“Van een gebroken been raak je af. Een psychische aandoening blijft je achtervolgen. Je leert er alleen mee omgaan”, vertelt anorexia nervosapatiënt Vivian Memarzadeh (21). “Nu kan ik met een gerust gemoed op restaurant gaan.” Een getuigenis.
“Elke mens is kwetsbaar”, vindt anorexia nervosapatiënt Vivian Memarzadeh (21). “Sommigen zijn verslaafd aan drugs of alcohol. Mijn kwetsbaarheid is dat ik de neiging heb om te weinig te eten. Weten waar je kwetsbaar bent, maakt je sterk. Je leert ermee omgaan op een gezonde manier. Nu eet ik voldoende en gevarieerd.”
Controle kwijt
“Het begon heel onschuldig”, geeft Memarzadeh toe. “Ik wou als dertienjarig meisje gewoon een beetje afvallen om slank het zomerseizoen in te gaan. Al snel sloeg ik mijn ontbijt over. Ik lette steeds meer op het aantal calorieën dat ik in mijn mond stopte.”
Toen Memarzadeh werd verkracht, was het hek van de dam. Ze stortte zich volledig op haar dieet. ‘Ik voelde me vies en lelijk. Het leidde tot een kras op mijn ziel en een deuk in mijn zelfvertrouwen. Het leek alsof ik de controle over mijn leven kwijt was. Daarom wou ik over één ding wel controle hebben: mijn gewicht.”
Twee maanden later en tien kilogram minder besloot Memarzadeh om een stapje verder te gaan. “Ik zocht steun en aanmoediging. Zo kwam ik terecht op pro-ana sites. Dat zijn websites waarop mensen met anorexia en boulimie tips uitwisselen om gewicht te verliezen. Het was voor mij een bevestiging: ik heb anorexia nervosa.” Toch was er geen haar op Memarzadehs hoofd dat eraan dacht om hulp te zoeken. “Voor het eerst in lange tijd voelde ik me echt gesteund en sterk als persoon.”
Ongenodigde gast
Zoals elke psychische ziekte, loerde haar eetstoornis plots om de hoek. “Het overvalt je, net zoals een ongenodigde gast”, zegt Memarzadeh. “Die kun je negeren of je kunt je erbij neerleggen. Dat is ook zo bij een psychische aandoening. Het blijft je achtervolgen. Mijn eetstoornis heb ik een plek gegeven in mijn leven. Ik ben meer dan mijn aandoening. Tijdens mijn donkerste periode, reduceerden mensen mij tot mijn ziekte. Ze behandelden me anders. Nochtans was ik hetzelfde meisje. Alleen was ik ziek.”
“Sommige mensen dachten dat ik me aanstelde, maar het was allesbehalve aandachttrekkerij”
Toch botste Memarzadeh telkens op onbegrip van de buitenwereld. “De meeste mensen wisten niet wat een eetstoornis inhield. Sommigen dachten dat ik me aanstelde. Maar het was allesbehalve aandachttrekkerij. Er school een verhaal achter de aandoening. Elke psychische aandoening ontstaat door een aanleiding of een trigger.”
Ook Charlotte Sneessens (28), ervaringsdeskundige in eetstoornissen, bevestigt dat de oorzaak van een eetstoornis niet eenduidig is. “Verschillende factoren kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van een eetstoornis. Sommige mensen worden psychisch ziek omdat ze simpelweg willen afvallen. Anderen kampen met een trauma. Meestal gaat het om een combinatie van biologische, psychologische, culturele en familiale factoren.”
Sneessens merkt dat er nog steeds te veel onwetendheid heerst in onze maatschappij wanneer het op eetstoornissen aankomt. “Het gaat vaak over anorexia, boulimie en binge eating, maar er zijn meer types. Die komen misschien zelfs vaker voor.” Vooral het beeld over de patiënten strookt niet altijd met de werkelijkheid. “Een anorexiapatiënt hoeft niet vel over been te zijn. Soms verschuilen ze zich achter een lichaam met een gezond gewicht.”
Vrijwillig of onder dwang?
Dat was bij Memarzadeh niet het geval. Op haar vijftiende woog ze nog maar 29 kilogram. Haar beste vriendin besloot iets te doen wat Memarzadeh vertikte, namelijk actie ondernemen. Ze bracht Memarzadehs ouders op de hoogte. “Mijn ouders voelden zich boos, verward en verdrietig. Ze kregen een schuldgevoel en verweten zich dat ze blind waren voor mijn gewichtsverlies.”
Haar ouders namen contact op met een dokter. Het BMI van 12,4 voorspelde onheil. Daarom verwees de dokter haar door naar de Alexianen Zorggroep in Tienen. Daar biedt een team voor eetherstel een behandeling aan voor meisjes en vrouwen vanaf vijftien. “Het was een dwangopname”, bekent Memarzadeh. “Als vijftienjarig meisje had ik geen keuze. Het was toen echt wel tegen mijn zin. Ik had het niet onder controle.”
