Zo'n tweeduizend sjiieten en soennieten van verschillende origine liepen zondag 18 maart in Brussel mee in een witte mars voor vrede. De mars kwam er nadat imam Abdellah Dahdouh maandag stierf na een brandstichting in de Rida-moskee. De brandstichting zet oude religieuze spanningen terug in de kijker.
"Wij zijn sjiieten van Marokkaanse afkomst. Wij hebben geen problemen met soennieten, we zijn allemaal broeders", zegt een groep mannen uit Brussel en Antwerpen. "Er zijn hier zelfs mensen uit Duitsland aanwezig", vertellen ze om te benadrukken hoe hard de dood van imam Abdellah sjiieten uit heel Europa raakt.
Op het raadsplein in Anderlecht zijn overal Belgische en Marokkaanse vlaggen te spotten. Er staat een grote afbeelding van imam Abdellah, met daarnaast twee mannen in fluovestje die over de orde waken. Het is nog geen twee uur. Mensen stromen toe, sommigen schrijven iets in een rouwboekje en kinderen lopen rond met witte bloemen.
"We hebben onze eigen moskee, maar ik ging zelf ook vaak naar de Rida-moskee", zegt Boubacar Sidy Diallo, een sjiiet uit Guinee die samen met familieleden en vrienden wacht op de start van de witte mars. "Ik ben hier gewoon om mee tot vrede op te roepen."
Iran
Bah Mamadou zegt dat hij samen met imam Abdellah drie jaren gestudeerd heeft in Iran. "Tien jaar geleden kwamen we elkaar tegen in Brussel. Hij was iemand die alle overtuigingen gelijk behandelde. Toen ik hoorde over zijn overlijden was ik gechoqueerd. Er gingen geen drie weken voorbij zonder dat ik hem zag." Mamadou neemt een uitspraak van imam Ali, schoonzoon en neef van de profeet Mohammed, als leidraad: "Elke persoon is je broeder in het geloof, zo niet is hij je broeder in de mensheid." Mamadou blijft even stil. "Met doden bereik je niets."
Myriam Bayat, vrijwilliger van moskee El Amal in Brussel, is met een vriendin aanwezig en zegt dat ze van Marokkaanse afkomst zijn. "En ja, we zijn soennieten. Maar we hebben dezelfde God." Ze wandelen mee met de mars "omdat wij moslim zijn en hier in België willen leven zonder fitna (Arabisch voor onrust of moeilijke tijd van verdeling)."
Naast Bayat staan de burgemeester van Anderlecht Gaëtan Van Goidsenhoven en schepen van Burgerlijke Stand en Erediensten Monique Cassart-Simon. "We mogen dit niet opnieuw laten gebeuren", zegt Van Goidsenhoven. "Origine of godsdienst mag niets uitmaken. In onze landen moeten we het respect behouden. Zeker in de hoofdstad van Europa."
Geen slogans
Het is twee uur en de mars begint. De organisatoren spraken af om er een stille mars van te maken, zonder geroep of slogans. Toch horen we regelmatig 'Mogen de groeten en zegeningen van Allah met Mohammed zijn en met de familie van Mohammed!' weerklinken bij enkele groepen. Sommigen proberen dan telkens de groep stil te krijgen. "We willen geen vijandige indruk geven aan anderen", legt een man uit aan de deelnemers van de mars. De vermelde uitdrukking duidt immers op een verschil tussen sjiieten en soennieten: soennieten gebruiken dezelfde uitdrukking maar dan aangevuld met 'en met de metgezellen van Mohammed'.
Na de dood van de profeet was er een meningsverschil in de moslimgemeenschap. De groep die later bekend werd als 'sjiiet' vond dat enkel de nakomelingen van de profeet het leiderschap mochten overnemen. De andere groep vond dat eender wie, en dus ook iemand van de metgezellen van de profeet, kalief kon worden.
Zowel toen als nu zijn het politieke motieven die beide groepen tegen mekaar uitspelen. Vandaag zijn er veel islamgeleerden die onder invloed of met steun van Saoedi-Arabië soennieten vertellen dat ze moeten oppassen voor sjiieten. Dit kadert dan bijvoorbeeld in de geopolitieke strijd tussen Iran en Saoedi-Arabië. De boodschap van deze geleerden bereikt verre oorden, zoals België en Nederland.
Salafisme
Momenteel speelt het conflict in Syrië een grote rol. President Bashar Assad is een alawiet. Alawieten vormen een stroming binnen het sjiisme. Maar het regime van Assad is seculier en heeft niets te maken met religie. Dat belet de golfstaten niet om het conflict toch voor te stellen als een strijd tussen soennieten en sjiieten. De realiteit is echter veel complexer dan dat. In een interview met een Syrische alawiet die tegen het regime van Assad strijdt, komt een deel van het verhaal naar boven dat in de mainstreammedia wereldwijd onderbelicht is.
Er zijn online nog andere teksten te vinden die het sektarisme nuanceren. De uit Koeweit afkomstige blogger Mona Kareem vertelt over haar eigen familie: "Het is door mijn seculiere vader, mijn salafistische oom en mijn sjiitische grootmoeder dat ik opgegroeid ben zonder religieuze vooroordelen." In België wordt bij de dood van imam Abdellah van de Rida-moskee gewezen naar het salafisme dat sjiieten niet als moslims beschouwt. Ook hier zijn er dus weer verschillen. Kareem schrijft dat haar oom sjiieten wel ziet als moslims en met haar grootmoeder op bedevaart gaat. Het is deze mentaliteit van samenhorigheid die tijdens de betoging overheerste in Brussel.
© 2012 - StampMedia - Hasna Ankal
Dit artikel werd gepubliceerd door Nieuws.be op 19/03/2012
Dit artikel werd gepubliceerd door De Wereld Morgen op 20/03/2012
