Kunstbende houdt er na achttien mooie jaren mee op. Pas volwassen valt de wedstrijd voor creatieve jongeren buiten alle bestaande subsidies. Er komt een vervolg, al weet organisator Villanella nog niet precies wat dat formaat zal inhouden. Vier jongeren houden een lofrede. Ze zeggen niet vaarwel maar tot ziens.
“Enkel de mensen die in die achttien jaren hebben deelgenomen, op Bendeweek of op weekends zijn mee geweest en de finales in al haar glorie hebben aanschouwd, zullen begrijpen welke sfeer bij Kunstrede hing. Hier heerste de drang om te scheppen, om te maken, te creëren, en dat in een veilige omgeving waar ge keihard op uw bek moogt gaan en iedereen nog altijd van u zal houden. Eén van de laatste plekken zonder succescultuur maar met leercultuur.”
“Er hing een sfeer van samenzijn, met mensen die weten hoe het voelt om zes maanden lang geen zin op papier te krijgen en hoeveel pijn dit kan doen. Mensen die dansen alsof het de enige manier is om de apocalyps af te wenden. Mensen die zingen zo schoon als nachtelijke hemels en mensen die je steunen wanneer je het moeilijk hebt, al woon jij in Limburg en zij ergens in de buurt van Roeselare.”
“Kunstbende was één van de schoonste projecten die Vlaanderen herbergde, was zoveel, zoveel meer dan een wedstrijd. Het was de heimat van vele buitenbeentjes. De plek waar zij elkaar ontmoetten en konden samenklitten tegen de alledaagsheid van hun bestaan, een plek om naartoe te vluchten met een gestoord idee voor een theaterstuk of een gebroken hart, een plek om uzelf te zijn.”
Dat zegt Margot. Ik dus. Dit artikel is bijgevolg niet honderd procent objectief. Maar net als een paar andere Kunstbendeliefhebbers wil ik niet vaarwel zeggen, maar tot ziens.
Prachtig parcours
Lisa van Raemdonck (17) won dit jaar de eerste prijs in de categorie fotografie. Maar dat is niet wat telt, zegt ze, al is het natuurlijk altijd leuk om bevestiging te krijgen. “Kunstbende was een prachtig parcours, waarin ik mij kon ontwikkelen op verschillende vlakken. Ik ontmoette gelijkgezinde mensen en maakte veel nieuwe vrienden. De sfeer die er hing, was bijna magisch. Naar een Kunstbende-evenement gaan voelde steeds een beetje aan als thuiskomen. Kunstbende heeft echt veel voor mij betekend.”
In de drie jaar die ze meedeed, heeft ze enorm veel geleerd. “Waar kunst op school altijd een statisch, theoretisch iets was, strikt gebonden aan opdrachten en cijfers, was het hier een vorm van vrijheid. Dankzij Kunstbende kijk ik op een andere manier naar kunst, er is geen objectieve definitie om te zeggen of iets kunst is of niet. Op Bendeweek en tijdens de workshops had iedereen zulke uiteenlopende meningen over kunst, waardoor je dingen opmerkte en bijleerde, kunst een beweeglijk en speels iets werd. Je leerde van elkaar en elkaars ervaringen.”
Flore Pensaert (19) won vorig jaar de finale in de categorie film, en werd derde in de categorie performance. Zij is een kunstzinnige duizendpoot en Kunstbendeveteraan. Dit jaar nam zij voor de vijfde keer deel. “Kunstbende was voor mij een platform om mijn kunst op uit te testen. Tijdens de workshops leerde ik anders naar kunst kijken en werden wij aangemoedigd om zo veel mogelijk te experimenteren.”
Ze leerde wat zij waard was als artieste, maar ook waar haar werkpunten lagen. Ze leerde haar werk te tonen aan het grote publiek. Zij kwam in contact met de juiste mensen en van het één kwam het ander. Maar Kunstbende was veel meer dan dat. “Ik begon met Kunstbende toen ik op school gepest werd. Kunstbende was een vluchtpunt, een thuishaven voor me. Ik was altijd een buitenbeentje geweest, en hoewel Kunstbende vol zat met uiteenlopende persoonlijkheden, waren en zijn we één hechte groep, waarin iedereen aanvaard werd. En ik was daar deel van, een zalig gevoel!”