Tijdens haar herstelproces had Memarzadeh weinig aan haar familie en vrienden. “Ze probeerden me elk op hun manier te steunen, maar ze wisten niet goed hoe”, zegt Memarzadeh. “Daarom gaven ze me alle vrijheid en vertrouwen tijdens mijn herstel. Zelf verstopte ik me achter mijn schaamte.”
“Ik werd vier keer gedwongen opgenomen, maar dat haalde niets uit”
“Het was de zwaarste periode van mijn leven. In het begin vond ik het herstelprogramma regelrechte onzin. Ik wou maar niet beter worden. Daarna volgde nog vier dwangopnames. Maar die haalden niets uit. Mijn ouders gaven stilaan de moed op. Uiteindelijk stond ik er alleen voor.” Memarzadeh gooide de handdoek niet in de ring. Ze besefte dat het zo niet langer verder kon. “Beetje bij beetje leerde ik opnieuw gezond eten. Daarvoor kreeg ik veel hulp van mijn huisarts, diëtist, psychiater en psycholoog.”
Toch was Memarzadeh niet erg tevreden met de aangeboden hulp. “Tijdens mijn behandelingen benaderde iedereen mij op de verkeerde manier. Die bemoeizucht van de hulpverleners maakte mijn herstelproces alleen maar moeilijker. Het leek alsof ze me niet wilden begrijpen.”
Ook Sneessens vocht jarenlang tegen anorexia nervosa. Ze kreeg ook te weinig hulp aangeboden. Als ervaringsdeskundige focust ze zich op concrete zaken. “Zo doe ik samen met de patiënten boodschappen en kook ik met hen. Het zijn allemaal uitdagingen die we samen aangaan. Ik vervang zeker geen professionele hulpverlener. Mijn taak is aanbieden wat ik tijdens mijn herstel heb gemist, namelijk iemand steunen, motiveren en hoop geven.”
Asociale media
Volgens Sneessens kunnen naast de beperkte hulp ook sociale media een struikelblok vormen. “Jongeren ervaren veel meer prikkels dan vroeger”, zegt Sneessens. “De neiging is groot om jezelf te vergelijken met vrienden of met influencers op Instagram. Maar dat beeld van het perfecte leven is vaak schijn. Dat durven jongeren wel eens te vergeten.”
Memarzadeh merkt dan weer een andere trend op. “Vroeger zag je enkel magere figuren op sociale media. Nu nemen plus sizemodellen steeds meer de bovenhand. Die brengen de boodschap over dat je mooi bent zoals je bent.”
Sneessens wil het standaardbeeld omgooien en eetstoornissen meer bespreekbaar maken. “Eetstoornissen zijn minder taboe dan vroeger, maar er heerst nog steeds onbegrip. Niemand kiest ervoor om een eetstoornis te ontwikkelen. Eigenlijk draait het niet om eten en niet-eten. Dat zijn symptomen. Het ongezonde en obsessieve eetgedrag is een manier om met moeilijke gedachten, gevoelens en gebeurtenissen om te gaan.”
Stoorzender
Ook Memarzadeh vocht elke dag tegen de stemmen in haar hoofd. “Mijn eetstoornis was een echte stoorzender voor mijn dagelijkse routine”, bekent Memarzadeh. “Ik had tot mijn achttiende mijn eigen leven amper in de hand. Ik loog en ik sloot mensen buiten. Normaal functioneren ging niet. Uiteindelijk verloor ik door al die leugens veel vrienden, maar ik neem het hen niet kwalijk.”
“Toen mijn normale levensstijl volledig was verdwenen, kwam mijn besef pas. Ik was zelfs niet in staat om met mijn hond te gaan wandelen. Op dat moment wist ik dat het tijd was om het tij te keren en maakte ik de klik om weer gezond te eten. Ik wilde mijn normale leven terug.”
“Dankzij mijn eetstoornis besef ik wat ertoe doet”
Memarzadeh heeft haar tienerjaren gemist. Als twintigplusser probeert ze haar tijd zo goed mogelijk in te vullen. “Ik heb de mooiste jaren van mijn leven weggegooid. Die schade probeer ik nu in te halen. Ik wil volop van het leven genieten, want het is voorbij voor je het weet. Elke uitdaging ga ik met veel zin aan. Via mijn school ben ik terecht gekomen in Spanje. Momenteel woon ik in het centrum van Barcelona. Mijn doel is om elke maand een nieuw land te ontdekken. Hoe meer zon, hoe beter!”
Ondanks de zware periode koestert Memarzadeh geen wrok. “Dankzij mijn eetstoornis besef ik wat er echt toedoet. Ik waardeer de kleine dingen in het leven. Het is een feit: ik ben veel mensen kwijtgeraakt. Van mijn beste vrienden hoor ik niets meer. Eigenlijk hebben al mijn ‘vrienden’ waar ik vroeger mee omging mij aan de kant geschoven.”
“Toch heb ik door mijn eetstoornis veel bijgeleerd. Ik moet mezelf accepteren en ik hoef me voor niemand te veranderen. Respect voor mijn eigen lichaam en geest staan nu op de eerste plaats.”
Dit artikel werd gepubliceerd door NewsMonkey.be op 03/05/2018
Dit artikel werd gepubliceerd door WAT WAT op 01/10/2018
