Het aantal Vlamingen dat zich afhankelijk vindt van zijn smartphone is gestegen met dertig procent tegenover 2018. Dat blijkt uit het tabellenrapport van 2022 van Digimeter, het jaarlijks onderzoek over mediagebruik in Vlaanderen. De volwassenen tussen de 45 en 54 zijn de sterkste stijgers en jongeren tussen 16 en 24 voelen zich het meest afhankelijk van hun toestel. Letten op je schermtijd is belangrijk, maar een digitale balans vinden is veel waardevoller.
Veertig procent van de Vlamingen zei in 2022 dat ze zich afhankelijk vinden van de smartphone. In 2018 was dat nog 31 procent en in 2021 was dat 33 procent. Imec, het technologisch onderzoekscentrum achter het jaarlijkse Digimeteronderzoek, telde vorige jaar 2.309 deelnemers voor zijn steekproef. 23 procent daarvan zei dat hij zich ook echt verslaafd voelt.
Generatie versus generatie
62 procent van de jongeren tussen 16 en 24 jaar vindt zichzelf afhankelijk van zijn smartphone. Daardoor behoren ze tot de generatie die het meest afhankelijk is, maar zijn ze toch niet een van de sterkste stijgers. Ze staan op de zesde plaats met een stijging van 23 procent tegenover 2018. Opmerkelijk: op de eerste plaats staan de Vlamingen tussen 45 en 54 jaar met een stijging van 91 procent. Op de tweede en derde plaats staan respectievelijk de Vlamingen tussen 55 en 64 jaar (82 procent) en 65 en 74 jaar (80 procent).
Schermtijd versus digitale balans
De richtlijnen voor schermtijd zijn vaak gebaseerd op zorgen over de effecten van schermen. Veel richtlijnen zijn ook niet wetenschappelijk onderbouwd. Wat volgens Mediawijs, het Vlaamse Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid, waardevoller is dan grenzen te stellen op schermtijd, is werken aan je digitale balans: een balans tussen soorten schermtijd én een balans tussen schermtijd en andere tijd. Hier zijn zes tips die zij geven:
1) Ga niet naar bed met je smartphone
Ja, je smartphone houdt je wakker. Het blauw licht van je scherm verstoort namelijk de productie van je slaaphormoon melatonine, dat brengt je bioritme in de war. Doe iets anders in de plaats, zoals een boek lezen. Vervang ook je smartphone als wekker door een alarmklok en neem die niet mee naar de slaapkamer.
2) Wees je bewust van afleiders
Je smartphone is een bron van afleiding. Verwijder al je verslavende apps of haal ze tenminste weg van je beginscherm. Een tijdslimiet instellen op apps helpt ook.
3) Tem je meldingen
Denk goed na over welke meldingen je wel en niet wil krijgen. Laat enkel belangrijke meldingen aanstaan, zoals berichten van je familie en vrienden of mails van het werk en school. Zet andere meldingen die enkel zorgen voor afleiding uit.
4) Maak komaf met phubbing
Geef voorrang aan je vrienden en familie tijdens sociale momenten. Phubbing is een samentrekking van phone en snubbing (bits afwijzen, op een hooghartige manier negeren, red.). Je besteedt dan meer tijd aan je smartphone dan aan de mensen om je heen. Durf kritiek te geven op phubbers. Ben je er zelf eentje? Geef dan even je smartphone aan iemand anders.
5) Dood de tijd zonder smartphone
Durf je te vervelen en weersta de verleiding om op dode momenten op je smartphone te kijken. Kijk bijvoorbeeld om je heen. Je zal merken dat je vanzelf op zoek zal gaan naar nieuwe activiteiten.
6) Ga eens offline
Plan schermvrije tijd in voor jezelf of samen met de rest van je gezin. Kies bijvoorbeeld een smartphonebob uit als je op pad gaat met anderen: alleen hij of zij neemt zijn smartphone mee. Of ga zelf zonder smartphone op pad.