Op de vraag of zij denkt dat Kunstbende haar leven veranderd heeft, antwoordt ze: “Ja absoluut, het is dankzij Kunstbende dat ik mijn passie gevolgd heb en film ben gaan studeren!”
Durven mislukken
Maurice Luijten (16) behaalde twee keer op rij de tweede prijs in de categorie film. Als hij aan zijn Kunstbendeavontuur terugdenkt, verschijnt er een grote glimlach op zijn gezicht. “Kunstbende heeft ervoor gezorgd dat ik heel veel mensen heb leren kennen van over heel Vlaanderen. Mensen die dezelfde interesses delen. Wij vormen een superleuke en gevarieerde groep. Je inspireert elkaar en zet elkaar aan om dingen te maken. Vaak ontstaan er nieuwe samenwerkingen tussen mensen uit verschillende categorieën die elkaar daarvoor niet kenden.”
“Kunstbende heeft mij geleerd dat er veel meer in jezelf zit dan je denkt, je moet gewoon doen. Durven dingen uit te testen. Durven mislukken ook. Want door van alles eens te proeven, krijg je een veel breder beeld op kunst en het maken ervan.”
Aline Verbeke (18) eindigde dit jaar op de eerste plaats in de categorie tekst. Als ik vraag wat Kunstbende voor haar betekend heeft, bloeit ze helemaal op. “Kunstbende had iets unieks, een warm gevoel waar ik niet meteen de vinger op kan leggen. Ik zat in het vijfde middelbaar toen ik met de wedstrijd startte. Op school deed ik iets met talen en wiskunde, maar zat ik vooral met wiskundigen samen. Ik had een passie die ik niet meteen met mijn klasgenoten kon delen. In die zin zag ik Kunstbende altijd een beetje als ‘toevluchtsoord’ waar ik met een kleurrijke bende op stap kon gaan.”
Als ik even later vraag wat zij hier geleerd heeft, lacht ze. “Véél! In allerlei opzichten. Het concept van Kunstbende alleen al was een volledig nieuwe ervaring voor mij. Ik had nog nooit meegedaan aan een wedstrijd en kende praktisch geen enkele leeftijdsgenoot die ook bezig was met kunst. Die eerste voorronde was één grote ontdekking. Ik ben ook gegroeid in wat ik nu doe, denk ik. Ik deed mee aan Kunstbende toen ik net mijn eerste ‘gedicht’ op papier had gezet. In die eerste voorronde werd ik onverwachts tweede. Dat stimuleerde me ergens wel om verder te doen, denk ik.”
Veilige plek
“Je komt bovendien in contact met professionals en andere jongeren die schrijven”, vervolgt Aline. “Dat werkt inspirerend. En ook: dat jij schrijft en anderen ook, goed en beter, werkt relativerend. Nog iets: als mens. Ik heb zoveel nieuwe mooie mensen ontmoet, ik heb grenzen overwonnen. Dat klinkt heel klef, maar het is waar. Op de finale dit jaar heb ik mijn eigen tekst voorgedragen. Nog nooit eerder gedaan, maar Kunstbende is zo’n veilige plek waar proberen kan.”
Hoewel Kunstbende niet bij iedereen zo geliefd was, hoewel deze vier jongeren geen typische 16-, 17- of 18-jarigen zijn, hoewel ik ook jongeren ken die spreken van Kutbende, was de Kunstbende er voor velen. Voor de snotapen van dertien die een eerste fragiele tekening inzenden tot de kunstenaars van negentien met eigen visie, die weten wat ze waard zijn.
Kunstbende ontving veel en de wildste ideeën. Het probeerde passie voor kunst over te dragen op alle jongeren die zich inschreven, en bood sommigen momenten waarop zij ongegeneerd zichzelf konden zijn. Kunstbende dood? Het zou een grote begrafenis zijn.
© 2017 – StampMedia – Margot Delaet
===
Dit artikel werd gepubliceerd door Newsmonkey op 29/05/2017
Dit artikel werd gepubliceerd door Jongerenplaneet op 02/06/2017
