambities, die ruimschoots ingevuld worden. Via een uitgestippeld wedstrijdschema, hoofdzakelijk langs wedstrijden van tweede categorie, mogen succesvolle jongens zich geleidelijk aan een eerste of tweede weg banen in het profpeloton. Rastalenten als Mario Aerts, Kurt Van de Wauwer of Leif Hoste, maar ook een man als Serge Baguet in het wielerseizoen van 1996. Baguet maakte na vijf jaar Lotto de overstap naar de middelgrote, doch ambitieuze formatie. Hij zou echter pas in het voetlicht treden in het tweede luik van zijn carrière, vanaf 2000 – opnieuw bij Lotto. Tussendoor verdiende hij ander geld en een bijnaam voor het leven, “De Dakwerker”. Zijn voorbeeld dient ter typering voor de aanpak van zijn voormalige ploeg. Vlaanderen 2002 wou meer dan ooit als startblok fungeren voor Vlaams talent, in eerste of zelfs tweede aanleg. Vele jongelingen, in uiteenlopende disciplines, vinden steeds meer hun weg naar de ploeg. Vaak blijven ze niet lang, maar weten ze zich in hun latere carrière gesterkt door een deugddoende passage.
Polyvalentie
Na een wissel aan de sportieve top, met Jean-Pierre Heynderickx als sportdirecteur vanaf 1999, zou ook een verandering van sponsor zich in 2001 opdringen. Vlaanderen-T Interim-Eddy Merckx krijgt na drie jaar een naamsverandering, wanneer Chocolade Jacques-T Interim-Caprisonne in 2004 het levenslicht ziet. Als kleinere ploeg viel de polyvalentie van haar tijdelijke werknemers op. Tom Vanoppen en Ben Berden in het veld, Matthew Gilmore en Iljo Keisse op de velodroom en een wereldtopper als Kenny Belaey in het trialbiken. Toch ligt de grote nadruk, in de lijn van heersende wielerbelangen, op de weg. Talenten en toppers in wording als Björn Leukemans, Stijn Devolder of de betreurde Frederiek Nolf (1987-2009) kennen er hun jaren van ontbolstering. De ploeg zorgt steevast voor sportief vuurwerk, via een ongebreidelde aanvalslust en een voorkeur voor ontsnappingswerk. Een oogstrelend gegeven, in trek bij nieuwe ploegleider Walter Planckaert, die vanaf 2004 Johan Capiot bijstaat.
Lichting van de toekomst
In 2008 wordt de huidige trein op de rails gezet, via de formatie van Topsport Vlaanderen-Mercator. Onder stuwende impuls van sportbestuurders Hans de Clercq en Walter Planckaert, wordt een aanvalslustige lijn doorgezet. Ieder mag en kan zijn eigen kans gaan, onder een motto van vrijbuiterij. Het wielerseizoen van 2010 vormt een eerste kers op de taart, met felgesmaakte zeges van revelaties Thomas De Gendt en Sep Vanmarcke. De Gendt toont zich een man voor het zwaardere rondewerk, met een goede cadans bergop en een verschroeiende tijdrit in de benen. Hij zal vanaf 2011 het mooie weer maken bij Vacansoleil-DCM. Vanmarcke werpt zich dan weer op als een man van het Vlaamse voorjaar. Na een knappe tweede plaats in Gent-Wevelgem, maakt hij zich het bergklassement in de Vierdaagse van Duinkerke eigen. Na een overgangsjaar in de luwte, is hij voor Garmin-Barracuda in zijn tweede loonjaar untouchable. De overwinning in de Omloop Het Nieuwsblad van 2012 bevestigt zijn kunnen, maar duidt vooral op een groot groeipotentieel.
Ook dit wielerjaar wil Topsport Vlaanderen oogsten, volgens aloude aanpak. Hierbij hoopt het niet enkel op de puike kwaliteiten van haar pistiers Kenny de Ketele, Tim Mertens, Gijs van Hoecke en Dominique Cornu, maar ook op een breder middenveld voor de weg. Van Jelle Wallays, sprinter Michael van Stayen en Sven van Dousselaere wordt alvast verwacht dat zij dit jaar schuchter uit de anonimiteit van het profpeloton kunnen treden. Deze laatste, Van Dousselaere uit Eernegem, toonde zich alvast kwiek op de eerste linie tijdens de Omloop Het Nieuwsblad. Zijn lange vlucht zou stranden, om vervolgens dé wedstrijdfase van Vanmarcke in te luiden. Het moet Topsport Vlaanderen gelukkig hebben gestemd. De ploegleiding prent steevast geduld in voor haar pupillen, want weet zich gesterkt door haar eigen filosofie. Verschillende talenten uit eigen rangen maakten succesvol de overstap naar grote formaties, maar leerden fervent de stiel in bescheiden kring. De springplank van Topsport Vlaanderen trilt nog steeds.
© 2012 – Extrasport – Fran Herpelinck
