1 december was het Wereldaidsdag. In België is de ziekte min of meer onder controle, met een kleine 20.000 besmettingen. 10% daarvan zijn jongeren tussen de 15 en de 24 jaar. 1% is zelfs jonger dan 15. Zijn jongeren vandaag voldoende geïnformeerd over de gevaren van hiv? En houden ze er rekening mee tijdens hun seksuele contacten?
Hiv is een zeer besmettelijk virus dat overgedragen wordt via bloed en seksuele contacten. Het virus tast je natuurlijk afweersysteem aan. Indien hiv niet behandeld wordt, ontwikkelt het virus zich naar aids, en wordt het lichaam zo zwak dat het niet meer bestand is tegen infecties, met de dood als gevolg. De afgelopen veertig jaar heeft hiv miljoenen levens geëist, vooral in armere delen van de wereld. Men kan terecht spreken van een aids-epidemie. Vandaag lijkt de ziekte in de Westerse wereld onder controle te zijn, maar dat zorgt ook voor een verlaagde waakzaamheid en dus op lange termijn een groter risico op nieuwe besmettingen.
Een ziekte uit het verleden
“Seks is sowieso iets instinctiefs,” zegt Boris Cruyssaert van Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid. “Lust zorgt ervoor dat mensen niet rationeel nadenken. Jongeren zijn zich wel bewust van de gevolgen van de ziekte, maar op het moment zelf handelen ze er niet altijd naar. Voor veel jongeren is hiv ook een ziekte uit het verleden. Toen ze in de jaren tachtig opkwam, werden er grote campagnes gevoerd om mensen bewust te maken van de gevaren van onbeschermd vrijen en de hoge besmettingsrisico’s. Vanaf het moment dat studenten iets ongewoons voelden, gingen ze meteen naar de studentenarts. Vandaag is dat anders: de grootste groepen die getroffen worden door hiv zijn homoseksuele mannen en mensen uit Sub-Saharaanse landen. Belgische hetero’s worden minder getroffen, waardoor de preventiecampagnes minder op hen gericht zijn.”
Wat met soa’s in een relatie?
Bij een soa denken mensen al snel aan onveilige seks of een one night stand of beide. Maar ook in een vaste relatie kun je besmet geraken met een soa. Cruyssaert: “Het gevaar van een soa zoals chlamydia bijvoorbeeld, is dat je vaak geen tot weinig klachten hebt. Jij of je partner kunnen dus een soa hebben zonder het te weten. Na een tijdje in de relatie laten veel koppels het condoom weg, met een groter risico op chlamydia als gevolg. Als de relatie dan stuk loopt, gaan mensen niet altijd naar de dokter – vaak omdat ze geen symptomen hebben – waardoor de chlamydia zich verder kan verspreiden bij volgende seksuele partners. Daarom is het belangrijk om eerst naar de huisarts te gaan voor je beslist om voor de seksuele betrekkingen met je vaste partner geen condooms meer te gebruiken.”
Maar hoe denken jongeren vandaag over hiv-preventie en de gevaren die de ziekte inhoudt?
Liza Alman (22) : “Ik heb al 5 jaar een vaste vriend, en heb in mijn leven maar één bedpartner gehad. In het begin van de relatie gebruikten we steeds een condoom om niet zwanger te worden, en daarna ben ik de pil beginnen te nemen. Ik weet dat hiv en aids seksueel overdraagbare ziektes zijn en dat ze dodelijk kunnen zijn. Verder heb ik er niet veel kennis over, omdat ik er in mijn leven nooit mee in aanraking ben gekomen. Ik vind dat de jongeren tussen 18 en 25 jaar beter geïnformeerd moeten worden omdat dit de leeftijd is waarop veel jongeren op seksueel vlak gaan experimenteren en vaak niet nadenken over de gevolgen. Ik ken ook meisjes die wel de pil nemen om niet zwanger te worden, maar dan denken ze er niet aan om een condoom te gebruiken om soa’s te voorkomen. Het zou een goed idee zijn om hier in de media meer aandacht aan te besteden zodat jongeren dat vaker zien verschijnen.”
Adriana Fierro (24) : “Af en toe ben ik bewust bezig met hiv en de risico’s ervan. Misschien net omdat de meerderheid van de jongeren dat nièt doet. Veel jongeren weten wel dat je aids kan krijgen als je niet voorzichtig bent, maar iedereen denkt dat net zij de uitzondering zullen vormen als ze onveilig vrijen. In mijn eigen leven heb ik me er van bij het begin goed over geïnformeerd en houd ik er ook rekening mee. Zo zorg ik er voor dat ik geen willekeurige sekspartners heb. Mensen denken vaak dat een baby permanenter is dan een soa, waardoor ze eerder zullen proberen om een zwangerschap te voorkomen.”
Ceelke Van Nuffelen (24) : “Ik heb een redelijk goede kennis over wat hiv en aids precies zijn en wat het inhoudt. Een goede vriendin van mij is preventiewerker op het Tropisch Instisuut in Antwerpen. Toch kan het nog wel beter, zo heb ik vroeger in school wel informatie meegekregen, maar daar blijft niet veel van hangen. Zo hoor ik ook nooit dat mijn heteroseksuele vrienden voor de daad vragen of hij een soa heeft, maar dat er wel altijd wordt gepolst naar het gebruik van de pil. Er wordt ook niet echt gesproken over je laten testen op soa’s, ook al is dat geen taboe om daarover een gesprek te hebben. Zelf ben ik al vijf jaar in een relatie en we zijn beiden soa-vrij. Ook al dat ik aan het begin van de relatie niet had gevraagd of hij zich had laten testen. Ik vraag mij af of mensen dat voor een one night stand vragen. Bovendien wordt de focus bij preventie steeds gelegd op voortplanting en te weinig op het feit dat een condoom ook tegen soa’s beschermt”.
Joppe Nuyts (22) : "Vandaag zijn jongeren misschien te weinig bezig met hiv, aids en de gevolgen hiervan. Zelf denk ik wel te weten wat ik moet weten. De jeugd denkt natuurlijk wel aan anticonceptie, maar zich achteraf laten testen gebeurt relatief weinig – als ik afga op wat ik in mijn vriendenkring hoor. Om jongeren alerter te maken voor de gevolgen van soa’s zou preventie van jongeren verplicht moeten worden. Dat kan ook op een leuke manier, om hun aandacht te wekken en te behouden. Choqueren kan bijvoorbeeld ook een optie zijn, bijvoorbeeld met een getuigenis van een jongere met hiv.”
Wie met vragen zit of meer informatie zoekt, kan terecht op de site van Sensoa : https://www.sensoa.be
Dit artikel werd gepubliceerd door weliswaar.be op 01/12/2018.
