Zonder migranten een leeg Brussel

“Haal mensen met een migratie-achtergrond weg uit Brussel. Wat blijft er dan nog over denk je? Niets… Lege straten en pleinen.” Met die quote van Daniel uit 1944 maakt het MigratieMuseumMigration in Molenbeek duidelijk wat haar missie is. Het museum vertelt de geschiedenis van migratie in Brussel, en brengt hulde aan de vele migranten die in de stad wonen. Het museum wil eerst en vooral een empathisch museum zijn. Daarom staan de verhalen van de migranten centraal. Maar het MMM wil ook een participatief en gastvrij museum zijn. Het wil dat bezoekers meebouwen aan het verhaal dat er verteld wordt. Er zijn daarom open ruimtes en een tuin die iedereen kan bezoeken. Natuurlijk is dit museum ook een informatief museum en is er een groot aanbod voor scholen.

Geschiedenis

Het museum legt de geschiedenis van de migratie in België en Brussel uit. Die geschiedenis begint na de Tweede Wereldoorlog. Er zijn op dat moment te weinig werkkrachten in België voor de wederopbouw. De eerste migratiestroom bestaat uit met wat men ‘gastarbeiders’ noemt, die in de steenkoolmijnen komen werken. Die migranten komen vooral uit Italië, Spanje en Griekenland.

In de gouden jaren 60 komt er een nieuwe stroom van migranten op gang. Die mensen trekken vooral naar grote steden zoals Brussel. In de steden werden namelijk veel infrastructuur werken uitgevoerd en werd de diensteneconomie steeds belangrijker. Dat zorgt voor meer werkgelegenheid. De migranten uit de tweede stroom komen vooral uit Marokko en Turkije.

In de jaren 70 is het crisis en België roept een ‘migratiestop’ uit. Toch komen er nog altijd migranten naar ons land. Het gaat nu niet meer om jonge, goedkope, mannelijke arbeidskrachten, maar vooral om gezinsherenigingen. Brussel blijft dus diversifiëren, maar begin jaren 80 wordt de mobiliteit naar Europa moeilijker en zijn asielzoekers nauwelijks een onderdeel van het openbare debat.

Niet veel later, in 1982, komen vluchtelingen en migranten dan toch op de politieke agenda. De Brusselse gemeente beslist in dat jaar om geen vreemdelingen meer in te schrijven, wat voor een hoge druk op de OCMW ’s zorgt. Daardoor krijgt hun situatie meer aandacht. In 1986 wordt beslist om het Klein Kasteeltje in Brussel te gebruiken als opvangcentrum voor asielzoekers. Het aantal asielzoekers neemt vanaf dan alleen maar toe, met piekmomenten tijdens belangrijke momenten in buitenlandse oorlogen. Niet alleen asielzoekers zorgen voor de grote diversiteit in Brussel, ook de aanwezigheid van de Europese Commissie en andere internationale instellingen trekt veel mensen uit het buitenland aan.

Kijkdozen

Het MMM focust vooral op de verhalen van de migranten zelf, met een collectie van 50 kijkdozen. Die dozen gaan in op het individuele verhaal van migranten van over de hele wereld ,of gaan dieper in op een bepaald thema dat belangrijk is in de migratiegeschiedenis. De kijkdozen bestaan uit foto’s, documenten en persoonlijke voorwerpen zodat de museumbezoeker een volledig beeld krijgt bij het verhaal dat wordt verteld. Naast de dozen vind je uitleg bij de voorwerpen en citaten. Het museum hoopt ook bezoekers te inspireren om hun eigen verhaal te delen.

Van pijn naar hoop

Er is ook kunst aanwezig. Momenteel vind je er ‘Van pijn naar hoop’, een tentoonstelling van Elia Li Gioi. Gioi komt uit Sicilië en heeft de laatste jaren vaak gezien hoe migranten aanspoelen op het strand. Hij gaat aan de slag met de spullen die hij op de kust kon vinden, zoals reddingsvesten en stukken van de boten waarmee de migranten de zee hebben overgestoken. Daarmee creëert hij een kunstwerk dat in de tentoonstelling omringd wordt door zeven collages. Die beelden de (wan)hoop van de migranten uit. Dat deel van het museum zorgt er zeker voor dat iedere bezoeker even stil wordt.