Waarom body positivity en body neutrality écht niet hetzelfde zijn

Body positivity, fat acceptance en self love. We worden met veel termen om de oren geslagen en op den duur weet niemand nog waar het om draait. Maar achter al die verschillende termen gaan wel degelijk verschillende bewegingen schuil, ieder met hun eigen doel. Wij zetten alles voor jou op een rijtje.

De body positive-beweging heeft haar wortels in de fat positive-beweging. Decennia geleden stond een groep dikke* vrouwen op om het onrecht aan te kaarten dat hen al veel te lang werd aangedaan (en jammer genoeg nu nog steeds). Op verschillende aspecten van hun leven worden ze gediscrimineerd: van pesterijen over ‘goedbedoelde’ gezondheidsadviezen tot artsen die hun klachten niet serieus nemen en menen dat ze wel van die verkoudheid af zullen geraken ‘als ze maar een paar kilo’s afvallen’.

Iedereen verdient zelfliefde!

Jaren later is de beweging geëvolueerd tot een community waar ook niet-dikke mensen zichzelf toe rekenen. Al staat er nu opnieuw een harde kern van fat positive activisten op, die aanklaagt dat zij op die manier hun safe space verliezen. Wanneer ze dat doen, worden ze vaak de mond gesnoerd met argumenten als: "Iedereen verdient zelfliefde!" of "Dunne mensen kunnen ook een laag lichaams- of zelfbeeld hebben!"

Dat wordt ook helemaal niet ontkend. Want wil dat zeggen dat de problemen van ‘niet-dikke’ mensen niet valide zijn? Zeer zeker niet. Ze zijn gewoon van een heel andere orde, en daardoor moeilijk met elkaar te vergelijken. Een laag zelfbeeld en discriminatie zijn misschien wel gelijkwaardig, maar niet gelijk.

Een van de misverstanden die de body positive beweging omhullen, is dat het gaat om een groepje dikke vrouwen dat op sociale media loopt te prediken dat we allemaal van ons lichaam moeten leren houden. En hoewel daar natuurlijk een kern van waarheid in zit, is dat niet de essentie van de beweging. Waar de die hard body positive-activisten voor opkomen, is niet alleen zelfliefde, maar ook en vooral de representatie van die gemarginaliseerde lichamen.

Ze strijden dus niet alleen voor hun eigen lichaam, maar voor alle andere lijven. Ze hebben in die strijd wel enkele vijanden. Met stip op nummer één staan ‘de media’. Door steeds maar één soort (slanke) schoonheid te promoten, dragen ze op ongekende wijze bij aan de instandhouding van onze onrealistische schoonheidsidealen. Body positivity wil die schoonheidsidealen opnieuw definiëren.

Curves in all the right places

Dat alles doen ze voornamelijk op sociale media. Dat is net wat de hele situatie zo paradoxaal maakt. Ook de grote bedrijven die ons via de media allerlei problemen aanpraten om ons daarna een oplossing te kunnen verkopen, houden zich schuil op Instagram. En ook zij hebben natuurlijk al lang ingezien hoeveel likes en comments een post met de hashtag #bodypositivity kan opleveren.

Van die trend maakten ze gretig gebruik om allerlei reclamecampagnes te lanceren waarmee ze wilden bewijzen hoe body positive ze wel niet zijn, terwijl een jurkje in een maatje groter dan een 42 gewoonweg nergens in hun winkels te bespeuren is. En zo creëerden ze een nieuw, al even onrealistisch schoonheidsideaal: dat van de vrouw met de curves in all the right places. Dikke borsten en billen, daar houden we van, maar een dikke buik? Vergeet het maar!

En al die andere vrouwen dan?

En wat met al die vrouwen met een andere huidskleur, vrouwen met een beperking of transvrouwen dan, die zichzelf nog steeds nauwelijks gerepresenteerd zien? Body positivity is een politieke beweging die werd gecommercialiseerd, een term die niet meer dan een buzzword is geworden. Op die manier zijn niet alleen de dikke vrouwen, maar ook vele andere hun safe space kwijtgeraakt. En zelfs voor degenen die wel zijn blijven plakken, is het lang niet altijd even duidelijk hoe je dat nu precies moet doen: van je eigen lichaam leren houden, of dat nu aan het schoonheidsideaal voldoet of niet.

Terwijl activisten op de barricades zijn gekropen om ons in het hoofd te prenten dat we ons goed mogen voelen over onszelf, omdat we weten dat we hoe dan ook mooi zijn, ligt voor sommigen de nadruk daarbij nog steeds te veel op ons lichaam. Met een negatief lichaamsbeeld is de stap naar een neutrale houding tegenover je eigen lijf al zo gigantisch, dat een positief lichaamsbeeld al helemaal onbereikbaar wordt. En wat moeten we met onze schuldgevoelens als we dan tóch iets aan ons uiterlijk willen veranderen, zoals gewicht verliezen? Dat is waar body neutrality de arena betreedt.

