Iedereen kent wel een populair stripverhaal, maar hoeveel daarvan hebben een vrouwelijk hoofdpersonage? De voornaamste rollen die vrouwen krijgen zijn de heks, de verleidster en het manwijf. Striptekenares Inne Haine wil die stereotypen doorbreken. Hogeschool Gent probeert met de tentoonstelling ‘Badass’ hetzelfde te doen.
Tot in de late jaren zestig kwamen vrouwen nauwelijks voor in strips en waren ze vaak taboe. Na een lange periode van censuur, kwamen ze meer en meer aan bod, maar werden ze vaak gereduceerd tot drie stereotypen: de heks, de verleidster en het manwijf. In Hogeschool Gent loopt tot eind juni de tentoonstelling ‘Badass’, over stereotypen in de stripwereld.
Hoewel vrouwelijke personages aanwezig waren in de stripwereld, werden ze vaak gekarikaturiseerd en werd hun vrouwelijkheid ontkend. De komst van stripverhaal 'Natasja' was een keerpunt: een stewardess die werd afgebeeld op de cover met een grote boezem en een korte rok. Ze werd als seksueel agressief beschouwd en moest worden aangepast voor het publiek. François Walthéry, de bedenker van 'Natasja', bedekte uiteindelijk de boezem met Natasja’s hand omdat de oorspronkelijke cover te controversieel was – vooral na een lange periode van censuur. Niet veel later volgde een tweede strip met een vrouwelijk hoofdpersonage, genaamd ‘Yoko Tsuno’.
Hoewel vrouwelijke personages aanwezig waren in de stripwereld, werden ze vaak gekarikaturiseerd en werd hun vrouwelijkheid ontkend
Inne Haine (37), striptekenares in bijberoep, is opgegroeid tussen de stripverzameling van haar vader. Die boeken waren voornamelijk gemaakt door mannen. “Vrouwen en meisjes hebben ook talent”, zegt Inne Haine. “Er begint nu wel stilaan verandering te komen in het genderaspect in stripverhalen.” Daar probeert de striptekenares aan bij te dragen. “In mijn vorige boeken, 'In goed gezelschap' en 'Het mirakel van Vierves', kregen de vrouwelijke personages ook geen grote rol. Maar in het stripboek dat ik nu aan het illustreren ben, is dat wel het geval.”
Ouderwetse bril
Het gebeurt nog steeds dat vrouwelijke personages cliché worden afgebeeld, omdat veel tekenaars in de sector van de oude stempel zijn en dus door een ouderwetse bril kijken, vertelt Inne Haine. De Belgische striptekenaar Dany kwam in 2024 onder vuur te liggen door Franse stemmen die de strip ‘Robbedoes en Blue Gorgon’ op sociale media bestempelden als racistisch en seksistisch. Niet veel later haalde Belgische uitgever Dupuis de Robbedoesreeks uit de rekken, en trok het stripfestival van de Franse stad Angers Dany’s uitnodiging als eregast in. Dany, alias van Daniel Henrotin, had de affiche getekend voor het festival. Er zou ook een expo aan hem gewijd worden, maar ook dat ging niet door. Dany reageerde aangeslagen. “De tekeningen waren een eerbetoon aan de stijl van klassieke strips”, vertelde hij aan Vlaamse media. Toch excuseerde hij zich en erkende hij “dat je vandaag zwarte mensen niet meer kunt tekenen zoals in de jaren 60”.
“Veel tekenaars zijn van de oude stempel en kijken nog door een ouderwetse bril. Daardoor worden vrouwen in stripverhalen nog steeds cliché afgebeeld” - Inne Haine (striptekenares)
De stripwereld is volop in evolutie, hoewel er nog veel werk aan de winkel is. “Dat ouderwets beeld zal pas veranderen als er een nieuwe generatie striptekenaars de sector betreedt”, zegt Inne Haine. Dat is ondertussen stilaan aan het gebeuren. “Nu zijn er ook tekenaars die werken rond LGBTQ+-thema's, waardoor kinderen zichzelf kunnen herkennen en vragen kunnen stellen. Dat was vroeger ondenkbaar.”
Badass
De tentoonstelling ‘Badass’ is een samenwerking tussen Alliance Française Oost-Vlaanderen en Hogeschool Gent. ‘Badass’ wil stereotypen in de stripwereld doorbreken, en jongeren aanzetten om te lezen. “Het taalniveau gaat achteruit en alleen de taal leren op school is niet genoeg”, zegt Nadine De Donder, hoofdlector Frans aan Hogeschool Gent.
“Ik sta in voor de taken van Hogeschool Gent”, benadrukt Nadine De Donder, “maar de grote pluimen gaan naar Christelle Barbera, algemeen coördinator van Alliance Française Oost-Vlaanderen. Zij coördineerde de pedagogische ondersteuning.” De tentoonstelling is volledig in het Frans. “De leerlingen van de richting bedrijfsvertaler-tolk zorgden voor een vertaling naar het Nederlands en het Engels.” De vertoning is ook voorzien van audioguides. “Dat was het idee van Christelle. Ze heeft samen met docenten, externe coaches en studenten de teksten ingelezen.”
“De tentoonstelling, Alliance Française Oost-Vlaanderen en Hogeschool Gent hebben dezelfde waarden: diversiteit, girlpower, empowerment”, vertelt Christelle Barbera.
De tentoonstelling is nog te bezoeken tot eind juni op campus Schoonmeersen van de Hogeschool Gent.
