Van god naar de goot: de weg van tienerrolmodellen

Ook die-hardfans hebben Justin Bieber na zijn laatste uitspatting laten vallen. Beseffen fans dat hun idool de grens overschreden heeft? Feit is dat maar liefst 100.000 mensen in een petitie hebben gevraagd om Bieber uit het land te zetten. Een analyse.

We hebben allemaal wel een idool gehad als tiener. Posters van Lady Gaga, Justin Timberlake of de Rode Duivels: we adoreerden ze allemaal. Maar waarom creëren wij rolmodellen? En waarom is de band zo intens? Joyce Koeman, professor mediasociologe aan de KU Leuven, verklaart: "Het zijn vooral adolescenten, en dan voornamelijk meisjes die nood hebben aan een rolmodel. In onze tienerjaren ondergaan we grote veranderingen en trekken we ons op aan mensen die een voorbeeld zijn."

Het is ook in die periode dat we de eerste verliefdheid voelen. En die verliefdheid is bij meisjes vaak voor die knappe zanger uit een populaire boysband. "Door verliefd te zijn op een onbereikbaar persoon, beschermen de meisjes zichzelf. De kans is kleiner dat ze gekwetst worden door hun idool en zo beschermen ze hun zelfbeeld", aldus professor Koeman. Het zijn deels de rolmodellen die ons leren omgaan met het andere geslacht.

Hoogtepunt voorbij

De media spelen een grote rol in het kiezen van die rolmodellen. "Traditionele rolmodellen zoals politici, meneer pastoor en ook leerkrachten raken steeds meer op de achtergrond omdat media, en dan vooral sociale media steeds prominenter aanwezig zijn", zegt professor Koeman. Het zijn ook die sociale media die er voor zorgen dat de band tussen idool en fan intenser wordt. "Idolatrie is immers van alle tijden, denk maar aan the Beatles of Elvis, maar de sociale media maken de relatie tussen fan en idool wel intenser en levendiger door de mogelijkheid tot interactie en community-vorming", legt Koeman uit.

Al werken die sociale netwerken ook in de tegenovergestelde richting: als de fans de fratsen van hun idool beu zijn, gebruiken ze die sociale media om hem/haar af te breken. Professor Koeman: "Het proces van het dumpen van hun idool neemt verschillende stappen in beslag. De eerste stap is dat het idool opgroeit, maar dat de fans dat ook doen. Door op te groeien, kunnen ze bepaalde zaken beter in perspectief plaatsen. Al zullen echte fans het foute gedrag minimaliseren en de schuld toeschrijven aan het succes."

Einde Bieberfever?

Maar nu laten ook die-hard fans Bieber vallen. "Zelfs de beste fans zullen ooit moeten beseffen dat wat hun idool doet, niet maatschappelijk aanvaard is", stelt Koeman. Betekent de dronken straatrace dan het einde van de Bieberfever? Zoals de naam van de langspeelfilm rond het tieneridool doet vermoeden: 'Never say never'.

>> Ontdek de Justin Bieber Tijdlijn - Van god naar de goot