Body neutrality: verlost van alle verplichtingen

Body neutrality of body acceptance zijn op zich weinig verhullende termen: deze beweging wil ons leren hoe we ons lichaam moeten leren accepteren, wanneer het nog te moeilijk is om er ook echt van houden. Geen verplichting om jezelf graag te zien, dus. De focus ligt immers niet op hoe ons lichaam er al dan niet uitziet, maar op wat het allemaal kan of voor ons doet.

Die shift van mentaliteit zorgt ervoor dat we meer mentale ruimte kunnen vrijmaken om aan andere dingen te denken dan alleen maar ons lichaam, en niet zelden wordt de link gelegd tussen body neutrality en mindfulness. Body neutrality kan twee doelen dienen: het kan een opstapje vormen naar body positivity, maar het kan evengoed een doel op zich zijn. Je mag wel van je lijf houden, maar dat moet niet. Hoe je je voelt, heeft dan niets te maken met hoe je eruitziet.

De verschillen tussen body positivity en body neutrality zijn duidelijk: waar de ene de definitie van schoonheid wil veranderen, is het de andere om de waarde daarvan te doen. Body neutrality strijdt dan ook niet tegen de media die maar één soort schoonheid promoten, maar wel tegen de media die schoonheid als ons belangrijkste kenmerk afschilderen.

Wil dat dan zeggen dat we die gecommercialiseerde boel die we vroeger nog "body positivity" konden noemen, massaal moeten boycotten? Wel, ook body neutrality kent zo z'n kleine kantjes: het is een beweging die maar moeilijk stand kan houden in een vetfobe maatschappij als de onze, die nog steeds zo gefocust is op uiterlijk. Daarnaast privilegieert ze "normale" lichamen, wat bijvoorbeeld nogal wrang kan smaken voor mensen met een beperking, wiens lichaam bepaalde dingen niet (meer) kan, maar daarom niet minder liefde waard zijn.

Self love: een opkikkertje voor zelf- én lichaamsbeeld

Heel wat mensen verwarren body positivity dus met zelfliefde of self love. Bij die laatste term ben je minder politiek geëngageerd voor de representatie van gemarginaliseerde lichamen, maar strijd je wel nog steeds om je eigen lijf graag te leren zien. Toch is zelfliefde een veel breder concept, dat niet alleen je lichaams- maar ook je zelfbeeld beslaat.

Je leert jezelf te accepteren én te appreciëren, en dat uit zich in een compassievolle houding tegenover jezelf. Doordat je je eigen welzijn en geluk hoog in het vaandel draagt, neemt je uitgebreid de tijd om voor jezelf te zorgen en aan je eigen noden te voldoen. En daarbij ligt de focus dus niet alleen op je lichaam, al is het er wel een onderdeel van.

Fat acceptance: de nieuwe oude safe space voor ‘dikke’ meiden

En hoe zit het dan met fat positivity of acceptance? Sinds de komst van de body positive-beweging lijkt fat positivity zich hiervan te hebben afgescheurd om zich achter nieuwe doelen te scharen. Binnen de fat positivity draait het immers wél om maten, omdat ze op die manier willen tegengaan dat dikke lichamen gedemoniseerd worden. Hun grootste vijand? De dieetcultuur.

Aan de hand van educatie willen ze duidelijk maken dat dik zijn geen andere kwaliteiten onderkent, en dat je perfect dik én knap,succesvol,... kan zijn. Oh, en dat fat positivity géén obesitas promoot!

Levens veranderen

Uiteraard heerst er binnen dit wereldje niet alleen maar kommer en kwel. Mensen vinden er herkenning, goede raad en nog betere vrienden. Op die manier veranderen elke dag duizenden levens. Ze leren dat het oké is om jezelf graag te zien, ongeacht hoe je eruitziet, en dat het evenzeer oké is om dat niet te doen. Ze worden geconfronteerd met verhalen over discriminatie en privileges, en leren die ervaringen om te zetten in iets constructiefs. En wie maalt erom of je daar nu het ene of het andere label op wil kleven als jouw leven er toch dat tikkeltje minder negatief van wordt?

Hoor je het liever van iemand anders? Check dan zeker de getuigenissen van Alice Du Parcq en Katie Greenall, want tijdens al mijn research om dit artikel te kunnen schrijven, zijn deze stukken het langst blijven nazinderen...